در اردیبهشت ماه سال جاری، نخستین کنگره حزب توسعه ملی ایران برگزار شد و طی آن اعضای شورای مرکزی این حزب مشخص شدند. بعد از چندماه از انتخاب اعضای اصلی حزب، در هفته گذشته پروانه فعالیت حزب صادر شد و به این ترتیب حزب توسعه ملی رسما آغاز به فعالیت کرد. از زمانی‌که بحث شروع به کار این حزب از یک سو و مجمع ایثارگران از سوی دیگر مطرح شد، در سپهر سیاسی ایران این تلقی به وجود آمد که این دو تشکیلات در ادامه سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران، قرار دارند.
درباره این موضوع و موضوعات دیگر پیرامون حزب توسعه ملی با علی باقری از اعضای مؤثر این حزب به گفت‌وگو پرداختیم. گفتنی است که علی باقری از اعضای شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب و همچنین مدیرکل سیاسی وزارت کشور در دوره اصلاحات بوده است. در ادامه متن تفصیلی این مصاحبه را از نظر می‌گذرانید.
در وضعیتی که در حال حاضر جریان اصلاح‌طلبی قرار دارد، این حزب برای پاسخگویی به کدام نیاز اصلاح‌طلبان تشکیل شده است؟ به عبارت دیگر، در این فضا چگونه خود را تعریف می‌کند؟
همانطور که می‌دانید، حزب توسعه ملی متشکل از گروهی از فعالان سیاسی کشور است که در سال‌ها و دهه‌های گذشته در صحنه سیاسی کشور و عرصه فعالیت حزبی فعال بوده‌اند و عمدتا طی سال‌های اخیر، به دلایل متفاوت و مختلف کمتر مجال سیاست‌ورزی سازمان یافته حزبی را داشته‌اند؛ بنابراین در تشکیل حزب توسعه ملی در ابتدا می‌توان گفت پاسخی به عدم امکان سازمان‌یابی این نیروهای سیاسی در سال‌های اخیر بوده که این امکان عملا از آن‌ها گرفته شده بود که فعالیت تشکیلاتی در قالب یک تشکیلات مستقل داشته باشند، اما درباره این‌که این حزب کجای دایره و سپهر اصلاح‌طلبی قرار می‌گیرد و برای پاسخگویی به چه نیازی تشکیل شده می‌توان گفت، به هر حال، حزب توسعه ملی نیز اهداف کلی جریان اصلاحات را پی می‌گیرد و تلاش آن شاید این باشد که در فعالیت سیاسی آینده خود، ضمن ارائه یک ورژن و قرائتی از تفکر اصلاحی که خود به آن بیشتر اعتقاد دارد و این، منافاتی با نوع نگاه گروه‌های سیاسی دیگر ندارد، اما به هر حال، مجموعه آن شاید نگاه نویی باشد که در سایر تشکل‌های سیاسی اصلاح‌طلب و فعالیت‌های اصلاح‌طلبانه وجود نداشته باشد و تلاش می‌کند نسبت به ایجاد انسجام بیشتر در جریان اصلاحات کمک کرده و تلاش کند در این منظومه فکری به‌عنوان یاری‌دهنده سایر گروه‌ها برای ایجاد یک حرکت منسجم‌تر و واحد اصلاح‌طلبی باشد که بتواند تقویت‌کننده این جریان کلی باشد.
در این حزب چه ایده یا برنامه‌ای دارید که پیگیری آن در سایر گروه‌ها و احزاب ممکن نبود و برای تحقق آن، نیاز به تشکیل حزبی جدید را احساس کردید؟
البته ایده‌ها، مرامنامه و رئوس کلی نگاه حزب به شکل رسمی منتشر خواهد شد و ضمن آن به این نگاه می‌توان وقوف پیدا کرد که این نگاه چیست. من این را ارجاع می‌دهم به بیانیه اعلام مواضع حزب و مرامنامه حزب که منتشر خواهد شد، اما همانطور که اشاره کردم این حزب از لحاظ فکری الزاما تافته جدا بافته‌ای از سایر مجموعه‌های اصلاح‌طلب نیست، شاید بیشتر بتوان این گونه تلقی کرد که این مجموعه نیروهایی که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند به‌دلیل سوابق کار سیاسی مشترک و فهم مشترکی که نسبت به نوع نگاه یکدیگر در ارتباط با مسائل مختلف سیاسی دارند، احساس کردند در واقع می‌توانند در قالب یک تشکیلات جداگانه راحت‌تر و منسجم‌تر یک فعالیت سیاسی را پی بگیرند.
برخی حزب توسعه ملی را در ادامه سازمان مجاهدین انقلاب می‌دانند. نظر شما در این‌باره چیست؟
به چه قرینه‌ای؟
بیشتر به قرینه اعضا البته.
اولا حزب توسعه ملی جایگزین هیچ حزب سیاسی قدیم یا جدید نیست و به لحاظ حقوقی، یک هویت مستقل دارد، اما این نیز مشخص است و نکته قابل کتمانی نیست که از آن‌جا که گروهی از اعضا و تشکیل‌دهندگان این حزب به جهت این‌که سابقه عضویت در سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران را داشته و در آن‌جا فعالیت می‌کرده‌اند، طبیعی است که افراد فکر خود را دارند و با انحلال تشکل‌های متبوع آن فکر الزاما زائل یا منحل یا متفاوت نخواهد شد. طبیعی است که به جهت اشتراک اعضا در این دو حزب، دیدگاه‌ها و جهت‌گیری‌های مشابهی در برخی از زمینه‌های سیاسی در آینده به چشم بخورد، اما از نظر حقوقی، حزب توسعه ملی یک حزب متفاوت و جدید است که با اساسنامه و برنامه مشخص فعالیت‌هایش را شروع خواهد کرد.
درباره سازمان مجاهدین انقلاب مطرح می‌کردند که بیشتر از این‌که حزب باشد یک حلقه خودی محدود بود، نظر شما در این باره چیست؟ رویکرد حزب توسعه ملی در این رابطه چه خواهد بود؟ می‌خواهد فراگیر باشد یا نه؟
خب همه احزاب خودی و غیرخودی دارند. آیا هر حزب سیاسی دیگری که تشکیل می‌شود هر کسی را که درخواست عضویت بدهد، با هر نوع نگاه و هر نوع بینش می‌پذیرد؟ یک گروهی چپ مارکسیست است؛ طبیعتا افراد مارکسیست را عضوگیری می‌کند، یک گروه انقلابی مسلمان است و ما به ازای خودش را عضوگیری می‌کند؛ بنابراین هر گروه سیاسی یک جمع خودی دارد و یک جمع غیرخودی و پذیرش و عضوگیری در احزاب به همین دلیل وجود دارد و مختص به سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران، درگذشته نیست و همه گروه‌ها همین‌گونه بودند. بعضی‌ها دایره‌شان بازتر و با شرایط حداقلی‌تر است و بعضی بسته‌تر و حداکثری‌تر.
با این توضیحاتی که دادید، حزب توسعه می‌خواهد بازتر از سازمان مجاهدین انقلاب رفتار کند یا نه؟
در این زمینه بحث‌هایی در هیئت موسس و شورای مرکزی منتخب حزب در ماه‌های گذشته بوده، اما هنوز جمع‌بندی قطعی وجود ندارد که من دقیقا بتوانم این‌جا اعلام کنم که وضعیت نسبت به سازمان مجاهدین انقلاب چگونه است، اما می‌توانم این را اشاره بکنم که حزب توسعه ملی براساس اصول مندرج در مرامنامه خودش قطعا دست یاری و همکاری به سمت هم‌فکران خودش در جامعه، دراز خواهد کرد، اما برای برگزیدن اعضایش حتما محدودیت و گزینش خواهد داشت، اما این‌که این دایره چقدر باز است یا بسته من فکر می‌کنم وقتی مرامنامه و مواضع حزب توسعه ملی به‌زودی منتشر شود، این اصول کلی، مرز پذیرش یا عدم پذیرش اعضا خواهد بود و بعد باید در عمل دید که نسبت به گذشته سازمان مجاهدین انقلاب ایران، چگونه است. ما به اصولی معتقد هستیم، براساس این اصول هم فعالیت و عضوگیری خواهیم کرد، اما درباره باز یا بسته بودن حزب کمی باید صبر کنیم تا مواضع اصولی منتشر شوند و ببینم در عمل چه اتفاقی خواهد افتاد.
در سپهر سیاسی ایران این‌گونه القا شده است که سازمان مجاهدین انقلاب، در دو تشکیلات توسعه ملی و مجمع ایثارگران ادامه یافته است. نظر شما در این باره چیست؟ رابطه شما با مجمع ایثارگران چگونه خواهد بود؟
به لحاظ تشکیلاتی و حقوقی بین این دو مجموعه، هیچ ارتباطی وجود ندارد. مجمع ایثاگران هم یک گروه سیاسی است که تقریبا همزمان با حزب توسعه ملی آغاز به کار کرد. روابط دوستانه‌ای میان بعضی از افراد موسس و تأثیرگذار این دو تشکیلات وجود دارد منتهی این‌که اتحاد یا معاهده ویژه‌ای میان این دو وجود داشته باشد، این‌گونه نیست. روابط ما در حد آشنایی، دوستی و قرابت با برخی از تشکیل‌دهندگان مجمع ایثارگران است.
به‌عنوان سوال آخر، بیانیه مواضع اصولی حزب شما چه زمانی منتشر می‌شود و از سوی دیگر، دبیرکل و سایر ارکان حزب چه زمانی مشخص خواهند شد؟
قاعدتا با توجه به این‌که پروانه حزب صادر شده –البته هنوز ابلاغ نشده و به دست ما نرسیده است- ظرف دو، سه هفته آینده در رابطه ارکان اصلی حزب، اقدام خواهیم کرد و به اطلاع عموم خواهیم رساند.
مهرداد محمدی
- 11
- 2
