کاشت و پرورش ریحان خوش عطر و پر خاصیت در منزل

نحوه کاشت ریحان

درباره گیاه ریحان

همانطور که می دانید ریحان یکی از سبزیجات پرمصرف و خوش عطر در سراسر جهان است که به دلیل خواص بی شمار خود جایگاه ویژه ای در آشپزی و طب سنتی دارد. ریحان گیاهی علفی، یکساله و بومی آسیای جنوبی است. این گیاه به دلیل عطر و طعم دلپذیر و خواص بی شمار خود، یکی از محبوب ترین گیاهان خوراکی و دارویی در سراسر جهان است.

ریحان از هزاران سال پیش در آسیا کشت می شده است. این گیاه در ابتدا در طب سنتی هند و چین کاربرد داشته است و بعدها به سایر نقاط جهان نیز راه پیدا کرده است.

درباره نحوه کاشت ریحان

انواع ریحان

انواع مختلفی از ریحان در سراسر جهان وجود دارد که از نظر شکل، اندازه، رنگ و عطر با یکدیگر متفاوت هستند. برخی از انواع محبوب ریحان عبارتند از:

ریحان سبز:

این نوع ریحان رایج ترین نوع ریحان است که دارای برگ های سبز تیره و عطر قوی است.

ریحان بنفش:

این نوع ریحان دارای برگ های بنفش تیره و عطر ملایم تری نسبت به ریحان سبز دارد.

ریحان لیمو:

این نوع ریحان دارای برگ های سبز روشن و عطر لیمو است.

ریحان تایلندی:

این نوع ریحان دارای برگ های سبز تیره و عطر تندی است که در غذاهای تایلندی کاربرد دارد.

خواص ریحان

ریحان دارای خواص بی شماری است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- تقویت سیستم ایمنی بدن

- کاهش التهاب

- تسکین درد

- کاهش استرس و اضطراب

- تقویت سلامت قلب

- پیشگیری از سرطان

- بهبود هضم غذا

- کاهش کلسترول

نحوه مصرف ریحان

ریحان را می توان به صورت تازه، خشک شده یا به صورت روغن ریحان مصرف کرد. این گیاه در غذاهای بسیاری از جمله سالاد، ساندویچ، پاستا، پیتزا، سوپ، خورشت و غیره کاربرد دارد. همچنین می توان از ریحان برای تهیه دمنوش، جوشانده و روغن ریحان استفاده کرد.

نحوه کاشت ریحان و انواع آن

نکات پیش از کاشت ریحان

پیش از شروع به کاشت ریحان لازم است مکان مناسب برای رشد آن را در نظر بگیرید.

ریحان گیاهی آفتاب دوست است و به نور مستقیم خورشید نیاز دارد، بنابراین بهتر است آن را در مکانی قرار دهید که روزانه حداقل ۶ تا ۸ ساعت نور مستقیم خورشید دریافت کند.

همچنین خاک مناسب برای کاشت ریحان باید زهکشی خوبی داشته باشد تا از تجمع آب و پوسیدگی ریشه ها جلوگیری کند.

بهترین خاک برای کاشت ریحان خاک باغچه غنی از مواد آلی است، اما می توانید از مخلوط خاک برگ، کود پوسیده دامی و پرلیت نیز استفاده کنید.

نحوه کاشت ریحان

برای کاشت ریحان می توانید از دو روش استفاده کنید:

- کاشت بذر

- قلمه زدن

کاشت بذر ریحان:

۱. بذرهای ریحان را به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت در آب ولرم خیس کنید.

۲. گلدانی را با مخلوط خاک مناسب پر کنید و آن را مرطوب کنید.

۳. بذرهای ریحان را در عمق ۰.۵ تا ۱ سانتی متری روی سطح خاک بپاشید.

۴. روی بذرها را با یک لایه نازک از خاک نرم بپوشانید.

۵. گلدان را در یک مکان گرم و به دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید و روزانه آن را با آب پاش آبیاری کنید.

کاشت قلمه ریحان:

۱. قلمه های سالم و جوان ریحان را با طول ۵ تا ۱۰ سانتیمتر از گیاه مادر جدا کنید.

۲. انتهای قلمه ها را در آب یا کود ریشه زایی فرو کنید.

۳. قلمه ها را در گلدان حاوی مخلوط خاک مناسب قرار دهید و آن را مرطوب کنید.

۴. گلدان را در یک مکان گرم و به دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید و روزانه آن را با آب پاش آبیاری کنید.

زمان مناسب برای کاشت ریحان

بهترین زمان برای کاشت بذر گیاه ریحان ۶ هفته پیش از پایان سرما در خاک است، البته این زمان برای کاشت ریحان به صورت مستقیم می باشد. اگر قصد دارید ریحان را از طریق نشا تکثیر بدهید، بهتر است زمان زودتری انتخاب کنید، به طوری که همزمان با پایان یخبندان، جوانه‌ها را در زمین اصلی بکارید. پیشنهاد می‌کنیم ابتدا بذرها را در سینی نشا کاشته و سپس جوانه‌ها را به خاک اصلی منتقل کنید.

نحوه کاشت ریحان در گلدان

مراقبت از گیاه ریحان

نور ناکافی

گیاهان ریحان به نور زیادی نیاز دارند به طوریکه در روز باید بین ۶ تا ۸ ساعت نور دریافت شود. درصورتی که منطقه زندگی شما هوای گرمی دارد، بهتر است گیاه در قسمتی قرار بگیرد که نور شدید و دمای بالا مانع از رشد گیاه نشود. 

گلدان مناسب

برای انتخاب ظرف مناسب کاشت ریحان محدودیتی وجود ندارد و شما می توانید این گیاه را در سبد میوه، گلدان سفالی یا ظرف های حصیری و... کشت دهید. نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید انتخاب گلدانی است که توانایی گردش هوای بالایی داشته باشد.

پس گیاه باید در گلدانی باشد که جریان هوا را به خوبی حرکت دهد، درصورتی که چندین گلدان ریحان در منزل دارید بهتر است بین آنها فاصله قرار دهید زیرا قارچ بین این گیاهان با احتمال خیلی زیادی منتقل می شود. باید اشاره کرد که گلدان دارای زهکشی مناسب نیز انتخاب شود تا آب اضافه از ظرف بیرون بیاید. 

آبیاری

درخصوص نگهداری از ریحان مثل هر گیاه دیگر باید به فرآیند آبیاری آن بسیار توجه شود. ریحان با رطوبت و آبیاری بیش از حد رابطه خوبی ندارد پس باید به این موضوع توجه داشته باشید. بهتر است زمان نگهداری از ریحان بستر این گیاه همواره مرطوب باشد اما خاک را با روش غرقابی نباید آبیاری کنید. 

عمق کاشت بذرها

گاهی اوقات بذرها در عمق زیادی کاشته می شوند که می تواند از سبز کردن گیاه جلوگیری کند. بذر گیاه ریحان به نور زیادی احتیاج دارد، پس اگر آن را در عمق زیاد بکارید نور کافی به بذر نمی رسد و با احتمال زیاد جوانه هم نمی زند. پس بهتر است دانه ریحان را در عمق ۰.۵ سانتی‌متری از خاک بکارید.

نحوه کاشت و برداشت ریحان

برداشت ریحان

- ریحان را می توانید هر زمان که برگ های آن به اندازه کافی رشد کردند برداشت کنید.

- برای برداشت ریحان، ساقه های بالایی گیاه را با فاصله ۲ تا ۳ سانتی متر از سطح خاک قطع کنید.

- با برداشت منظم برگ های ریحان، گیاه تحریک به تولید شاخ و برگ جدید می شود و شما می توانید تا چندین هفته از آن برداشت کنید.

نگهداری ریحان

برگ‌های برداشت شده را می‌توانید به چند روش مختلف ذخیره کنید. یکی از روش‌های معمول نگهداری ریحان، خشک کردن آن است.

برای خشک کردن، می‌توانید برگ‌ها را در یک محیط خشک و تاریک با هوای خوب قرار دهید و منتظر بمانید تا خشک شوند. سپس برگ‌ها را به صورت خرد شده درون یک ظروف تمیز و تاریک قرار دهید و در محیط خشک و خنک نگه دارید.

یک روش دیگر برای نگهداری ریحان، استفاده از روغن ریحان است. می‌توانید برگ‌های تازه را درون یک بطری شیشه‌ای قرار داده و روغن زیتون یا روغن دیگری را بر روی برگ‌ها بریزید. سپس بطری را در یخچال قرار دهید تا روغن ریحان مزه و بوی آن را به خود بگیرد. این روغن را می‌توانید در طول زمان برای انواع غذاها و مواد غذایی مورد استفاده قرار دهید.

گردآوری: بخش علمی سرپوش