هر ایرانی یک استان

دیروز خبر رسید که کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس کلیات طرح تشکیل استان اصفهان شمالی را تصویب کرده‌اند و این طرح برای تصویب نهایی در مجلس و فرستاده‌شدن به شورای نگهبان در نوبت ارایه به صحن قرار دارد. البته تشکیل استان اصفهان شمالی تنها طرح تفکیک استانی نیست که در دست بررسی است، بلکه از اواخر دولت دهم زمزمه تشکیل ١٤استان جدید به گوش رسید، اما این‌طور که به نظر می‌رسد، احتمالا استان اصفهان شمالی از بقیه جلوتر است و احتمالا عنوان سی‌ودومین استان کشور را از آن خود خواهد کرد. اتفاقی که موافقان و مخالفات خودش را دارد. بعضی‌ها می‌گویند تقسیم استان‌ها به جغرافیاهای کوچکتر صرفا یک کار ساختاری است که تاثیری در بهبود امور ندارد و بعضی دیگر آن را در تمرکززدایی موثر می‌دانند.

نماینده اصفهان: چه ضرورتی وجود دارد؟

حمیدرضا فولادگر، نماینده مردم اصفهان یکی از مخالفان جدی تشکیل استانی به نام اصفهان شمالی است. او اساسا تفکیک استان‌ها را راه‌حل مشکلاتی که مردم شهرهای مختلف با آنها روبه‌رو هستند، نمی‌داند و می‌گوید: «ما می‌دانیم که مردم شهرهای مختلف با مشکلاتی مانند کمبود اعتبارات، توسعه متوازن و عدالت دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما راه‌حل این مشکلات تقسیم‌شدن به استان‌های بیشتر نیست.»

او ادامه می‌دهد: «همین الان هم بین استان‌های مختلف که از ابتدا منفک بوده‌اند، احساس تبعیض وجود دارد و خیلی از استان‌ها حتی نسبت به استان‌های همجوارشان از اعتبارات کمتر یا بیشتری نسبت به جمعیت برخوردار هستند، بنابراین نمی‌توان گفت که اگر فلان شهرها در کنار هم تبدیل به یک استان مستقل شوند، این دست مشکلات کم می‌شود. به نظر من به جای این‌که نماینده‌ها تمرکزشان را روی تفکیک شهر و استان بگذارند، بهتر است برای کاهش بروکراسی، تمرکزگرایی و بی‌عدالتی در تخصیص اعتبارات تلاش کنند.»

فولادگر حتی با انتخاب اسم «اصفهان شمالی» برای استان جدید هم مخالف است و می‌گوید: «اگر مانند استان‌های آذربایجان‌غربی و شرقی مراکز استان‌ها  در اصفهان هم متفاوت بود، امکان اجرایی‌شدن این طرح وجود داشت، اما در استان اصفهان مرکز استان و نام استان یکی است، از این‌رو این تقسیمات با نام اصفهان شمالی موضوعیت ندارد.»  او به موافقت شورای نگهبان با چنین تصمیمی هم چندان امیدوار نیست و می‌گوید: «از آنجایی که چنین اقداماتی بار مالی زیادی دارد و با اصل ١٧٥ قانون اساسی هم مغایر است، معمولا شورای نگهبان با آنها مخالفت می‌کند.»

نماینده کاشان: از مردم بپرسید چرا می‌خواهند جدا شوند

سید‌جود ساداتی‌نژاد، نماینده مردم کاشان، آران و بیدگل در مجلس که بیش از هر کس دیگری پای تشکیل استان اصفهان شمالی ایستاده است، تمرکزگرایی و بروکراسی وحشتناک استان اصفهان را دلیل مطالبه مردم حوزه انتخابیه‌اش می‌داند و می‌گوید: «مثلا اگر فردی در شهرستان کاشان تصمیم داشته باشد یک باشگاه بدنسازی راه‌اندازی کند، باید سه مرتبه برای طی‌کردن مراحل اداری به استان اصفهان بیاید. چرا در عصر آی‌تی اگر فردی به دنبال راه‌اندازی یک اقامتگاه است، باید چندین بار ۲۵۰کیلومتر تا اصفهان بیاید؟ طی همین مراحل در بخش اداری باعث شد که در سال ۹۷ کاشان، آران و بیدگل حدود ۲۰‌هزار‌میلیارد تومان هزینه ماموریت‌های اداری بپردازد؛ بنابراین در شرایط کنونی جدای از هزینه‌های مردم و بخش خصوصی، رقم بالایی از سرمایه ملی نیز هدر می‌رود.» او ادامه می‌دهد: «باید به دنبال دلایل نارضایتی مردم این شهرستان‌ها باشید.

در استان اصفهان آن‌قدر بروکراسی پیچیده و خسته‌کننده‌ای حاکم است که حتی استاندار سابق اصفهان نیز بارها اعلام کرده بود که قانون در اصفهان ۱۲۰‌درصد اجرا می‌شود.» او می‌گوید: «در جلسه‌ای که با مدیران  استان داشتیم من یک ریال درخواست وجه نکردم، بلکه تنها خواستار تفویض اختیارات  بیشتر به شهرستان‌ها بودم. کسی با اصفهان مشکلی ندارد، چراکه اصفهان یک پرچم پرافتخار فرهنگ، تمدن و افتخار ایران در دنیاست، به همین جهت این طرح هم با نام اصفهان مطرح شده،چون با اصفهان مشکلی نداریم و به دنبال التیامی برای دردهایمان هستیم. البته در استان جدید قرار نیست کارها براساس فضای رفت‌وآمد فعلی اداره شود، چون اگر  قرار باشد افرادی که همیشه برای اخذ مجوز در راه اصفهان بودند، از حالا به بعد در راه کاشان باشند، این طرح فایده‌ای ندارد، بلکه هدف اصلی این طرح شکستن بروکراسی‌ها و تفویض اختیارات است.»

متخصص جغرافیای سیاسی: طرح عجیبی است

حسین مختاری‌هشی، متخصص جغرافیای سیاسی و استادیار دانشگاه اصفهان هم یکی از مخالفان تقسیم اصفهان به شمالی و جنوبی است و می‌گوید: «عوامل تقسیم استان‌ها دو دسته است؛ نخست جغرافیای طبیعی که شامل رشته‌کوه‌ها، رود و رودخانه‌ها و تمامی موانع طبیعی که در آن منطقه واقع شده، است و عامل دوم عوامل انسانی است که براساس آن تعداد افراد، دین و مذهب آنها و مسائلی از این دست سنجیده می‌شود. براساس طرح اصفهان شمالی، قرار است ۸ شهرستان از استان اصفهان مستقل شود؛ درحالی‌که براساس جغرافیای طبیعی هیچ‌گونه انسجامی میان آنها وجود ندارد؛ به‌طور مثال شهرستان میمه که میان خوانسار و گلپایگان قرار دارد را در این طرح جزیی از استان جدید به حساب نیاورده‌اند که بسیار مسأله عجیبی است.»

او ادامه می‌دهد: «مشکل دیگر این طرح وجود رشته‌کوه‌های کرکس میان چندین شهر استان جدید است که از موانع طبیعی محسوب و مانع از ارتباط شهرستان‌های استان جدید می‌شود، به‌طور مثال اگر کسی بخواهد از این منطقه به مرکز استان یعنی کاشان برود، باید از مورچه خورت اصفهان عبور کند که مسأله‌ای بسیار عجیب برای یک استان تلقی می‌شود. پس به اجبار باید گلپایگان و خوانسار را به دلیل موانع طبیعی از این طرح حذف کرد.

مسافت شهرستان خور و بیابانک تا اصفهان حدود ۳۷۰کیلومتر است، در صورتی که فاصله خور و بیابانک تا کاشان بیش از ۴۵۰ کیلومتر است طبیعی است که شهروندان خور و بیابانک به هیچ عنوان حاضر به دورتر شدن از مرکز  نباشند. فاصله شهرستان نایین تا اصفهان هم حدود ۱۵۰ کیلومتر است در صورتی که با شهرستان کاشان ۲۳۰ کیلومتر  فاصله دارد، این عوامل جدا از مسیر هموار و اتوبانی این شهرستان‌ها تا اصفهان است. بنابراین این دو شهرستان هم به دلیل افزایش مسافت نسبت به مرکز استان از این طرح حذف می‌شوند، چون مدعیان این طرح را با شعار کوتاه کردن فاصله میان شهرستان‌ها تا مراکز استان مطرح کرده‌اند.»

استان‌های در صف

حالا که بحث تشکیل استان اصفهان شمالی داغ شده است، خیلی از کاربران فضای مجازی تصویری از نقشه ایران را دست به دست می‌کنند که در آن تمام استان‌هایی که تشکلیشان در دست بررسی است به‌عنوان یک استان مستقل دیده می‌شوند. بد نیست بعد از بررسی ماجرای اصفهان شمالی، این استان‌ها را هم مرور کنیم.

۱۵ خرداد

ورامین سال‌هاست که در یک قدمی تبدیل شدن به مرکز استان قرار دارد. پیشنهاد شده است استان ۱۵ خرداد شامل شهرهایی ازجمله ورامین، پیشوا و قرچک باشد.

خلیج فارس

پیشنهاد تشکیل استان خلیج‌فارس در اردیبهشت‌ماه ۹۱در مجلس مطرح شد. این استان قرار است شامل جزایر استان هرمزگان (جزایر قشم و کیش و بنادر لاوان، لنگه، سیری، جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک) و به مرکزیت ابوموسی باشد.

زاگرس

استان زاگرس یا لرستان شرقی که ایده آن از سوی اهالی لرستان مطرح شده، پیشنهاد شده است با مرکزیت بروجرد در شرق لرستان فعلی تشکیل شود. طرح اولیه تشکیل این استان در‌سال ۱۳۷۵ و هنگام سفر رئیس‌جمهوری وقت، آیت الله‌هاشمی رفسنجانی به بروجرد ارایه شد و هنوز مسکوت مانده است. این استان می‌تواند شامل شهرهای نهاوند، بروجرد، ملایر، دورود، ازنا و الیگودرز باشد.

بم

طرح استان بم به وزارت کشور داده شده و قرار است شامل نواحی جنوبی و شرقی استان کرمان باشد. در این طرح شهرستان بم مرکز استان خواهد شد.

کرمان جنوبی

مردم جنوب کرمان هم به دنبال ایجاد استانی مستقل به نام کرمان جنوبی به مرکزیت جیرفت هستند.

خوزستان شمالی

نخستین بار ایده خوزستان شمالی از سوی نماینده مردم دزفول مطرح شد. در این طرح دزفول مرکز استان و شهرهای ایذه، شوش، شوشتر، مسجد سلیمان، اندیمشک، گتوند و لالی سایر شهرهای خوزستان شمالی خواهند بود.

سربداران

تقاضای استان سربداران همزمان با تقسیم استان خراسان به سه بخش شمالی، رضوی و جنوبی از سوی مردم سبزوار مطرح شد.

شاهرود

شاهرودی‌ها هم به دنبال ایجاد استانی به همین نام هستند. وسعت شهرستان شاهرود، جمعیت بالا و موقعیت جغرافیایی آن ازجمله مهمترین دلایل مردم شاهرود برای ایجاد استان شاهرود است.

گلشن

استان گلشن قرار است با اجتماع شهرستان‌های طبس از استان یزد، خور و بیابانک از استان اصفهان و بشرویه از استان خراسان جنوبی با یکدیگر تشکیل شود. مرکز استان گلشن شهرستان طبس خواهد بود.

مازندران غربی

اگر قرار باشد استان مازندران غربی شکل بگیرد، باید شهرستان رودسر از استان گیلان به همراه شهرستان‌های رامسر، تنکابن، عباس آباد، چالوس، نوشهر و نور و رویان از استان مازندران جدا شوند و با مرکزیت تنکابن این استان را تشکیل دهند.

کردستان شمالی

طرح تشکیل استان کردستان شمالی به مرکزیت بوکان نیز یکی دیگر از طرح‌هایی است که در سال‌های اخیر به مجلس شورای اسلامی ارایه شده است. کردستان شمالی شهرستان‌های کردنشین جنوب دریاچه ارومیه و شهرستان‌های سقز و بانه در شمال استان کردستان را دربر می‌گیرد.

لارستان

طرح تفکیک استان فارس و تشکیل استان لارستان به مرکزیت لار نیز به مجلس شورای اسلامی ارایه شده است. این استان در جنوب استان فارس قرار خواهد گرفت.

تالش

استان تالش قرار است به مرکزیت آستارا تشکیل شود.