اسناد تاریخی سازمان امنیت و اطلاعات کشور در دوران رژیم پهلوی، شانزدهم مرداد سال ۱۳۳۷ سندی را در رابطه با سپهبد شهید قرنی با مهر «خیلی محرمانه» ثبت کرده است که در نوع خود از ارزش تاریخی زیادی برخوردار است.
این سند مربوط به رئیس این سازمان و در مورد اعطای سه میلیون تومان با عنوان «عطیه همایونی» به سرلشکر سپهبد محمدولی قرنی است که البته او از پذیرفتن آن صرف‌نظر می‌کند.
محمدولی قرنی سال ۱۲۹۲ در تهران به دنیا آمد و پدرش را که یکی از مدیران مخابرات تهران بوده است در ۱۰ سالگی از دست داد. از آن پس در کنار مادرش زندگی سختی را آغاز کرد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان «گلبهار» اصفهان به پایان رساند و پس از یک سال، تحصیلات متوسطه خود را در دبیرستان «دارالفنون» تهران آغاز کرد و در دبیرستان نظام خاتمه داد. سال ۱۳۰۹ وارد دانشکده افسری ارتش «مدرسه صاحب‌منصبی» دوره دهم و در سال ۱۳۱۱ با درجه ستوان دومی در رشته توپخانه فارغ‌التحصیل شد.
قرنی در زمان شاه تا درجه سرلشکری ارتقاء یافت اما زمانی که با اهداف و برنامه‌های سازمانی ارتش شاهنشاهی اختلاف مبنایی پیدا کرد، از کنار همه مزایای مادی و منزلت سرلشکری گذشت. سرلشکر محمدولی قرنی، نخستین رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و همزمان عضو شورای انقلاب بود. وی سال ۱۳۰۹ وارد دانشکده افسری شد و پس از کودتای ۲۸ مرداد به ریاست رکن دوم ارتش رسید. در مهرماه سال ۱۳۳۶ موفق به اخذ درجه سرلشکری شد ولی کمتر از یک‌سال بعد در تیرماه ۱۳۳۷ در پی کشف طرح کودتا علیه رژیم شاهنشاهی پهلوی دستگیر و پس از محاکمه و تحمل سه سال زندان از ارتش اخراج شد. سپهبد قرنی دوم اردیبهشت ۱۳۵۸ به دست گروه «فرقان» به شهادت رسید.
از «حمید نیکنام» و همفکرانش به عنوان ضارب و عامل ترور نام برده می‌شود. این ارتشی نخستین شهید ترور پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. غائله کردستان در زمان او آغاز شد و او در این قضیه با تصمیم‌گیری قاطع و به موقع توانست از پیشروی ضدانقلاب جلوگیری کند. اواخر سال ۱۳۵۶ و اوائل ۱۳۵۷ که آغاز جنبش انقلابی مردم بود، او هنوز رابطه خود را با آیت‌الله طالقانی و گروه نهضت آزادی و روحانیون مخالف حفظ کرده بود. روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز رسمی دولت، سرلشکر قرنی به ریاست ستاد ارتش منصوب شد.
پس از انتصاب به ریاست ستاد ارتش روز ۲۴ بهمن ۵۷ به دفتر ستاد ارتش آمد و پس از پایین کشیدن عکس شاه و بالا بردن عکس امام خمینی(ره)، گفت: «ارتش شاهنشاهی که می‌گفتند مجهزترین ارتش دنیاست و شاید هم از لحاظ وسایل و تجهیزات، چنین بود، ظرف چند ساعت متلاشی شد؛ زیرا ایمان و آرمان نبود». قرنی غیر از چند نفر، همه امرای ارتش را بازنشسته کرد و گفت: «دیگر در ارتش از ارتشبد و سپهبد خبری نیست» و در مقابل طبق دستور او تعدادی روحانی به سازمان‌‌های ارتشی راه یافتند. او تاکید کرد: «ارتشیان باید از روحانیون تبعیت کنند.» وقتی همه امرا را بازنشسته کرد، مخالفان او در مطبوعات او را مورد اتهاماتی قرار دادند.
سپهبد قرنی در اواخر سال ۵۷ حمله عراق را پیش‌بینی می‌کرد و نگران شایعاتی بود که در آن روزها درباره تضعیف و حتی انحلال ارتش به گوش می‌رسید. قرنی یک برنامه همبستگی مردم با ارتش ترتیب داد، سربازان در خیابان‌های پایتخت رژه رفتند و شعار دادند: «ارتش فدای مردم» و گروهی از مردم در پاسخ آنها می‌گفتند: «مردم فدای ارتش.» هدف سرلشکر قرنی از این کار بردن ارتش به میان مردم و بالا بردن روحیه سربازان بود.
چگونگی شهادت قرنی
سپهبدِ شهید ولی‌الله قرنی کمتر از سه ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ترور شد تا نخستین شهید ترورهای عوامل ضدانقلاب لقب بگیرد. در روز ۳ اردیبهشت ۱۳۵۸ سرلشکر ولی‌الله قرنی، رئیس سابق ستاد ارتش ترور شد. روزنامه کیهان بعدازظهر همان روز در گزارشی نوشت:
آخر وقت امروز اعلام شد که سرلشکر قرنی در پی یک ترور مسلحانه در بیمارستان مهر تهران جان سپرد. قرنی در سال‌های ۳۴ تا ۳۶ در سمت‌های ریاست رکن ۲ ستاد ارتش و معاونت ستاد ارتش انجام وظیفه کرده بود و ۲۲ سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به علت فعالیت‌های ضدرژیم مورد تعقیب قرار گرفت و به سه سال زندان محکوم شد. پس از پیروزی انقلاب سرلشکر قرنی به ریاست ستاد کل ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد و پس از حوادث کردستان از کار برکنار شد.
رئیس سابق ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران، صبح روز حادثه در خیابان پهلوی سابق ترور شد. طبق اطلاع رسیده حادثه حدود ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه در حوالی سینما امپایر رخ داد و به گفته شاهدان یک موتورسوار مسلح به سوی سرلشکر قرنی تیراندازی و دو گلوله از ناحیه پا و شکم به او اصابت کرد. در این حادثه مهاجم از مسلسل یوزی استفاده کرد. قرنی را پس از حادثه تیراندازی به بیمارستان منتقل کردند و بلافاصله به اتاق عمل بردند اما تلاش برای نجات وی موثر واقع نشد و نامبرده درگذشت. مسئولان بیمارستان مهر همان روز اعلام کردند که در این حادثه دو نفر مورد اصابت گلوله قرار گرفته‌اند و به بیمارستان منتقل شده‌اند؛ اما هویت شخص دیگر هنوز مشخص نشده است.
روایت شاهدان عینی
به دنبال سوءقصد به سرلشکر قرنی، گمانه‌زنی‌ها درباره عاملان این ترور آغاز شد و در این میان روایت‌های شاهدان عینی از جمله مهمترین و قابل‌توجه‌ترین سرنخ‌ها در این ماجرا بود.
روزنامه کیهان نوشت: «تاکنون هویت تروریست‌ها که لباس یکی از آنها کت و شلوار شکلاتی رنگ بوده شناسایی نشده است. شهود عینی که متوجه فرار تروریست‌ها شده بودند، گفتند: ما آنان را که دو نفر بودند در حالی که سلاح به دستشان بود، دیدیم که با شتاب سوار یک موتورسیکلت چهار سیلندر شدند و گریختند. مدیر قنادی مهریزدی نجم‌آبادی، جنب بیمارستان مهر گفت: وانتی با شتاب مقابل قنادی توقف کرد و جویای در بیمارستان شد.
من بیمارستان را نشان دادم. راننده گفت: تیرخورده داریم. من بلافاصله به کمک ایشان شتافتم. قرنی را که لای پتو پیچیده شده بود بغل کردم. شخص همراه ایشان را هم که گویا پرده‌کوب بود و در منزل قرنی مشغول به کار بوده است توسط چند نفر به بیمارستان انتقال دادیم. خانم ایشان که همراه‌شان بود به محض انتقال قرنی گفت: کمک کنید، قرنی را ترور کردند. این شاهد اضافه کرد که دو گلوله به سینه و پای قرنی اصابت کرده بود و پرده‌کوب هم از ناحیه قلب تیر خورده بود. هر دو مجروح به بخش جراحی انتقال یافتند اما سرلشکر قرنی چند لحظه بعد از انتقال به بخش جراحی درگذشت.»
در گزارش دیگری که با تیتر «ما شاهد ترور قرنی بودیم» منتشر شده بود، قاتلان قرنی دو جوان مسلح معرفی شده بودند که زمانی که قرنی در حیاط خانه‌اش در یکی از فرعی‌های منشعب از خیابان پهلوی (ولی‌عصر) در حال قدم زدن بود او را به گلوله بستند. به گفته شاهدان مهاجمان از یک هفته قبل خانه قرنی را تحت‌نظر داشتند. این روزنامه همچنین از کشف یک خشاب پر از فشنگ در محل ترور قرنی خبر داد. کیهان همچنین سخنان همسر قرنی را به چاپ رسانده بود: «همسر سرلشکر قرنی از ترور و قتل وی بهت‌زده شده است.
او بعد از ترور شوهرش دچار شوک شده و قادر به حرف زدن پیرامون این حادثه نیست. او امروز به خبرنگار کیهان گفت: می‌خواهید چه بگویم، شوهرم شهید شد. با شهادتش من همه چیزم را از دست دادم... و دیگر نتوانست به حرف‌هایش ادامه بدهد... گزارش‌های رسیده از منابع موثق حاکی است که عملیات لازم برای شناسایی عناصر مسئول در ترور سرلشکر قرنی، آغاز شده است. یک منبع مطلع گفت: به احتمال قوی، یک گروه تندرو، در ترور سرلشکر قرنی دست داشته است که اطلاعاتی برای تعقیب افراد وابسته به آن به دست آمده است.» دومین گروهی که طی اعلامیه‌ای مسئولیت ترور سرلشکر قرنی را برعهده گرفت «گروه فرقان» بود. گروه فرقان در این اعلامیه با متهم کردن قرنی، این ترور را «اعدام انقلابی» قلمداد کردند.
علیرضا صدقی
- 10
- 1
