شورای امنیّت سازمان ملل متّحدیکی از ارکان سازمان ملل استشورای امنیت سازمان ملل
شورای امنیت سازمان ملل طبق ماده ۲۴ منشور، مسئول اصلی حفظ صلح و امنیت بین المللی از طرف تمامی اعضای سازمان ملل است و باید طبق اهداف و اصول ملل متحد در اجرای این وظایف عمل کند. حیطهٔ قدرت شورای امنیت بر اساس منشور سازمان ملل متحد، شامل اعزام نیروهای پاسدار صلح، تصویب تحریم های بین المللی و اعطای اجازه استفاده از نیروی نظامی علیه کشورهای متخاصم است. تصمیم های این شورا به صورت قطعنامه های شورای امنیت اعلام می شود.
از وظایف شورای امنیت سازمان ملل پاسداری از امنیّت و صلح بین‌المللی استبه علت این که شورای امنیت سازمان ملل منتسب به سازمان ملل متّحد است در عرصة بین المللی، تصمیمات و قطعنامه های آن مورد قبول همگان قرار می گیرد و به همین علت از اقتدار و موضع بالایی برخوردار است، که توانایی ورود به معضلات و بحران های کیفری بین المللی را به همین واسطه پیدا می کند. از سوی دیگر این اقتدار و موضع قدرتمند برای حلّ مشکلات همراه است، شورای امنیّت با ابزارهایی که در اختیار دارد، میتواند با توسّل به آن ها از مرحله پیشگیری و تحریم اقتصادی وارد شده و حتّی تا اقدام نظامی و یا ارجاع پرونده به دیوان کیفری بین المللی پیش رود.
به همین منظور امروزه شورای امنیت سازمان ملل در تمام مباحث نظیر پرونده های یوگسلاوی، لیبی، سوریه، رواندا، فلسطین، سودان و بسیاری از کشورهای دیگر در موضوعات جنایت جنگی، نسل کشی، جنایت علیه بشریّت، تروریسم، نقض حقوق بشر و حقوق بشردوستانه و سایر مصادیقی که سبب تهدید امنیّت و عدالت بین المللی میشود نقش داشته است.
تاریخچه شورای امنیت سازمان ملل
در ۱۷ ژانویه ۱۹۴۶ نخستین جلسه شورای امنیت سازمان ملل در کلیسای وست مینستر لندن برگزار شد. شورا از زمان اولین جلسه آن تاکنون، بطور مداوم به کارش ادامه داده و در جهان به صورت گسترده ای اعتبار کسب کرده است و در خیلی از شهر ها مانند پاریس و آدیس آبابا جلساتی داشته است. بیشتر جلسات آن با وجود این در مقر معاونت سازمان ملل متحد تشکیل می شود. در اطراف دریاچه ساکسس در نیویورک اولین جلسات آن برگزار شد و جلسات بعدی در مقر کنونی آن در شهر نیویورک برگزار می شود.
تا کنون سه دوره تغییر در تعداد اعضای شورای امنیت سازمان ملل صورت گرفته است. با اصلاح ماده های ۲۳ و ۲۷ منشور سازمان ملل متحد، در سال ۱۹۶۵ اعضای انتخابی شورا از ۶ کشور به ۱۰ کشور افزایش یافتند. مجمع عمومی و شورای امنیت در سال ۱۹۷۱ کرسی نمایندگی چین را از جمهوری چین ( تایوان)، که فقط بر تایوان و جزایر اطراف آن از سال ۱۹۴۹ اعمال حاکمیت می کرد ، گرفته و به جمهوری خلق چین واگذار کردند. همچنین ، در سال ۱۹۹۱، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بر ماده ۲۳ هیچ تغییری اعمال نشد و فدراسیون روسیه بدون هیچ اختلاف قابل توجهی ، کرسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را در اختیار گرفت.
شورای امنیّت سازمان ملل متّحد عهده‌‌دار انجام وظایف و البتّه دارای اختیاراتی استساختار سازمان ملل و شورای امنیت
سازمان ملل متحد ارکانی دارد که اقدامات لازم جهت حصول به اهداف فوق از طریق این ارکان صورت می پذیرد. شورای امنیت سازمان ملل دارای پنج عضو دائم و ده عضو انتخابی می باشد. پنج عضو دائم این شورا در تصمیم ها و رای گیری های شورا حق وتو دارند. از وظایف رییس شورای امنیت سازمان ملل میتوان به تنظیم برنامه و الگویی برای تشکیل مداوم جلسات آن و پیش بینی بحران ها اشاره کرد. واگذاری ریاست شورا براساس الفبای انگلیسی نام کشورهای عضو و بطور چرخشی میباشد و طول مدت آن یک ماه ریاست می باشد.
یک عضو شورای امنیت باید این توانایی را داشته باشد که همیشه در نیویورک در مقر اصلی شورای امنیت حاضر باشد تا شورای امنیت سازمان ملل بتواند در هر موقعی تشکیل جلسه بدهد. یکی از اصول بسیار مهم منشور سازمان ملل متحد، این مورد میباشد که در گذشته برای مقابله با ضعف جامعه ملل بود، چراکه تشکیلات جامعه ملل همیشه قادر به واکنش و پاسخگویی در تمامی موارد بحرانی نبود. در واقع قطعنامه به تصمیم های شورای امنیت سازمان ملل گفته می شود.
شورای امنیت سازمان ملل متحد به دو نوع اعضای دائمی و اعضای انتخابی تقسیم میشودشرط پذیرش یک قطعنامه به این صورت است که باید دست کم ۹ عضو از ۱۵عضو شورای امنیت رأی مثبت به آن دهند و هیچیک از اعضای دائم رأی مخالف به آن ندهند. شورای امنیت سازمان ملل علاوه بر این پنج عضو دائم، ۱۰ عضو غیر دائم دارد که به عضویت این شورا به مدت دو سال انتخاب می شوند. کشوری که عضو سازمان ملل متحد است ولی عضو شورای امنیت نیست، در تصمیمات شورای امنیت میتواند شرکت داشته باشد. طبق منشور سازمان ملل متحد، نقش سازمان ملل متحد در تامین امنیت کلی جهانی تعریف می شود قدرت اقدام که به شورای امنیت در موارد زیر را می دهد:
- تحقیق و بررسی هر وضعیت تهدید کننده صلح بین المللی
- توصیه و اقداماتی برای حل و فصل مسالمت آمیز مشاجرات و اختلاف ها
- فراخوانی اعضای دیگر برای شرکت ملت های عضو دیگر در اقدامات اقتصادی مثل محاصره و تحریم دریایی، هوایی، پستی و ارتباطات رادیویی، یا اقدامات جدی دیپلماتیک
- در صورت لزوم، اجرا و الزام تصمیمات خود با نیروهای نظامی
نهاد های وابسته به شورای امنیت سازمان ملل
بعضی از نهادهای مرتبط و وابسته با شورای امنیت سازمان ملل شامل کمیته ستاد نظامی، کمسیون خلع سلاح، کمیته کارشناسان، کمیته پذیرش اعضای جدید می باشد.
شورای امنیت سازمان ملل متحد با پنج عضو دائم و ده عضو غیر دائمی مشارکت می کندگردآوری: بخش سیاست سرپوش
- 14
- 3
