سید ابراهیم امینی: تعدیل نیرو در شهرداری عجولانه نباشد

میز اعضای شورای شهر تهران در این روزها مملو از پرونده‌ است؛ پرونده‌هایی که بخش مهمی از آن درباره اصلاح ساختارهای شهرداری و مدیریت شهری است، از جمله کاهش نیروهایی که پیش از این با دلایل مختلف مانند ادعای اشتغالزایی یا حامی‌سازی برای انتخابات ساکن بهشت شده بودند و مدیریت جدید شهر تهران درصدد اصلاح رویه شهرداری در دوره قبل از شورای شهر پنجم است که در این راستا چندی پیش طرح حذف مشاور و قائم مقام مطرح شد که تا به امروز در حال پیگیری است.

نایب رئیس شورای شهر تهران منکر استخدام‌های بی‌رویه در شهرداری نیست اما تاکید دارد که باید نسبت به وضعیت معیشت کارمندان شهرداری هم احساس مسئولیت کنیم. شهرداران منتخب شورای شهر هر کدام در زمان جلوس بر مهم‌ترین کرسی بهشت حتی اگر مدت کوتاهی بود عملکرد ماندگاری داشتند مانند نجفی که پرده از تخلفات شهرداری در زمان مدیریت قالیباف برداشت یا محمدعلی افشانی که مسیر مبارزه با فساد را پیش گرفت و اصلاحاتی در ساختار شهرداری داشت. اکنون هم پیروز حناچی از تجارب دو شهردار قبلی استفاده کرده و مسیر آنها را دنبال می‌کند. سه شنبه‌های بدون اتومبیل طرح جدیدی است که از سوی شهردار تهران مطرح و خودش در اجرای آن پیشتاز شد. از سوی دیگر حال و هوای این روزهای تهران سرد است اما تمام این سرما به‌خاطر آب‌وهوا نیست که به‌طور طبیعی باید در این فصل نشانی از گرما نداشته باشد بلکه حوادثی که رخ داد سبب این سرما و عدم رضایت در چهره‌ بسیاری از پایتخت نشینان شده است.

از جمله این حوادث می‌توان به واژگونی اتوبوس حامل دانشجویان دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات و درگذشت تعدادی از آنها اشاره کرد. در راستای برخی پرونده‌هایی که این روزها از سوی اعضای شورای شهر پنجم پیگیری می‌شود دکتر سید ابراهیم امینی نایب رئیس شورای شهر با «آرمان» به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید.

یکی از مشکلات تهران ناوگان فرسوده اتوبوسرانی است که نمونه بارز آن واژگونی اتوبوس حامل دانشجویان دانشگاه آزاد بود. این حادثه سبب فوت ۱۰ مسافر شد. برای جلوگیری از تکرار این اتفاقات شهرداری چه برنامه‌ای برای ناوگان فرسوده اتوبوسرانی دارد؟

با عرض تسلیت به خانواده درگذشتگان حادثه واژگونی اتوبوس دانشگاه آزاد باید به افکارسنجی جدیدی که درباره مشکلات شهر صورت گرفته است اشاره کنم. براساس نظرسنجی انجام شده، ۹۳ درصد شرکت‌کنندگان، مشکل اول و دوم شهر تهران را مساله ترافیک و آلودگی هوا عنوان کرده بودند. این دو مورد، لازم و ملزوم یکدیگرند، یعنی بخش قابل توجهی از آلودگی هوا معلول سیستم حمل‌ونقل و ترافیک سنگین پایتخت است. نه تنها ناوگان اتوبوسرانی نوسازی نشده است، در وضعیت تاکسی و مترو هم بهبودی حاصل نشده است.

وضعیت مترو هم مانند دیگر وسایل نقلیه با مشکل مواجه است و ظاهرا برای رفع مشکلات آن همکاری لازم با شهرداری نمی‌شود. درست است؟

خطوط متروی موجود ظرفیت جابه‌جایی هفت و نیم میلیون مسافر در روز را دارد، ولي جابه‌جایی بيش از دو میلیون مسافر به دلیل نبودن واگن امکانپذیر نیست و مترو با مشکلات زیادی مواجه است یعنی از ظرفیت آن به نحو شایسته استفاده نمی‌شود. با توجه به همین مساله یکی از اولویت‌های شورای شهر در برنامه سوم و بودجه سالانه این است که بودجه قابل توجهی در اختیار حوزه حمل و نقل برای توسعه مترو و خرید واگن قرار بگیرد که الان ۷۰۰ واگن خریداری شده و بخشي از آن در مرحله تحویل از گمرک قرار دارد.

شورای شهر تهران برای توسعه و رفع مشکل ناوگان اتوبوسرانی چه برنامه‌ای دارد؟

اولویت دیگر ما نوسازی سیستم اتوبوسرانی است بدین معنا که سعی شود اتوبوس‌هاي پيشرفته باشند تا حداقل آلودگی را ایجاد کنند. چند روز پیش هم یکی از مصوبات تخصیص ۳ هزار میلیارد اوراق مشارکت برای حوزه حمل و نقل بود که بخشی از آن برای توسعه خط مترو و کارهایی که مترو دارد و بخشی برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی است.

در ابتدای آغاز به کار شورای شهر پنجم، موضوع تعدیل نیروهای شهرداری مطرح و قرار بود بخشی از افراد تعدیل شوند. بی‌تردید تعدیل نیرو با تنش همراه است. چه برنامه‌ای برای تعدیل نیروهای مازاد شهرداری بدون کمترین حاشیه و چالش را دارید؟

متاسفانه تشکیلات شهرداری به نحو غیرمتعارفی فربه و حضور پرسنل بیش از میزان مورد نیاز مشکل‌ساز شده است. بنابراین طبیعی است که به استخدام‌های بی‌رویه در شهرداری نقد جدی وارد شود. تعدیل نیروها یکی از اولویت‌های شورای شهر پنجم بود که چندی قبل کلیات این طرح تصویب شد. مصوبه درباره تشکیلات سازمانی شهرداری بود که البته ممکن است در جزئیات آن تغییراتی ایجاد شود. همه اعضای شورا هم اجرایی شدن این طرح را ضروری می‌دانند اما به دلیل اینکه برنامه سوم در دستور کار شوراست و همچنین با توجه به اینکه تعدیل نیرو نیازمند مطالعه دقیق‌تر و کارشناسی بيشتر است، اگر چه دوستان و همكاران عزيز در كميسيون برنامه و بودجه شورا زحمات زيادي متحمل شده‌اند، مقرر شد كه لايحه‌اي از سوي شهرداري با مطالعه دقيق ساختار سازماني شهرداري كلانشهرهاي موفق دنيا تهيه كنند تا این طرح به‌صورت عجولانه اجرا نشود و خدای ناکرده به ضد خودش تبدیل نشود.

البته ادغام، تفکیک و همچنین تعدیل نیرو تنها مشکل شهرداری نیست و سایر ارکان و سازمان‌ها هم با این مشکل مواجه بودند و هنوز هم هستند.

همین‌طور است. اگر سیستم سازمانی وزارتخانه‌ها از اول انقلاب بررسی شود، همیشه درگیر ادغام و جداسازی بودند، مثلا وزارت صنایع و معادن. در سال ۱۳۶۰ وزارت صنایع و معادن برای چندمین بار تفکیک شد و دو وزارتخانه معادن و فلزات و صنایع از دل این وزارتخانه بیرون آمدند، یک سال بعد وزارت صنایع هم به دو وزارتخانه صنایع سبك و صنایع سنگین تقسیم شد. ۱۲ سال بعد دو وزارت صنایع سبك و صنایع سنگین ادغام شدند. محصول این ادغام وزارت صنایع بود و در سال ۱۳۷۹ با وزارت معادن و فلزات ادغام و وزارت صنایع و معادن متولد شد.

در سال ۱۳۹۰ باز هم وزارت بازرگانی و صنایع و معادن با یکدیگر ادغام شدند و در نهایت اکنون وزارت صنعت، معدن و تجارت به رسمیت شناخته می‌شود. اکنون نیز رئیس‌جمهور در تلاش برای جداسازی وزارت صنعت و معدن از تجارت یا همان بازرگانی است. یا وزارت راه و مسکن وزارتخانه دیگری است که دولت درصدد جداسازی آنها از یکدیگر است.

از اظهاراتتان چنینبر می‌آید که موافق جداسازی در دولت هستید.

من مخالف بزرگ‌‌سازی دولت هستم اما در عین حال تاکید دارم که این امر باید با مطالعه و کارشناسی لازم و کافی صورت بگیرد و به‌صورت سلیقه‌ای نباشد که در زمان یک مسئول ادغام صورت بگیرد و با حضور مسئول بعدی طرح تفکیک اجرا شود. به‌عنوان نمونه سازمان امور استخدامی و سازمان برنامه و بودجه را ادغام و نام سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بر آن گذاشتند و در دولت آقای روحانی این سازمان تفکیک و به دو سازمان تبدیل شد. مورد دیگر وزارت جهاد و وزارت کشاورزی بود که ادغام شد اما هر حوزه کار خودش را انجام می‌دهد.

بنابراین مشخص است اقدامی در راستای سبک سازی دولت صورت نگرفته است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نمونه دیگری بود که عملکرد جدا شده‌ای نداشت بلکه مجموعه و نیروهای خود را حفظ کردند و تنها یک وزیر دارد. به‌جای اینکه حوزه تعاون در قالب یک وزارتخانه تعریف شود، وزیر یک معاون در آن بخش تعیین می‌کند و چارت تشکیلاتی خودش را حفظ می‌کند. این کارها نیاز به مطالعه دقیق دارد. اما به رغم تصویب کلیات بر این اعتقاد هستم که باید یک فرصت زمانی مناسب پیش‌بینی کرد که هم چارت تشکیلاتی شهرداری کلانشهرهای پیشرفته مورد مطالعه قرار گیرد و هم اینکه با توجه به وضعیت موجود تغییر به نحو محسوسی باشد و واقعا سبب آن شود که شهرداری و مجموعه مدیریت شهری از این رخوت نجات پیدا کند و آثار محسوس و عملی هم به دنبال داشته باشد.

به هر حال با طرح کوچک‌سازی شهرداری تعدادی از کارکنان شهرداری بیکار و در وضعیت معیشتی دچار مشکل می‌شوند. برای این موضوع هم فکری شده است؟

بله؛ نباید فراموش کرد برای پرسنل شهرداری حق مكتسبه‌اي در این سازمان ایجاد شده است، بنابراین در کنار حساسیتی که درباره عدم بزرگ سازی شهرداری داریم اما باید نسبت به وضعیت معیشت کارمندان شهرداری هم احساس مسئولیت کنیم. نمی‌توان به بهانه لاغرسازی شهرداری خاتمه خدمت این پرسنل را اعلام کنیم.

این اقدام علاوه بر اینکه برای پرسنل شهرداری مشکل معیشتی ایجاد می‌کند منجر به نابسامانی‌های اجتماعی خواهد شد. مصلحت مدیریت شهری در سطح کلان چنین نیست، به‌ویژه اکنون که در حوزه خارجی با تهدیدهای جدی مواجه هستیم و در داخل کشور نیز با مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه هستیم، بنابراین در این شرایط نباید مشکل دیگری آفریده شود. باید پیش از اجرای هر تصمیمی تمام این ملاحظات در نظر گرفته شود.

نظر شخصی شما درباره لاغرسازی چارت شهرداری چه بود؟

‎قبلا هم در جلسه شورا گفته بودم که اگرچه اصلاح ساختار یک ضرورت است اما در وضعیت فعلی و در یک مدت زمان کوتاه اثرات مخربی خواهد داشت و بر همین اساس من به عنوان رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای شهر در مخالفت با این طرح صحبت کردم؛ استدلالم برای مخالفت با این طرح چنین بود که اگر انسان فربه‌ای دچار بیماری قلبی باشد، برای لاغر کردنش از لیپوساکشن استفاده نمی‌کنند چون منجر به آمبولی و مرگ این انسان می‌شود. در سال ۱۳۹۰ مطالعات مبسوطی در این خصوص در مرکز مطالعات شهرداری تهران انجام گرفت که بر اساس آن به شهرداری مهلتی ۳ ساله برای اصلاح ساختار داده می‌شود که متاسفانه تاکنون اقدامی در این حوزه انجام نگرفته است. لاغرسازي بدنه شهرداري ايده خوبي است، اما اگر جوانب دیگر آن را مدنظر قرار ندهیم، ممكن است به مشکل بزرگتری تبدیل شود.

یکی از مشکلات کشورهای جهان سوم این است که اگر ایده‌ای به ذهنشان رسید عجولانه و فوری درصدد عملیاتی کردن آن بر می‌آیند و آن موضوع را مورد بررسی کامل قرار نمی‌دهند که همین موضوع باعث می‌شود اگرچه ایده خوبی است اما به دلیل عجله در اجرا با مشکلاتی مواجه می‌شود که اصل آن ایده مطلوب هم ناکام می‌ماند و به زیر سوال می‌رود. یکی از ایرادات وارده به قانون‌ و مقررات‌گذاری در کشور ما چه در سطح کلان و چه محلی این است که اگر مساله‌ای که کاملا درست و بجا باشد به ذهن ما خطور می‌کند، به‌سرعت درصدد اجرایی کردن آن برمی‌آییم، بنابراین اشکالاتی که به دلیل عدم مطالعه در اجرا پیش می‌آید اصل قضیه را نیز تحت شعاع قرار می‌دهد.

به عنوان مثال زمانی که در کشورهای دیگر بخواهند واحد دانشگاهی تاسیس کنند، در ابتدا به بررسی فضای آموزشی و اداری آن مکان می‌پردازند، سپس اساتید و پرسنل اداری را استخدام می‌کنند و پس از طی این مراحل اقدام به پذیرش دانشجو می‌شود. در کشور ما اما این چنین نیست یعنی مرحله اول پذیرش دانشجو است، پس از آن به دنبال استاد حق التدریس می‌روند و در مرحله آخر است که به فکر مكان اجاره‌اي براي فضای آموزشی هستند! یعنی همیشه می‌خواهیم قیف را به‌صورت وارونه قرار دهیم که این روش هیچگاه پاسخگو نخواهد بود. باید یک مطالعه دقیق، مطلوب و مناسبی پیش‌بینی شود تا این طرح عملی شود. اگر فکر کنیم که می‌شود در یک زمان کوتاه مانند سایر ادغام‌ها در سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دولتی عمل شود باید دانست که این روش هیچگاه توفیقی نداشته و راه به جایی نخواهد برد.

سه شنبه‌های بدون خودرو طرحی بود که آقای حناچی پس از جلوس بر کرسی شهرداری مطرح کرد. نظرتان درباره این طرح چیست؟

طرح سه شنبه‌های بدون خودرو خوب است اما باید درباره آن فرهنگ‌سازی شود. اگر بتوان سه شنبه‌های بدون خودرو را به عنوان یک فرهنگ در کشور جا انداخت، خیلی خوب است و نتایج مفیدی در حوزه کاهش ترافیک و آلودگی هوا دارد.

اخیرا اتوبوس حامل دانشجویان دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات واژگون شد که در نتیجه آن ۱۰ نفر کشته شدند. در ابتدای این حادثه عنوان شد که اتوبوس واژگون شده از ناوگان اتوبوسرانی شهرداری تهران بود. واقعیت چیست؟

در ابتدا این مصیبت را به خانواده افراد درگذشته در اتوبوس دانشگاه آزاد تسلیت می‌گویم. این اتوبوس تعلقی به ناوگان اتوبوسرانی تهران نداشت و اتوبوس فرسوده‌اى كه در مسیر دانشگاه آزاد واژگون شد اجاره شده از شهردارى اسلامشهر بود. شرکت واحد اتوبوسرانی تهران هم بارها اعلام کرد که اتوبوس حادثه دیده تحت نظارت شرکت واحد اتوبوسرانی تهران نبوده است. پس از این حادثه هم مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران آمادگی خود را برای تامین اتوبوس دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات حصارک اعلام کرد تا دیگر شاهد وقوع چنین حوادثی نباشیم.

مطهره شفیعی