«واحد اطلاعات اکونومیست»، بازوی تحقیقاتی نشریه انگلیسی «اکونومیست»، تازه‌‌ترین گزارش خود را با عنوان «هزینه زندگی جهان در ۲۰۲۰» منتشر کرد. در این گزارش، هزینه زندگی ۱۳۳ شهر از ۹۰ کشور جهان بر مبنای قیمت دلاری که مصرفکنندگان برای ۱۶۰ قلم کالا و خدمات می‌پردازند محاسبه و گران‌ترین و ارزان‌ترین شهرهای جهان معرفی شده‌اند.
در گزارش امسال، همانند سال گذشته و تنها برای دومین بار در تاریخ انتشار این گزارش، سه شهر با نمره شاخص یکسان- ۱۰۲ واحد- در رده نخست گران‌ترین شهرهای جهان ایستاده‌اند، سه شهری که تماما از منطقه شرق آسیا هستند: سنگاپور، هنگ‌کنگ و اوزاکا. سه شهر دمشق، تاشکند و آلماتی نیز به ترتیب به‌عنوان ارزان‌ترین شهرهای جهان در انتهای این رتبه‌بندی قرار دارند. نسبت به گزارش سال گذشته، بیشترین افزایش هزینه زندگی جهان را استانبول ترکیه داشته که ۲۴ پله در جدول بالا آمده است.
به گزارشکدنیای‌اقتصاد، نام تهران نیز در میان شهرهایی که سال گذشته با بیشترین افزایش هزینه زندگی مواجه بودند به چشم می‌خورد: پایتخت ایران با ۱۴ پله جهش در جایگاه ۱۰۶ رتبه‌بندی امسال قرار گرفته است، رتبه‌ای که البته باز هم حکایت از ارزان بودن هزینه زندگی در تهران نسبت به سایر کلان‌شهرهای جهان دارد.
لیگ جهانی «هزینه زندگی»
سه شهر گران جهان همگی از منطقه شرق آسیا هستند: سنگاپور و هنگ‌کنگ که بدون تغییر شاخص (۱۰۲ واحد) همچون سال گذشته به‌طور مشترک در رده نخست قرار دارند و اوزاکا ژاپن که با ۴ پله جهش در رده سوم قرار گرفته است. شهر نیویورک آمریکا نیز با ۳ پله صعود به چهارمین شهر گران دنیا تبدیل شده است. پاریس، پایتخت فرانسه، که در رتبه‌بندی سال گذشته به‌طور مشترک در رده نخست قرار داشت، امسال اما با ۴ پله نزول در جایگاه پنجم جهان ایستاده است. در میان ۱۰ شهر گران جهان، دو شهر در ژاپن، دو شهر در آمریکا و دو شهر در سوئیس واقع هستند.
بر خلاف گزارش سال گذشته، در گزارش امسال شهرهای اروپایی تغییرات یکنواختی داشتند. طی یک سال گذشته ملایمت تقاضای داخلی و کاهش قیمت‌های جهانی انرژی باعث اُفت فشارهای تورمی در شهرهای اروپایی شد. از ۳۷ شهر اروپایی که نظرسنجی در آنها صورت گرفته، شاخص هزینه زندگی همه شهرها روندی کاهشی داشته است (به غیر از چهار شهر استانبول، مسکو، سنت‌پترزبورگ وکی‌یف) و ۳۱ شهر با تنزل جایگاه مواجه شدند. علاوه بر پاریس و زوریخ (قطب مالی سوئیس) که با رتبه‌های زیر ۱۰، ارزان‌تر شده‌اند، ژنو (دیگر شهر گران سوئیس) از رتبه ۵ به ۱۰ رسید و کپنهاگ (پایتخت دانمارک) از جمع۱۰ شهر گران جهان خارج شد. در مقابل روند نزولی شهرهای اروپایی، در آمریکا اما تقویت ارزش دلار منجر به افزایش هزینه زندگی شهرها شد، جایی که از میان ۱۶ شهر مورد بررسی، رتبه ۱۵ شهر افزایش یافته است. به گزارش «واحد اطلاعات اکونومیست»، در واقع عمده تغییر جایگاه شهرها در گزارش امسال، ناشی از تحولات نرخ ارز بوده است. سئول (پایتخت کره‌جنوبی) به خاطر کاهش ارزش پول ملی از میان ۱۰ شهر نخست بیرون آمده و به دلیل مشابه جایگاه ریکیاویک (پایتخت ایسلند) از ۱۵ به ۲۹ و کازابلانکا (مراکش) از ۹۲ به ۱۰۶ رسیده است.
با این حال در رده‌های پایین‌تر، کاهش ارزش پول ملی با ایجاد فشارهای تورمی موجب افزایش هزینه زندگی شهرها و جهش آنها در رتبه‌بندی شده است. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۱۹ هزینه زندگی در کاراکاس (پایتخت ونزوئلا) ۱۴۰ درصد افزایش یافت. تورم ناشی از کاهش ارزش پول ملی، هزینه‌های زندگی را در پایتخت دو کشور همسایه یعنی ایران و ترکیه- تهران و استانبول- نیز بیش از ۱۳ درصد افزایش داد، افزایشی که منجر به جهش ۲۴ پله‌ای استانبول و ۱۴ پله‌ای تهران شد. در رتبه‌بندی امسال تهران با شاخص ۵۲ در جایگاه ۱۰۶ جهان گرفته است. در مجموع میانگین شاخص ۱۳۳ شهر مورد بررسی این گزارش حکایت از آن دارد که در سال گذشته (۲۰۱۹) هزینه زندگی شهرهای جهان ۴ درصد کاهش یافت. این روند عمدتا به خاطر تاثیرپذیری ارزش پول‌های جهانی از عواملی همچون سیاست‌های پولی تشویقی، تنش‌های تجاری و تقویت نسبی اقتصاد آمریکا بود.
در نهایت تغییرات انتهای رتبه‌بندی گزارش امسال محدود اما در دو جهت اصلی واضح بود. اول، شهرهای جنوب آسیا هنوز نیز بیشترین سهم را از ۱۰ شهر ارزان جهان دارند، شامل کراچی پاکستان در رتبه ۱۲۹ و سه شهر هندی چِنای در رتبه ۱۲۶، بنگلور در ۱۲۵ و دهلی‌نو در ۱۲۲. به‌رغم رشد بالای جمعیت و رونق اقتصادی بالا، منطقه جنوب آسیا اما همچنان ساختاری ارزان دارد. این امر عمدتا ناشی از دستمزدهای پایین و نابرابری‌های درآمدی بالا است که مخارج خانوار را محدود می‌سازد، و همچنین رقابت قدرتمند خرده‌فروشی‌ها که مانع از افزایش قیمت‌ها می‌شود. با این حال صعود تدریجی رتبه شهرهای ارزان هند امسال هم ادامه داشت.
پنج سال قبل، چهار شهر از پنج شهر ارزان جهان در منطقه جنوب آسیا واقع بودند، در حالی که امسال تنها کراچی در میان این شهرها قرار دارد. دوم، روند نسبی تشدید بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی در شهرهای انتهایی جدول است. کاراکاس (پایتخت ونزوئلا) که از انتهای جدول تا رده ۱۲۸ بالا آمده، تحت‌تاثیر سیاست‌گذاری‌های فاجعه‌بار، تحریم اقتصادی و بی‌ثباتی‌های سیاسی – که اوج‌گیری تورم وکاهش ارزش پول ملی را در پی داشته‌اند – بیشترین افزایش شاخص هزینه زندگی را در گزارش امسال داشت. دمشق، پایتخت سوریه نیز که در سال‌های اخیر به خاطر جنگ داخلی با تورم‌های نجومی و کمبود کالا مواجه بوده، تحت‌تاثیر تشدید فشارها بر پول ملی جای کاراکاس را در آخرین رتبه جدول گرفته است. در سایر مناطق، تاشکند (پایتخت ازبکستان) به خاطر تداوم اثرات کاهش ارزش پول در ۲۰۱۷، یک پله ارزان‌تر شد و در رده یکی مانده به آخر ۱۳۲ ایستاد. کوچک‌تر شدن اقتصاد و آسیب‌های که بر تقاضا وارد شد نیز عواملی بودند که بوئنوس آیرس (پایتخت آرژانتین) را با ۴ رده نزول به جایگاه ۱۲۹ رساندند. به گزارش «واحد اطلاعات اکونومیست» در سال جاری تشدید روند بی‌ثباتی سیاسی و کاهش ارزش پول ملی شهرهای انتهایی جدول ادامه خواهد یافت.
گزارش «هزینه زندگی جهان»، نظرسنجی دوبار در سال (۶ ماهه) واحد اطلاعات اکونومیست است که در آن بیش از ۴۰۰ قیمت منحصربه‌فرد از ۱۶۰ نوع کالا و خدمات در ۱۳۰ شهر از ۹۰ کشور جهان مقایسه و رتبه‌بندی می‌شود. این کالاها و خدمات شامل غذا، نوشیدنی، البسه، لوازم منزل، محصولات بهداشت فردی، اجاره خانه، حمل‌ونقل، قبوض خدماتی، مدارس خصوصی، خدمتکار منزل و هزینه‌های تفریحی می‌شوند. در این گزارش که قیمتی نزدیک به هزار دلار در فروشگاه اینترنتی «اکونومیست» دارد، پس از جمع‌آوری قیمت بیش از ۵۰ هزار نمونه کالا و خدمات (قیمتی که مصرفکنندگان می‌پردازند)، به دلار آمریکا تبدیل و سپس شاخص هزینه زندگی شهرها محاسبه می‌شود. البته در رتبه‌بندی این گزارش، همه شهرها با یک شهر معیار یعنی نیویورک آمریکا که شاخص ۱۰۰ دارد مقایسه می‌شوند.
- 11
- 3
