کنتاکتورکنتاکتور چیست؟
کنتاکتور یک وسیله الکتریکی است که به طور گسترده برای روشن و خاموش کردن مدارها استفاده می شود. به این ترتیب، کنتاکتورهای الکتریکی زیرمجموعه ای از کلیدهای الکترومغناطیسی را تشکیل می دهند که به عنوان رله شناخته می شوند.
رله یک دستگاه سوئیچینگ الکتریکی است که از یک سیم پیچ الکترومغناطیسی برای باز و بسته کردن مجموعه ای از کنتاکت ها استفاده می کند. این عمل منجر به روشن یا خاموش شدن مدار (برقراری یا قطع شدن مدار) می شود. کنتاکتور نوع خاصی از رله است، اگرچه تفاوت‌های مهمی بین رله و کنتاکتور وجود دارد.
کنتاکتورها عمدتاً برای استفاده در برنامه هایی طراحی شده اند که مقدار زیادی جریان نیاز به تعویض دارد. به طورکلی کنتاکتور یک وسیله کلید کنترل الکتریکی است که برای باز و بسته کردن مکرر مدار طراحی شده، کنتاکتورها معمولاً برای کاربردهای دارای جریان بالاتر نسبت به رله‌های استاندارد استفاده می‌شوند که کار مشابهی را با سوئیچینگ جریان کم انجام می‌دهند.
کنتاکتورها از اجزای مختلفی تشکیل شده اند که مهمترین آنها عبارتند از:
بوبین: بخش اصلی کنتاکتور است که با عبور جریان الکتریکی از آن، خاصیت مغناطیسی پیدا می کند.
هسته: قطعه ای فلزی است که در مجاورت بوبین قرار دارد و خاصیت مغناطیسی را تقویت می کند.
تیغه های کنتاکت: مسئول قطع و وصل جریان برق هستند. تیغه ها به دو دسته تیغه های اصلی (برق قدرت) و تیغه های کمکی (برای مدار فرمان) تقسیم می شوند.
محرک مکانیکی: نیروی مغناطیسی ایجاد شده در بوبین را به تیغه های کنتاکت منتقل می کند.
شکل ظاهری کنتاکتورنحوه عملکرد کنتاکتور
عملکرد کنتاکتور نسبتا ساده است. زمانی که جریان الکتریکی از بوبین عبور می کند، خاصیت مغناطیسی در آن ایجاد می شود. این خاصیت مغناطیسی، هسته را به خود جذب کرده و باعث حرکت محرک مکانیکی می گردد. حرکت محرک مکانیکی، تیغه های اصلی کنتاکتور را باز و بسته می کند و بدین ترتیب، جریان برق در مدار اصلی قطع یا وصل می شود.
برای قطع و وصل جریان به کنتاکتور، از مدار فرمان استفاده می شود. مدار فرمان با ولتاژ پایین کار می کند و جریان کمی را از خود عبور می دهد. با وصل شدن کلید در مدار فرمان، جریان الکتریکی وارد بوبین کنتاکتور شده و باعث تحریک آن می گردد.
عملکرد کنتاکتورانواع کنتاکتور
کنتاکتور تیغه چاقویی:
یکی از قدیمی ترین کنتاکتورهای شناخته شده غالبا در موتور برق ها استفاده می شود که از یک تیغه و اهرم ساخته شده که از اهرم آن برای بالا و پایین کردن مدارهای فلزی استفاده می شود. این سوئیچ به عنوان یک کنتاکتور دستی نیز شناخته می شود که در زمان استفاده مشکلات زیادی در پی خواهد داشت به عنوان مثال هنگامی که به صورت دستی قطع و وصل می شود، می تواند کنتاکت ها را به صورت کامل از بین ببرد.
کنتاکتور دستی:
کنتاکتورهای تیغه چاقویی مشکلات زیادی به همراه داشتند به همین دلیل در نسل های بعدی کنتاکتورهای دستی روی کار آمدند. این سوئیچ می تواند به افراد کمک کنند در فضاهای کوچک هم از جریان های بالا برق استفاده کنند.
مهمترین مشکل این سوئیچ ها عدم توانایی کنترل و فرماندهی از راه دور بود.
کنتاکتور مغناطیسی:
یکی از پیشرفته ترین کنتاکتورهای ساخته شده بدون شک نوع مغناطیسی است که در آن تمام مشکلات انواع گونه های قبلی رفع می شود و حتی از راه دور نیز قابل کنترل هستند.
این کنتاکتورها می توانند به صورت خودکار خاموش و روشن شوند بدون اینکه نیازی به دخالت انسانی باشد. به دلیل اینکه این سوئیچ ها به صورت الکترومکانیکی فعالیت می‌کنند نیاز زیادی به منبع تغذیه ندارند و جریان کمی را دریافت می‌کنند.
انواع کنتاکتورکاربردهای کنتاکتور
کنتاکتورها کاربردهای گسترده ای در صنعت دارند. برخی از مهمترین کاربردهای کنتاکتور عبارتند از:
- راه اندازی و کنترل موتورهای الکتریکی؛ کنتاکتورها به طور گسترده ای برای راه اندازی و کنترل موتورهای الکتریکی استفاده می شوند.
- کنترل روشنایی؛ از کنتاکتورها می توان برای روشن و خاموش کردن لامپ ها، مهتابی ها و سایر تجهیزات روشنایی استفاده کرد.
- کنترل سیستم های تهویه مطبوع؛ کنتاکتورها در کنترل فن ها، چیلرها و سایر تجهیزات سیستم های تهویه مطبوع کاربرد دارند.
- کنترل پمپ ها؛ از کنتاکتورها می توان برای راه اندازی و کنترل پمپ های آب و سایر پمپ ها استفاده کرد.
- کنترل سیستم های گرمایشی؛ کنتاکتورها در کنترل بخاری ها، آبگرمکن ها و سایر تجهیزات سیستم های گرمایشی کاربرد دارند.
- کنترل تابلوهای برق؛ کنتاکتورها یکی از اجزای اصلی تابلوهای برق هستند و در بخش های مختلف تابلو مانند حفاظت، فرمان و قدرت مورد استفاده قرار می گیرند.
مزایای استفاده از کنتاکتور
کنتاکتورها مزایای متعددی دارند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عملکرد سریع و مطمئن؛ کنتاکتورها می توانند در کسری از ثانیه جریان برق را قطع یا وصل کنند.
- قابلیت اطمینان بالا؛ کنتاکتورها از قطعات با کیفیت بالا ساخته شده اند و عمر طولانی دارند.
- تنوع بالا؛ کنتاکتورها در انواع مختلفی با ولتاژها و جریان های مختلف موجود هستند.
- قیمت مناسب؛ کنتاکتورها در مقایسه با سایر روش های کنترل، قیمت مناسبی دارند.
- سهولت در نصب و نگهداری؛ نصب و نگهداری کنتاکتورها آسان است.
مزایای استفاده از کنتاکتورنکاتی در انتخاب کنتاکتور
انتخاب کنتاکتور مناسب برای هر کاربرد، به عوامل مختلفی مانند ولتاژ و جریان مدار، تعداد کنتاکت ها، نوع حفاظت و برند سازنده بستگی دارد.
- اولین قدم در انتخاب کنتاکتور، تعیین ولتاژ و جریان مدار است. کنتاکتور باید برای ولتاژ و جریان مدار مناسب انتخاب شود.
- کنتاکتورها با تعداد کنتاکت های مختلف موجود هستند. باید بر اساس نیاز خود، کنتاکتوری با تعداد کنتاکت های مناسب انتخاب کنید.
- کنتاکتورها با IP های مختلف (درجه حفاظت) موجود هستند. باید کنتاکتوری با IP مناسب برای محیط مورد نظر انتخاب کنید.
- برندهای مختلفی کنتاکتور تولید می کنند. باید از برندهای معتبر و شناخته شده کنتاکتور خریداری کنید.
سخن پایانی مقاله کنتاکتور
کنتاکتورها نقشی اساسی در صنعت و به خصوص در تابلوهای برق ایفا می کنند. این قطعات پرکاربرد، با عملکرد سریع و مطمئن، مزایای متعددی دارند و در انواع مختلفی برای کاربردهای گوناگون موجود هستند. در انتخاب کنتاکتور مناسب، باید به فاکتورهای مختلفی مانند ولتاژ و جریان مدار، تعداد کنتاکت ها، نوع حفاظت و برند سازنده توجه کرد.
گردآوری: بخش علمی سرپوش
- 10
- 5
