گل نرگس در پاییز شکوفا می شود که بهترین روش کاشت آن در گلدان استگل نرگس
گل نرگس از خانواده آماریلیس یا مارچوبه ای هاست. گل هایی مانند نسرین یا آماریلیس، مریم، خورشیدی و آگاو با او هم خانواده هستند. گل نرگس یک گیاه پیازی است و گل های زیبای معطر آن جزء ارزشمندی های پاییز و زمستانند. این گل همراه گل های یخ، کاملیا و یاسمن زمستانی به چهار رفیق مقاوم به سرمای شدید مشهور شده اند. نرگس دو نوع است، یک نوع آن تاج بزرگی دارد و تک گل است و نوع دیگر تاج کوچک و گل هایش به صورت خوشه ای هستند. اکثر نرگس های ایرانی از دسته دوم هستند.
گل نرگس از دسته گیاهان پیازی و جزء زیباترین و خوشبوترین گلهای موجود در طبیعت است که بویش از فاصله ها، انسان را سرمست می کند. این گل زیبا با عطر و بوی فریبنده گل خاطره ها و یادهاست. گلهای نرگس در انواع و رنگهای مختلفی وجود دارند که معمولاً سفید و زرد و یا دو رنگ هستند. در خیلی از مناطق ایران مثل شهر بهبهان در استان خوزستان شهر کازرون در استان فارس و حاشیه های دریاچه پریشان، پراکنده شده است.
گل نرگس از آسان ترین گیاهانی است که میتوان آنرا به شکوفه واداشت اگرچه نگهداری و کاشت آن احتیاج به حوصله و مهارت دارد. احتمالا یكی از دلایلی كه این گل جایگاه ویژه ای در ادبیات، افسانه ها و قصه های ایران زمین دارد همین پهنه گسترده رشد آن در این سرزمین می باشد. این گل های زنبق مانند، بسیار رنگارنگ و پرجلوه هستند. شما میتوانید پیاز این گیاه را به قیمتی ارزان تهیه کرده و آن ها را در هر زمانی از سال، به گل دادن مجبور کنید.
تاریخچه گل نرگس
نام لاتین گل نرگس، Narcissus، از یک باور قدیمی یونانی گرفته شده است. در افسانه یونانی نقل شده که یک حوری زیبا به نام “اکو”، عاشق یک جوان یونانی به نام “Narcissus” شده بود. ولی او به اکو گفت که برود و او را تنها بگذارد.
اکو با قلبی شکسته او را ترک کرد و با یادی از آن جوان زیبا به زندگی خود ادامه داد. زمانی که این ماجرا به گوش Nemesis، الهه ی انتقام گیری در یونان باستان رسید نارسیسس را فریب داد و به درون یک استخر بزرگ انداخت. نارسیسس جوانی رعنا، زیبا و خودشیفته بود. هنگامی که انعکاس تصویر خود را در آب استخر دید، خم شد تا بتواند واضح تر صورت خود را ببیند و بیشتر لذت ببرد! ولی غافل از این که تمامی اینها توطئه بود تا به درون آب بیفتد و انتقام اکو از او گرفته شود. زمانی که به درون آب افتاد و غرق شد، نمسیس (الهه انتقام)، او را به یک گل نرگس تبدیل کرد.
در مورد عطر گل نرگس گفته شده كه خاصيت شفابخشی داردانواع گل نرگس
نرگس گیاهی نباتی و دائمی است که پیاز های آن گلابی شکل و کشیده است که پیازها دارای ورقه های فلسی و منطبق هستند. نوعی سم به نام آلکالوئید در پیاز گل نرگس وجود دارد که بسیار خطرناک است. گفته اند که عطر گل نرگس دارای موادی است که بر روی مخاط و سینوس ها و عملکرد مغز تأثير مثبت می گذارد.
در کشور ما انواع گل نرگس من جمله نرگس شهلا، نرگس شیراز، نرگس مسکین، نرگس پرپر و نرگس نروک یا پنجه گربه ای را میتوان پرورش داد. در بین این ارقام نرگس شهلا و نرگس شیراز از طرفداران بیشتری برخوردارند و به صورت شاخه بریده در ماه های آخر پاییز و فصل زمستان به فروش می رسند. باقی نرگس ها هم در طیفی از رنگ های سفید تا نارنجی دیده می شوند. جالب است بدانید شیپور وسط گل نرگس كه معمولاً از گلبرگ ها چند درجه پررنگ تر است در واقع بخشی از پرچم تغییر شكل داده آن است. نرگس حتی نسبت به زنبق هم به سرما مقاوم تر است.
عوارض خوردن گل نرگس برای انسان
پیاز و برگ های گل نرگس دارای آلکالوئید های سمی هستند که خورده شود، باعث مسمومیت در شخص می گردد از عوارض خوردن این پیازها حالت تهوع، دل پیچه و بیماری اسهال می باشد. مواد ترشح شده از ساقه های نرگس برای دیگر گل های شاخه بریده هم مثل رزها، میخک، فریزیا و لاله مضر است.
خواص درمانی گل نرگس
عطر نرگس، گل نرگس و روغن آن خواص درمانی بسیار زیادی دارند. عطر نرگس شاداب کننده است، برای مخاط و سینوس ها مفید است و از سرما خوردگی جلوگیری می کند. همچنین میتواند همراه خون وارد سلول های مغزی شود و روی کارکرد مغز اثر بگذارد. گل نرگس، در تغییر روحیه بسیار مؤثر است و برای درمان بیماری افسردگی مصرف می شود. توجه داشته باشید افراد گرم مزاج در بوییدن این گل افراط نکنند، زیرا امکان دارد سبب سردرد شود.
گل نرگس، اگر به مقدار زياد خورده شود، جزء سمی ترين گياهان جهان استانواع گل نرگس
دو نوع گل نرگس در ایران به نام های نرگس شیراز و نرگس شهلا (نرگس هلندی) هستند.
نیازهای اکولوژیک گل نرگس و شرایط نگهداری آن
>> تاثیر دما بر گل نرگس:
ماندگاری گل نرگس در هوای ســـرد بیشتـــر است و در دمای بالاتر گل ها سریعتر پژمرده شده و عمرشان کوتاه می شود. در زمان رشد و گلدهی درصورتی که دمای روز ۱۸ درجه و شب ۱۲ درجه سانتیگراد باشد عمر گل نرگس طولانی می شود. جالب است بدانید دما در ارتفاع برگ ها و ساقه گل نرگس نقش دارد. به عنوان مثال نگهداری نرگس کاغذی پس از کاشت در دمای ۲۱ درجه سبب بلندتر شدن ساقه گل می شود.
>> خاک گل نرگس:
نرگس از گل های پیازی محسوب می شود و مثل همه گل های پیازی خاک سبک را دوست دارد و خاک های سنگین و رسی را نمی پسندد. درصورتی که خاک باغچه یا گلدان تان رسی است، برای بهتر شدن زهکشی آن اندکی شن را با آن مخلوط کنید. برای باغچه گل نرگس استفاده از کودهای حیوانی مناسب است و برای گلدان های نرگس درون آپارتمان ورمی کمپوست، کود مناسبی است.
>> نحوه آبیاری گل نرگس:
برای کاشت گل نرگس به آب فراوان احتیاج است. در موقع کاشت، خاک باید مرطوب باشد. برای گل دهی علاوه بر سرما نیاز است که پیازها یک دوره خشکی را هم پشت سر بگذارند. چنانچه این دوره سرما و خشکی را پیازهای نرگس پشت سر نگذارند، گیاه دارای برگ های فراوان می شود ولی به گل نمی نشیند.
>> نحوه کوددهی گل نرگس:
در صورتیکه کاشت گل نرگس را در گلدان انجام داده اید، استفاده از کودهای آلی مثل ورمی کمپوست موثر میباشد. در باغچه هم کودهای حیوانی مناسب خواهد بود.
در کاشت گل نرگس دوره سرما و خشکی پیازها را از یاد نبرید>> تاثیر نور بر گل نرگس:
نرگس برای گلدهی در برخی از ساعات روز به چهار ساعت نور خورشید احتیاج دارد. نور کم سبب ضعیف شدن گیاه، زردی و کشیدگی برگ ها خواهد شد و همچنین امکان دارد غنچه های گل نرگس تشکیل یا شکوفا نشوند یا گل ریز و کوچکی تولید کنند.
انتخاب پیاز مناسب برای گل نرگس
برای تازه کارها گل نرگس یکی از بهترین گزینه های پیازی است، زیرا هم کاشتش به صرفه است و هم کاشت تا گلدهی سختی ندارد. پیازی را انتخاب کنید که عاری از هر نوع خراش و بریدگی سالم باشد. البته پیازهای نرگس دو مدل هستند یک نوک یا یک دماغه یا دو دماغه دارد. دو دماغه گل های درشت تری می دهد.
روش تکثیر انواع گل نرگس
- برای تکثیر گل نرگس یک پیاز مناسب انتخاب کنید. پیاز خوب، نباید خشک شده باشد و در ضمن، هر چه بزرگتر باشد بهتر است!
- قبل از شروع به کاشت گل نرگس بهتر است پیازها را دو ساعت در آب ولرم بگذارید.
- موقع کاشت پیاز گل نرگس در گلدان لازم است از گلدانهای متوسط تا بزرگ استفاده کنید تا شرایط برای رشد فراهم باشد. همچنین به علت مواد سمی مترشحه از گل نرگس قرار دادن دیگر گیاهان با نرگس در یک گلدان توصیه نمیشود.
- پیاز گل نرگس را در عمق یک و نیم تا ۵ برابری قد خودش بکارید. در فصل زمستان هم چک کنید تا حداقل ۹۰ سانتیمتر خاک روی پیاز را پوشانده باشد.
- گل نرگس شلوغی باغچه را تحمل می کند ولی برای جلوگیری از وقوع چنین وضعیتی، بهتر است آنها را در فاصله ۱۰ سانتی متری از هم بکارید.
- می توانید اندکی کود مناسب برای پیاز گل نرگس، در حفره ای که برای کاشت پیاز حفر نموده اید بریزید.
- آبیاری را تا هنگامی که خاک گلدان کاملاً خیس شود انجام دهید. در باغچه نیز باید آبیاری تا زمانی که خاک اطراف گل نرگس نمدار شود انجام بگیرد.
- در برابر وسوسه باز کردن و یا کندن غنچه های گل نرگس و لاله در ابتدای پاییز مقاومت کنید! امکان دارد شما با کندن برگی که غنچه را احاطه کرده است اندکی زودتر شاهد گل ها باشید، ولی به گیاه آسیب زده اید. آن برگ ها مثل پوششی هستند که از گلبرگ ها در برابر باد و سرمای باقی مانده از هوای زمستان مراقبت می کنند. گلدان را در مکان گرم و در زیر نور مستقیم خورشید قرار دهید.
علت گل ندادن گیاه نرگس
- پیاز ها برای گل دادن به عوامل ایجاد انگیزش زمستانه نیاز دارند. از هر پیاز پایه ای به طول ۳۰- ۴۰ سانتیمتری تولید شده که گل ها در بخش انتهایی و برگ ها به شکل نواری هستند. موقع رشد پیازها در خانه گل ها تنها یکبار تشکیل میشوند. برای بهاره سازی باید پیاز ها در پاییز کشت شده و در دمای ۶- ۸ درجه سانتی گراد به بازه زمانی ۸- ۱۰ هفته در شرایط تاریکی نگهداری شوند و تحت شرایط نور و یا تاریکی متناوب قرار گیرند. در نظر داشته باشید که محل نگهداری پیازها عاری از گاز اتیلن باشد چون این گاز پیاز گل نرگس را بی بار کرده و باعث گل ندادن آن می شود پس پیاز آنرا در یخچالی که در آن سیب دارید قرار ندهید.
دو نوع گل نرگس در ایران به نام های نرگس شیراز و نرگس شهلا (نرگس هلندی) هستند- دو تا سه هفته دیگر پیاز ها شروع به جوانه زنی می کنند تا زمانی که جوانه ها بطور کامل سر از خاک در نیاورده اند از آبیاری مجدد گل نرگس پرهیز کنید.
- پس از آغاز رشد ساقه باید تا حدی به آن آب دهید كه گلدان هرگز كاملا خشك نماند. دادن کود در این برهه زمانی به رشد سریعتر و بهتر گل نرگس کمک میکند.
- ساقه های بلند شده گل نرگس را به کمک یک قیم صاف نگه دارید.
- بعد از این که گیاه به گل نشست آنرا از آفتاب مستقیم دور نگاه دارید و هر روز میزان کمی آب به خورد گل نرگس بدهید.
- گل نرگس دارای ماده ای به نام اگزالیک اسید است. این ماده برای اغلب حیوانات خانگی جونده بدمزه و آزار دهنده است. به همین علت بهتر است دور مکان کاشت گل نرگس را با صدف های محکم و بزرگ و یا بازدارنده های مخصوص حیوانات خانگی بپوشانید.
گردآوری: بخش علمی سرپوش
- 11
- 3
