نمایندگان مجلس یک فوریت طرح شفافیت آرای نظام تقنینی را تصویب کردند. در جلسه علنی دیروز مجلس، یک فوریت طرح شفافیت آرای نظام تقنینی با ۱۶۸رای موافق؛ ۳۳رای مخالف و ۴ رای ممتنع از مجموع ۲۲۴ نماینده حاضر در مجلس تصویب شد. براساس ماده واحده این طرح تمامی شوراها، مجامع و نهادهای موثر در فرآیند قانونگذاری و نهادهای تصمیم‌گیرنده که صلاحیت سیاست‌گذاری یا وضع قانون و مقررات دارند از جمله مجلس شورای اسلامی، هیات وزیران، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی، شوراهای شهر و روستا، خبرگان رهبری و شورای نگهبان موظف به علنی‌سازی رای اعضا و انتشار آن و همچنین علنی‌سازی مذاکرات در درگاه اینترنتی خود هستند.
موافقان چه گفتند؟
محمدعلی وکیلی، نماینده تهران و عضو هیات رئیسه مجلس به عنوان یکی از طراحان این طرح دیروز در صحن علنی مجلس توضیح داد: «شفافیت موضوعی است که متقابل نفاق قرار دارد و تبدیل به یک مطالبه ملی شده است. شفافیت روی سکه پاسخگویی است که هر جریانی با هر نظری معتقد به پاسخگویی است.» او با بیان این که میزان و مشروعیت قدرت در پاسخگویی به ملت تجلی پیدا می‌کند، گفت: «هر چه ساحت قدرت شیشه‌ای و در معرض مردم باشد، اعتمادافزا و مشروعیت آفرین است.
امروز ما در مجلس حداکثر شفافیت را شاهدیم؛ به طوری که اگر نماینده‌ای ذره‌ای چرت بزند از دید دوربین‌ها مغفول نمی‌آید. این میزان حساسیت بر روی رفتار نمایندگان مقدس است. افکار عمومی می‌خواهد بداند که نمایندگان ملت امانت گران‌سنگ را به ارزانی به دست نیاوردند تا به ارزانی عرضه کنند.» نماینده تهران با تاکید بر این که امروز بیشترین شفافیت را در مجلس شاهدیم گفت: «مذاکرات مجلس به غیر از موارد خاص از طریق رادیو و تلویزیون و رسانه‌ها در اختیار عموم قرار می‌گیرد. نمایندگان در مجلس بخشی از حاکمیت هستند که به نمایندگی از مردم ایفای نقش می‌کنند.»
او ادامه داد: «با توجه به مطالبه شفافیت طرحی را تعیین کردیم تا تمامی نهادها که به شکلی که تصمیمات آنها در سرنوشت مردم تاثیرگذار است یا مسئولیت قانونگذاری دارد، آرای آنها شفاف شود. لذا این طرح به دنبال شفافیت‌آرا و مذاکرات هیات وزیران، مجمع تشخیص مصلحت، خبرگان رهبری، شورای نگهبان، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی، مجلس و سایر مجامع و شوراها است. طرحی که مورد موافقت سه فراکسیون قرار گرفته و اکثریت حاضرین مجلس هم امضاء کردند. از نمایندگان می‌خواهم امروز با رای خود نشان دهند ابایی از شفافیت ندارند و پیش قدم در شیشه‌ای کردن حکمرانی خوب هستند.»
احد آزادی‌خواه نماینده ملایر به عنوان موافق فوریت این طرح گفت: «شفافیت آرا موضوع مهمی است. همان‌طور که پیش از این در باره مجلس هم مطرح شد. بنده آن انتقادی را که در دهه اول محرم به عملکرد مجلس شد مبنی بر نبود شفافیت ارج می‌نهم اقدام به جا و پسندیده‌ای بود. ما نمایندگان نباید برای خودمان حفاظت شیشه‌ای درست کنیم. ما معصوم و تافته‌ای جدا بافته نیستیم.»
از سوی دیگر، احد آزادی‌خواه، عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس به عنوان موافق درخواست یک فوریت طرح شفافیت آرای نظام تقنینی سخن می‌گفت، اظهار کرد:«اتفاقی که در دهه محرم توسط یکی از خطبا در مورد عدم رای مجلس به شفافیت آرا افتاد، از نظر من اقدامی بجا بود، چرا که ما نباید حفاظ شیشه‌ای برای خود ایجاد کنیم.» او افزود:«این حق مردم است که بدانند ما چگونه رای می‌دهیم، البته من به ادبیات و شیوه بیان این سخنران کاری ندارم، اما باید توجه کنیم که ما به وسیله مردم هویت پیدا کردیم و ما وکیل آنها هستیم و این حداقل حق مردم است که بدانند وکلای آنها به کدام موضوع چه رایی می‌دهند.»
مخالفان چه می‌گویند؟
اما علیرضا محجوب، نماینده تهران و عضو فراکسیون امید به عنوان مخالف فوریت این طرح سخنرانی کرد و گفت: «این طرح به مجلس فعلی نمی‌رسد و لذا اولویت این مجلس نیست و باید بگذاریم در مجلس آینده از ابتدا رویهها اصلاح شود. در حال حاضر مسائل مهم‌تری همچون تورم، اشتغال، و پرداخت حقوق کارگران و بازنشستگان وجود دارد. لذا این طرح دارای فوریت نیست.» او ادامه داد: «کشور مسائل اساسی‌تری دارد و ما باید در فرصت باقیمانده به آنها برسیم و تعیین تکلیف ۱۴میلیارد دلار پیش‌بینی شده برای کالاهای اساسی یکی از این مسائل است که باید به آن توجه کنیم.»
پیش از این خبرگزاری فارس با برگزاری مناظره‌ای با حضور سیدامیرحسن قاضی‌زاده هاشمی و محمدعلی وکیلی به بررسی ابعاد شفافیت آرا و رویکرد مجلس در این طرح پرداخته بود. قاضی‌زاده‌هاشمی در آن مناظره تاکید کرده بود که رای غیرعلنی نمایندگان فساد تودرتویی ایجاد کرده و تصریح داشت: «این سیر چندمجلسی، مجلس را از کارکرد خود انداخته است، کارایی مجلس را به عنوان قوه آمره و بالادست، مرکزی و به صلابه‌بکش و قوه‌ای که شلاق دست آن است و دیگران، قوه مجریه و قضاییه را اداره می‌کند، گرفته و به مادون و زیرمجموعه اینها تبدیل کرده که دیگران به او دستور بدهند.» وکیلی در طرف مقابل این مناظره دلیل رای نیاوردن طرح را محدود کردن این شفافیت به رای مجلس دانسته و وعده داده بود که به محض اینکه مجلس شروع به کار کرد؛ از هفته آینده، اصلاح‌طلبان، طرح شفافیت را مجدد در قالبی که امکان رای‌آوری داشته باشد به صحن می‌آورند.
در هر حال راز رای مثبت روز گذشته نمایندگان به یک فوریت طرح شفافیت را می‌توان در پاسخی که قاضی‌زاده در مناظره به وکیلی داد؛ پیدا کرد. قاضی‌زاده در واکنش گفته بود: «امیدوارم آقای دکتر وکیلی پرچمدار شود و جلو بیفتد، چون ما که تماماً موافق هستیم، اگر آقای وکیلی جلو بیفتد و دوستانشان را همراه کند، این رای می‌آورد. ما حاضر هستیم این مدال افتخار را گردن اصلاح‌طلبان بیندازیم.»
پیش از این نیز نمایندگان برای شفافیت آرا تلاش‌هایی کرده بودند که به سرانجام نرسید. طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس، طرح مشترک محمدجواد فتحی نماینده اصلاح‌طلب تهران و حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده اصولگرای شاهین‌شهر بود که با نام اصلی «طرح الحاق دو تبصره به ماده ۱۱۹ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به ثبت رسید.
این طرح را نخستین بار محمدجواد فتحی نماینده تهران و عضو فراکسیون امید در ۸ آذر سال ۹۶ مطرح کرد. هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در آن زمان اعلام کرد: به دلیل اینکه طرح‌های متعددی در دستورکار مجلس است، اعلام وصول این طرح به تعویق افتاده است.
۱۷ مرداد ۹۷ حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر، مجدداً طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس را با ۲۹ امضا تهیه کرده و به هیئت رئیسه مجلس تحویل داد. وی در مورد این طرح گفته بود: «یکی از بهترین معیارهای ارزیابی مردم از نمایندگان خود در مجلس این است که مردم بدانند نمایندگان آنها در خصوص طرح‌ها و لوایح چه نظراتی داشته‌اند، در خیلی از کشورهای دنیا از همین روش برای شفافیت استفاده می‌شود و این می‌تواند برای کشور مفید باشد.»
سرانجام در توافق بین حاجی‌دلیگانی و فتحی، طرح مشترکی برای جلب حمایت نمایندگان، به هیئت‌رئیسه مجلس تحویل داده شده و هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در ۱۴شهریورماه ۹۷ این طرح را با امضای ۱۶۰نماینده اعلام وصول کرد. اما نمایندگان در سال ۹۸ با فوریت این طرح مخالفت کردند و این طرح مسکوت مانده است.
- 17
- 6
