شاید اگر از بدبین‌ترین هواداران اصلاحات نیز پیش از انتخابات سال ۹۶ پرسش می‌شد که فرجام ائتلاف اصلاح‌طلبان با اعتدالگرایان را چگونه می‌بینند؛ هیچ یک آنچه که امروز در ساحت سیاسی کشور رقم خورده و موجب شکاف میان اصلاح‌طلبان و دولت شده را پیش‌بینی نمی‌کرد، اما واقعیت این است که روحانی و اعتدالیون از نردبان اصلاحات بالارفتند و به محض رسیدن به مقصد با ضربه‌ای نردبان انداختند. چه اینکه محمدرضا تاجیک تحلیلگر و نظریه‌پرداز اصلاح‌طلب چند ماه پس از تشکیل دولت اظهار کرد که ائتلاف روحانی با اصلاح‌طلبان تا دم در پاستور بود، اما کسی گوش نکرد و اکنون همه معنای این سخن را می‌فهمند.
حال ۱۵ ماه تا انتخابات مجلس ۹۸ زمان باقی است و صحبت‌هایی مبنی بر ائتلاف یا عدم ائتلاف اصلاح‌طلبان با حزب اعتدال و توسعه مطرح می‌شود. در این راستا محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی معتقد است: «با وضعیتی که اصلاح‌طلبان با دست قوی‌تری می‌توانند به عنوان چتر حامی برای احزاب از جمله حزب اعتدال ایفای نقش کنند، اما این وجه هژمونیک اصلاح‌طلبان به مفهوم عبور از اعتدال و توسعه نیست و از غرض من نباید تلقی مفارقت شود».
ائتلاف اصلاحات و اعتدال
ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان که در سال ۹۲ روحانی را به قدرت رساند و اصلاح‌طلبان را به متن کنش سیاسی در جامعه بازگرداند و در سال ۹۶ اعتدالگرایان و روحانی را به ادامه دولت و اصلاح‌طلبان را به شورای شهر فرستاد، اکنون از قوام و دوام لازم برخوردار نیست و تلنگری از سوی طرفین می‌تواند این ائتلاف ۶ ساله را پایان دهد. گرچه اگر پای صحبت هر یک از این دو جریان و گروه بنشینیم تمامی حق را به جانب خود گرفته و تمام قصورات را متوجه طیف دیگر خواهند کرد.
حزب اعتدال و توسعه که حامیان روحانی محسوب می‌شوند معتقدند اصلاح‌طلبان در زمان سختی به جای حمایت درصدد مرزبندی با دولت هستند تا در انتخابات آینده به نحو دیگری عمل کنند که این عین بی‌انصافی است. اما اصلاح‌طلبان معتقدند که اگر آنها نبودند اساسا روحانی به ریاست جمهوری نمی‌رسید و سرمایه اجتماعی اصلاح‌طلبان بود که وی را به پاستور رساند، اما روحانی در حق اصلاح‌طلبان جفا کرد و آن‌طور که شایسته حمایت این جریان بوده آنها را در امورات دولت و تصمیم‌گیری‌ها به مشارکت نگرفته است.
چه اینکه چندی پیش سعید شریعتی فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در ارتباط با شراکت اصلاح‌طلبان با دولت به «آرمان» گفت: «رئیس‌جمهور شراکت خود با اصلاح‌طلبان را به مشارکت تبدیل نکرده و طبیعی است که در صورت ادامه این روند دولت حامیان خود را از دست دهد و شرکای دولت سهام خود را واگذار کنند». از سوی دیگر سعید حجاریان تئوریسین جریان اصلاحات نیز چندی پیش نسبت به نوع ارتباط اصلاح‌طلبان با دولت اظهار کرده بود: «شاید بهتر بود اساسا عطای انتخابات را به لقایش می‌بخشیدیم و سرنوشت اصلاحات را به دولت روحانی گره نمی‌زدیم».
عبد‌ا... ناصری فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز معتقد است «اعتدالی‌ها نیاز به ائتلاف با اصلاح‌طلبان ندارند و در یک سال آینده بخش اصولگرایی حزب اعتدال و توسعه با محوریت آقای واعظی فعال‌تر می‌شود و در انتخابات مجلس آینده بیشتر با جریان آقای لاریجانی پیوند می‌خورد، ضمن آن‌که به نظر می‌رسد تمایل شخص آقای روحانی بیشتر به سمت همین رویکرد باشد.»
حال با در نظر گرفتن جمیع جوانب اصلاح‌طلبان باید طرحی دراندازند تا در انتخابات بهمن ۹۸ مجلس یازدهم را به جریان رقیب واگذار نکنند. گرچه به قرائت بسیاری از فعالان سیاسی رقیب اصلاح‌طلبان خودشان هستند و اگر بتوانند مردم را برای حضور در پای صندوق‌های رأی قانع کنند به پیروزی خواهند رسید. اعتدال و توسعه نیز به سبب عملکرد ضعیف دولت جایگاه چندانی در میان جامعه ندارد و اصلاح‌طلبان از ائتلاف با آنها طرفی نخواهند بست. لذا معقولانه این است که جریان اصلاحات مستقل وارد صحنه انتخابات شود.
غلبه موقعیت اصلاحات بر اعتدال
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره آینده روابط اصلاحات و اعتدال اظهار داشت: اصلاح‌طلبان در انتخابات پارلمان طلایه‌دار و برجسته هستند و حزب اعتدال و توسعه به عنوان همراه و همگام این جریان شناخته می‌شود، آنها در عرض اصلاحات تعریف نمی‌شوند و بیشتر پیرو و هماهنگ‌اند. نامه‌نیوز نوشت، محمد عطریانفر گفت: البته اصلاحات به طور جد حضور موثر در تصمیم‌گیری را برای اعتدال و توسعه قائل است.
فی‌الواقع اصلاح‌طلبان به اعتدال در این روند به عنوان یکی از ارکانی که می‌تواند در کنار دیگر احزاب کلیدی و اصلی ایفای نقش کند، نگاه می‌کنند، اما اینکه به عنوان تنها مؤتلف نگاه کند که تو یکی و من یکی، عمل نخواهد کرد. عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی افزود: قاعده و تکیه‌گاه اصلی انتخابات مجلس، عمدتا جریان اصلاحات است.
در کنار احزاب موثر مثل کارگزاران، اتحاد ملت، کار و اعتماد ملی می‌توان برای اعتدال و توسعه هم موقعیتی بازتعریف کرد. البته مشروط به اینکه خود آنها هم نسبت به این همراهی تمایل داشته باشند. وی درباره نوع همکاری اصلاحات و اعتدال در انتخابات مجلس یازدهم نسبت به انتخابات مجلس دهم یادآور شد: موقعیت اصلاح‌طلبان در انتخابات سال ۹۸ از موقعیت ۹۴ بهتر است و موقعیت اعتدال و توسعه در ۹۸ از موقعیت آنها در ۹۴، در جبهه اصلاحات کمتر است.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تاکید کرد: با وضعیتی که اصلاح‌طلبان با دست قوی‌تری می‌توانند به عنوان چتر حامی برای احزاب از جمله حزب اعتدال ایفای نقش کنند، اما این وجه هژمونیک اصلاح‌طلبان به مفهوم عبور از اعتدال و توسعه نیست و از غرض من نباید تلقی مفارقت شود. عطریانفر تصریح کرد: اگر در سال ۹۴، به اعتبار اینکه حزب اعتدال و توسعه ریاست جمهوری و کابینه را در اختیار داشت حق بیشتری برای جداول اسامی و نامزدهای انتخابات مجلس مطالبه می‌کرد، تصور می‌کنم در سال ۹۸ باید مقداری توقعات خود را کمتر کنند.
حمید شجاعی
- 18
- 3
