کمیسیون که به نام‌های کمیته و کارگروه هم شناخته میشودکمیسیون
ساختار درونی مجلس شورای اسلامی از دو بخش هیئت رئیسه و کمیسیون ها تشکیل شده است. بر اساس اصول قانون اساسی، هیئت رئیسه شامل انتخاب رئیس و هیأت رییسه ی مجلس و شمار کمیسیون ها و دوره ی آن ها است که نمایندگان، آن ها را از طریق آئین نامه ی داخلی مجلس تصویب می کنند. هیئت رئیسه های موجود در مجلس، نظیر هیئت رئیسه سِنی، هیئت رئیسه موقت و هیئت رئیسه دائم می باشند که برای هر یک، وظایف خاصی تعیین شده است. کمیسیون ها در مجلس شورای اسلامی، از نمایندگانی با هدف بررسی تخصصی طرح و لوایح مطرح شده بوجود آمده اند؛ ولی به گروه‌های هم فکر موجود در مجلس، فراکسیون می گویند که قصد انجام برنامه هایشان را دارند.
معنی کلمه ی کمیسیون، انجمن، کمیته و … می باشد. گروهی از نمایندگان برای مطرح کردن یک طرح یا لایحه جدید در مجلس شورای اسلامی، کمیسیون تشکیل میدهند تا آن را بطور تخصصی و دقیق بررسی کنند. این کمیسیون باید در صحن علنی مجلس، پیش از اعلام طرح و لایحه انجام شود و از نمایندگان این انجمن در زمان اعلام در مجلس، نظر نهایی پرسیده و اعلام شود.
انواع کمیسیون از نظر عملکرد
کمیته ها متشکل از چند نوع از نظر عملکرد می باشند:
>> کمیته های اجرایی:
کارها در سازمان های بزرگ، به کمیته های کوچکتری واگذار میشوند که قدرت تصمیم گیری و هزینه کردن پول را دارند. گاهی اوقات این کمیته ها به صورت محدود یا نامحدود، همه یا بخشی از این قدرت ها را دارند.
برای نمونه گاهی اوقات هیئت مدیره به قصد تصمیم گیری برای اجرایی شدن قرادادها وارد یک قرارداد پیمانکاری می شود.
>> کمیته های هماهنگی:
افراد بخش های گوناگون سازمان با یکدیگر به منظور بحث دربارهٔ توسعه یا بازبینی پروژه های چند وظیفه ای یا گفت و گو درباره ی آينده ملاقات می کنند. درصورت بزرگ بودن کمیته ها، آنها به کمیته های کوچک تری تقسیم می شوند؛ مثلا یک هیئت مدیرهٔ بزرگ به کمیته های ممیزی، کمیته مالی، کمیته جبران خسارت و غیره تقسیم میشود. کنفرانس های بزرگ آکادمی که متشکل از افراد تخصصی هستند به کمیته های هماهنگی نیاز دارند.
>> کمیته های تحقیق و پیشنهاد:
مسئولیت کمیته های تحقیق و پیشنهاد اینست که درباره ی افراد و استعدادهای نهفته در موضوع خاصی، پژوهش انجام دهند. کاربرد چنین یافته هایی برای استفاده در برنامه ریزی پروژه ها می باشد.
>> کمیته های مدیریت پروژه:
زمانی که مدیر پروژه، قادر به مدیریت درست پروژه نیست؛ کمیته باید چنین مسئولیتی را برعهده بگیرد ولی باید بدانید که ایندفعه کسب به خاطر عملکرد ضعیف پاسخگو نیست و کمیته به عنوان مسئول شناخته می شود. رئیس در این کمیته بعنوان یک تسهیل کننده محسوب می شود.
کمیسیون برای بررسی طرح ها و لوایح مجلس تشکیل می شود انواع کمیسیون مجلس
کمیسیون های مجلس شورای اسلامی، متشکل از دو دسته خاص و تخصصی به شرح زیر میباشد :
* هدف از تشکیل کمیسیون های خاص، موضوعاتی ازجمله تحقیق، تدوین آئین نامه داخلی مجلس و كمیسیون اصل نودم( نود) قانون اساسی می باشد.
* کمیسیون های تخصصی برای موضوعاتی برگزار میشود که از آن ها می توان به كمیسیون اموزش و تحقیقات، كمیسیون اقتصادی، كمیسیون اجتماعی، كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، كمیسیون برنامه بودجه و محاسبات، كمیسیون قضایی و حقوقی، كمیسیون انرژی، كمیسیون بهداشت و درمان، كمیسیون عمران، كمیسیون صنایع و معادن، كمیسیون فرهنگی، كمیسیون كشاورزی آب و منابع طبیعی اشاره کرد.
وظایف و اختیارات كمیسیون های مجلس
كمیسیون های مجلس بر طبق آئین نامه داخلی مجلس( ماده ۳۳ آیین نامه )، وظایف و اختیاراتی در محدوده تخصصی خود دارند که در ادامه نقل شده است:
> كمیسیون های مجلس باید طرح ها و لوایح قانونی را بررسی، اصلاح و تكمیل کنند و به مجلس شورای اسلامی، گزارشی را ارائه دهند.
> كمیسیون های مجلس موظفند که به طرح های تحقیق و تفحص، رسیدگی کنند و پس از این که توسط مجلس شورای اسلامی، تصویب شد؛ آن را انجام دهند.
> رسیدگی به لوایح بودجه سالیانه كل كشور، از دیگر وظایف كمیسیون های مجلس به شمار می رود.
> كمیسیون های مجلس باید در مورد لوایح برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی كشور، بررسی و اظهار نظر کنند.
> از وظایف و اختیارات كمیسیون های مجلس می توان به بررسی چگونگی اجرا و نتایج حاصله از اجرای قوانین مصوب و تبصره ها در ردیف های برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی و بودجه های سالیانه كل كشور و تهیه گزارش و تقدیم آن به مجلس شورای اسلامی اشاره کرد.
> امور گوناگونی از جمله دریافت و بررسی گزارش های عملكردی و نظارتی از دستگاه های مختلف زیربط به نمایندگی از سوی مجلس شورای اسلامی، حسب اطلاع از كم و كیف اداره امور كشور و تهیه گزارش جامعه سالیانه شامل مسیر تحولات و پیشرفت ها و عملكرد بخش های تخصصی كشور از مسئولیت های کمیسیون های مجلس محسوب میشود.
تفاوت کمیسیون و فراکسیون
کمیسیون نسبت به فراکسیون، تفاوت هایی دارد که عبارتند از:
- هدف از تشکیل کمیسیون، بررسی طرح ها و لوایح مجلس میباشد و نمایندگان متخصص یک طرح باید با اعلام نظرات خود، آن را از دید تخصصی بررسی کنند درحالیکه هدف از تشکیل فراکسیون در انواع زمینه ها میباشد و نمایندگان فراکسیون قصد دارند که طرح یا لایحه خود را پیش ببرند.
- هر نماینده، مجوز عضو شدن در ۵ فراکسیون مختلف را دارد درحالیکه نمایندگان، حق شرکت در کمیسیون ها و مطرح کردن نظراتشان را دارند.
- فراکسیون ها، مسائل و مشکلاتی را حل نمی کنند ولی کمیسیون های تخصصی برای حل مشکلات بوجود می آیند.
- هیچ محدودیت اعضایی در کمیسیون ها وجود ندارد درحالیکه باید حداکثر ده تا پانزده نماینده برای فراکسیون عضو شوند.
- فراکسیون ها برای حوزه ها و مسائل مختلفی ازجمله مسئله زنان، مسئله حقوق مدنی، مسأله حجاب و … بوجود می آیند ولیکن تشکیل کمیسیون ها صرفا به منظور بررسی لوایح و طرح های مجلس است. در واقع نماینده ها از طریق فراکسیون، قصد انتقال حرف یا مسأله ای به سمت دولت را دارند و برای حمایت از طرح، تمام تلاششان را می کنند.
در کمیسیون ها محدودیت اعضا وجود ندارد گردآوری: بخش سیاست سرپوش
- 9
- 6
