با خروج آمریکا از برجام و نوسانات بازار ارز، تحریم‌های زیادی علیه ایران فعال شد. تحریم‌هایی که بر زندگی مردم اثر مستقیم دارد. آمریکا اغلب کشورها را تهدید کرد تا ذیل این پروژه برای تحمیل فشار به ایران همکاری کنند. دولت برای کاهش آثار تحریم‌ها کمیته‌ای تشکیل داده تا مقابله با تحریم را در دستور کار قرار دهد. سیدمحمود میرلوحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب معتقد است که دولت و سایر قوای کشور باید کمک کنند تا بیش از هر چیز فضای روانی جامعه به اعتماد، آرامش و امید برای حل مساله برسد. متن گفت‌وگوی «آرمان» با محمود میرلوحی را می‌خوانید.
با وجود خروج آمریکا از برجام و مشکلاتی که به سبب تحریم‌ها گریبان‌گیر کشور شد، امروز ایران باید چه سیاستی را در پیش بگیرد؟
ما یک تجربه طولانی تحریم را از زمانی که سفارت آمریکا اشغال شد، از سر گذرانده‌ایم. آمریکا از همان زمان سلسله تحریم‌هایی را علیه ایران شروع کرد و به تحریم‌هایی مثل داماتو رسید که نفت ایران را محدود می‌کرد. بعد از آن پرونده هسته‌ای آغاز شد و آمریکا توانست دامنه تحریم‌ها بر ایران را با اتحاد بین اروپا و شورای امنیت زیاد کند. طی همین اتحادشان بود که ۶ قطعنامه ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل و ۱۲ قطعنامه شورای حکام انرژی اتمی علیه ایران به تصویب رسید. برجام اما این معادلات را تاحد زیادی تغییر داد. برجام باعث شد تا عمده تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور منتفی شود و اما بخشی از تحریم‌های آمریکا به خاطر مناسبات خاص بین ایران و آمریکا حفظ شد.
خروج آمریکا از برجام چه تاثیری در اقتصاد کشور داشت؟
با روی کار آمدن ترامپ آثار تحریم‌ها دامنه اقتصادی، سیاسی و دیپلماسی را پیمود. آمریکا از برجام خارج شد ما در بحث نفت، مبادلات و سرمایه گذاری و انتقال پول دچار مشکل شدیم. آمریکا به دلیل اینکه دارای پول بین‌المللی است و قیمت نفت در دنیا بر اساس دلار محاسبه می‌شود. به هر حال امروز آمریکا از این امکان‌ها سوء استفاده می‌کند. رفتار ترامپ هم مبتنی بر قلدری و منطق زور است که به عریان‌ترین شیوه قدرت‌نمایی می‌کند. اروپا که متحد همیشگی آمریکا بوده، این روزها می‌گوید باید ارتشی تهیه کرد تا بتواند حتی آمریکا مقابله کند. تجارب هر سه مرحله تحریم‌های کشور، قبل از تحریم‌های هسته ای، بعد از آن و بعد از برجام باعث می‌شود که امروز معقول‌تر برای مقابله با تحریم‌ها تصمیم بگیریم.
دولت اخیرا یک کمیته مقابله با تحریم‌ها تشکیل داده است. به نظر شما این کمیته چه مسائلی را باید در دستور کار قرار دهد؟
اکنون باید متناظر و متناسب با رفتار آمریکا تدبیر کنیم. مشکل مهم امروز ایران فروش نفت است. آمریکا با کمک عربستان برنامه‌ریزی کرده بودند تا فروش نفت ایران را به صفر برسانند. اما حادثه خاشقچی خبرنگار سعودی این مساله را با مشکل مواجه کرد. در عین حال کارشناسان نیز اذعان می‌کردند که آمریکا نمی‌تواند با نفت عربستان، نفت کشور را به صفر برساند. عربستان همچنین می‌خواست از منطقه مشترک با کویت سوء استفاده کند. ما باید تمام تلاش‌مان را بکنیم تا خریداری نفت‌مان استمرار داشته باشد و تحریم‌ها اثر کمتری داشته باشد. آمریکا همچنین در حوزه بانک‌ها نیز به دنبال محدود کردن ایران است. به نظر می‌آید در این حوزه نیز چندان موفق نبوده و تعدادی از بانک‌ها را استثنا کرده است. ایران باید با شیطنت و قلدری آمریکا در موضوع انتقال پول باید مقابله کند. ساختاری که اروپا قول داده به زودی فعال می‌شود. با تلاشی که اروپا می‌کند، باید مانع قلدری اروپا شد. مساله بعدی سرمایه‌گذاری در کشور است. بعد از برجام طی سلسله اقداماتی کشورهای خارجی برای سرمایه گذاری به کشور آمدند. آمریکا اعلام کرد که هر کسی که در بورس و بانک‌های آمریکا پولی دارد، نباید با ایران همکاری کند. چنین تهدیداتی برای خروج سرمایه از ایران انجام شد. ما باید تلاش کنیم تا تمهیداتی برای سرمایه‌گذاری در کشور فراهم کنیم. باید شرکت‌هایی که دغدغه مزاحمت آمریکا را نداشته باشند شناسایی و دعوت کنیم. عقد قرار داد با اینگونه شرکت‌ها بسیار مهم است. آمریکا جنگ روانی سنگینی برای ناامید کردن مردم به راه انداخته است. باید کار گسترده‌ای صورت بگیرد تا بتوان مقابل این جنگ روانی ایستاد. در تلاطم دلار و قیمت ارز این جنگ روانی موثر بود.
برجام چه تاثیری بر روابط بین‌الملل ایران داشت و امروز چه کمکی به پشت سر گذاشتن تحریم‌ها خواهد کرد؟
شرایط با گذشته متفاوت است. امروز ایرانی که همه در مقابل آن متحد هستند و بیانیه‌ها و قطعنامه‌های شورای امنیت و شورای حکام را داشت امروز هیچ کسی با آقای ترامپ همدلی و همنوایی ندارد. انتخابات اخیر آمریکا باعث شد که ایران از حوزه نفوذ ترامپ خارج شود. اروپا نیز به خاطر رفتار غیر منطقی و قلدری‌های آمریکا کم کم با ما همصدایی پیدا کرده است. وقتی خانم موگرینی مرتبا اعلام می‌کند که مساله ما با برجام امنیت اروپا است نشان می‌دهد که احساس می‌کند که امروز همکاری با ایران به نفعشان است. آقای ماکرون و خانم مرکل رسما اعلام کرده‌اند ارتشی می‌خواهیم که حتی با آمریکا بجنگد و از ما دفاع کند. به نظر می‌آید که دکترین امنیت اروپا به شدت تغییر کرده است. امروز دادگاه کیفری لاهه و شورای امنیت با ایران در موضوع برجام بنای همکاری دارند. بالاخره اقتصاد آمریکا بیش از یک چهارم اقتصاد دنیا است. دلار به پول بین‌المللی اصلی است و طول می‌کشد تا شرایط تغییر کند. زمان آقای احمدی‌نژاد اگر ایران می‌گفت دلار را به عنوان پول بین‌المللی تغییر دهیم، ونزوئلا و سوریه همراه بودند. اما امروز اروپا، چین، روسیه و ترکیه هم با این سخن همراه است. غیر از عربستان و بحرین و اسرائیل در اغلب کشورها با این مطالب هم نوایی می‌کنند. تحریم‌ها بیش از همه مردم را آزار داده است. دولت اگر بتواند به مردم اطلاع رسانی کرده و آنان را دعوت به همکاری کند، می‌تواند فضای روانی جامعه را مدیریت کرده و افکار عمومی را هدایت کند تا با شیطنت‌ها و توطئه‌های آقای ترامپ و اسرائیل و عربستان کسی همراهی نکند از دوره‌های قبل راحت‌تر این شرایط را پشت سر می‌گذاریم.
دولت باید برای مقابله با تحریم‌ها چکار کند؟ اخیرا کمیته‌ای در دولت به این منظور تشکیل شده است. این کمیته باید چگونه عمل کند؟
من مثل برخی نمی‌گویم که تحریم نعمت است. بالاخره تحریم مزاحمت است و باعث زحمت مردم می‌شود. نباید این نوع شیطنت‌ها اینگونه فضای جامعه ایران را ملتهب کند. دولت و سایر قوای کشور باید کمک کنند تا بیش از هر چیز فضای روانی جامعه به اعتماد، آرامش و امید برای حل مساله برسد. بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که دلار می‌تواند تا ۷ هزار تومان کاهش پیدا کند. بازار جهانی به نفت ایران به شدت نیاز دارد و هیچ جایگزینی نه در ونزوئلا، لیبی، عربستان و حتی روسیه موجود نیست. کسی نمی‌تواند نفت ایران را به صفر برساند. البته تاجای ممکن مزاحمت ایجاد می‌کنند. عربستان هم به دلیل اتفاقاتی که در مورد خاشقچی افتاد وضعیت خوبی ندارد و نمی‌تواند همچون گذشته برای منزوی کردن و تحریم بیشتر ایران تلاش کند.
برگردیم به سیاست داخلی کشور و بحث انتخاب شهردار از سوی شهرداری و حواشی که اخیرا مدیریت شهری با آنها مواجه بوده است. معیار انتخاب شهردار از نظر شورا چیست؟
شورای شهر در مرداد ۹۶ به ویژگی‌های ۱۶گانه‌ای رسیدیم که در اردیبهشت ماه امسال همان محورها با مختصر تغییری که بنا شد شهردار جدید در حوزه اجرایی حضور فعال‌تری داشته باشد، مبنای کار بود وگرنه همان مشخصات معیار کار ماست. از جمله این معیارها، ملی بودن، برخورداری از سوابق موفق و خدمت در کشور، پاکدستی، برخورداری از یک تیم سالم و توانمند، آشنایی به مساله مدیریت شهری و کار در این حوزه است. با توجه به وضعیت مالی که شهرداری تهران با آن مواجه است. بنابراین شهردار جدید باید در حوزه مالی و اقتصادی دارای دیدگاه باشد. از سوی دیگر باید همانگونه که در انتخابات مطرح بوده نسبت به زنان و جوانان دارای نگاه مثبتی باشد. موضوعات مذکور از ویژگی‌هایی است که شورای شهر برای انتخاب شهردار استفاده کرده اگر هر کسی بخواهد شهردار تهران باشد باید این ویژگی‌ها را در خود داشته باشد تا بتواند موفق شود.
برخی به این موضوع اشاره می‌کنند که افرادی که برای شهرداری کاندید می‌شوند قصدشان رسیدن به رئیس‌جمهوری کشور است؟
با توجه به توانمندی شهردار تهران در فعالیت‌های شهرداری و به جهت قدرت و ارتباطی که با بخش‌های حاکمیت کشور دارد می‌توان گفت که شهردار تهران از ساختار خاصی برخوردار است و به همین دلیل با همه قوا از جمله قوه مجریه ارتباط خوبی می‌تواند داشته باشد. پس از ۱۴ سال، شهردار تهران به دولت بازگشته است چون در این مدت به دولت دعوت نمی‌شد اما هم آقای نجفی و هم آقای افشانی توانستند به دولت دعوت شوند. همچنین شهردار جدید تهران باید با قوه قضائیه و مجلس ارتباطات قوی داشته باشد و جایگاه شورا، مجلس و دولت محلی را به رسمیت بشناسند تا تعامل مناسبی با شورا داشته باشد.
اخیرا مباحثی درباره همسو نبودن شورایاری‌ها با شورای شهر پنجم مطرح بوده.
این موضوع به آن جهت است که بحث مشارکت در جامعه هنوز نهادینه نشده. در صورت اینکه قصد داشته باشیم تا یک شهر مانند پایتخت را با ۲۲ منطقه، ۱۲۰ ناحیه و ۱۵۰ محله مورد ارزیابی قرار دهیم و نقش مردم را در تصمیم‌گیری‌ها، تصمیم‌سازی‌ها و حوزه‌های مختلف عمرانی، فرهنگی، اجتماعی و تخصصی بررسی کنیم، متوجه آن خواهیم شد که کم‌کاری‌هایی در این حوزه وجود داشته است. باید تأکید کنم که تشکیل شوراهای محله در قانون اساسی پیش‌بینی شده بنابراین با وجود پشتوانه‌های قانونی اما همچنان این موضوع مسکوت مانده است، این موضوع به آن جهت است که در راستای اجرای قانون، سلسله مراتب شورای محله شکل می‌گرفت و به ترتیب شوراهای ناحیه‌ای و منطقه‌ای تشکیل می‌شد، اما اکنون چنین ترتیبی رعایت نمی‌شود. در این جا باید اشاره کنم به گذشته چرا که در گذشته میزان مشارکت مردم در انتخابات شورایاری‌ها قابل توجه نبود، به‌گونه‌ای که جمع آرای انتخابات قبلی ۵۰۰ هزار رأی در تهران است، در حالی که در بین ۵/۸ میلیون نفر جمعیت تهران، رأی ۵۰۰ هزاری قابل توجه نیست و می‌توان آن را بین ۶ تا ۷ درصد تخمین زد. البته نباید این موضوع را هم از یاد برد که اعضای شورا برای افزایش سهم مشارکت تهرانی‌ها در انتخابات شورایاری در تلاش هستند تا این سهم را به ۲۰ تا ۲۵ درصد برسانیم به گونه‌ای که باید در برنامه‌ریزی‌های خود، حدود ۲ میلیون رأی دهنده را پای صندوق‌ها کشانده تا اعضای شورایاران را انتخاب کنند.
پیشنهاد شما برای افزایش سهم مشارکت مرم در انتخابات شورایاری‌ها چیست؟
باید بگویم که قرار است در دو حوزه اقداماتی صورت گیرد؛ نخست آنکه مشخصات کسانی که در انتخابات شرکت می‌کنند، جامع‌تر بوده و تحصیلات افراد نیز مدنظر قرار گیرد، همچنین توانمندی، انگیزه کار، سلامت کاری و اعتبار و وجاهت محلی نیز بررسی شود. اگر افراد از اعتبار و وجاهت محلی برخوردار باشند، در زمان دعوت برای انجام کار خیر مانند مسائل فرهنگی یا زیست محیطی می‌توانند مردم را به صحنه بکشانند تا در کارها مشارکت کنند. با توجه به تلاش اعضای شورای شهر برای آنکه بتوانند تا سازوکاری برای ارزیابی مشارکت مردم در انتخابات شورایاری‌ها داشته باشند باید بگویم که این موضوع باید مشخص شود که اگر فردی به عنوان عضو شورایاری انتخاب می‌شود تا چه اندازه نقش و تاثیرگذاری را در بین مردم دارد. در گذشته خانه‌های سلامت، محیط زیست، بهداشت، کتاب، قرآن، هنر، موسیقی و ورزش در محلات مختلف تشکیل شد، اما ادامه چنین فعالیت‌هایی دنبال نشد و ساختار شورایاری‌ها در محلات و مناطق نتوانست محقق شود. مشارکت‌های اجتماعی در تهران همانند مشارکت‌های سیاسی فراگیر نیست. به عنوان مثال ممکن است؛ افرادی در هیات و مسجدی دور هم جمع شوند، اما این دورهمی منحصر به مراسم مذهبی مانند عاشورا است، لذا اغلب در طول سال مشاهده نمی‌شود که محلات مختلف در یک کار داوطلبانه مستقل حضور داشته باشند. امید است در انتخابات سال جاری چهره‌های شاخص، مورد وثوق و دارای اعتبار محلی بیشتر حضور داشته باشند و در عین حال سازوکار نظارتی دقیق و بهتری صورت گیرد تا کارگروه فعالیت در محلات به معنای واقعی شکل گیرد. باید رقابتی در منطقه‌های شهر تهران رخ دهد تا مشخص شود، کدام شورایاری‌ها در کدام منطقه فعال‌تر عمل کرده است، در این میان لازم است، شاخص‌های ارزیابی تعریف کنیم تا به درستی شورایاران موفق معرفی شوند.
شاخص ارزیابی انتخاب شورایاران چیست؟
تشکیل تعداد کارگروه، فعالیت‌های داوطلبانه محلی و فعالیت‌های موفق در حوزه زیست محیطی از جمله مواردی است که مشخص می‌کند ان‌جی‌اوهای محلی تا چه اندازه توانسته موثر واقع شود. شورایاری‌ها با اعضای شورای شهر پنجم همسو نیستند و گزارش جامعی مبنی بر حضور آنها در محله‌های شهر تهران در دست نیست. در سال‌های اخیر جلسات مختلفی از سوی فرمانداری تهران برگزار شد که در آن جلسات شورایاران محله و مدیران دستگاه‌های مربوطه حضور داشتند تا مسائل هر منطقه مورد بررسی قرار گیرد و تصمیمات لازم اتخاذ شود، اکنون نیز مجمع نمایندگان امید در مجلس با همکاری فرمانداری تهران به طور مرتب در مناطق مختلف حضور پیدا می‌کنند تا مشکلات مناطق شهری مورد بررسی قرار گیرد که به نظر می‌رسد، این اقدام قابل قبولی است و باید این جلسات گسترده‌تر بوده تا به حل مسائل و مشکلات شهری منجر شود.
- 12
- 2
