به گزارش اعتماد آنلاین، به‌تازگی خلیل مرادی، مدیرکل ثبت‌احوال قم در گزارشی اعلام کرد که در سال ۹۵، نرخ طلاق در استان قم ۲.۷۱ بود درحالی‌که میانگین نرخ طلاق در کل کشور ۲.۱۳ است. بنابراین قم بالاترین نرخ طلاق را طی سال گذشته در کشور داشته است. او همچنین گفت که در سال ۹۵ تعداد سه هزار و ۵۰۴ واقعه طلاق در قم ثبت شده است که نسبت به سال ۹۴، ۵۹۷ مورد بیشتر بوده. در مقابل چهار هزار و ۹۳۰ واقعه ازدواج نیز به ثبت شده است.
حسن حسینی، جامعه‌شناس خانواده درباره این باره به اعتمادآنلاین می‌گوید: پیش از این تهران، البرز و خراسان رضوی بالاترین آمار طلاق در کشور داشتند و قم نیز هم‌ردیف با این شهرها بود. اما این آمار در قم به دلیل اینکه بیشترین حوزه‌های علمیه و نهادهای دینی ما در این شهر قرار دارند، بیشتر به چشم می‌آید.
انتظار می‌رود که پدیده‌هایی مانند اعتیاد، سرقت، قمار در این شهر اصلاً وجود نداشته باشد درصورتی‌که این انتظار نادرستی است. چه کسی تضمین کرده حضور مدارس علمیه معتبر دلیل می‌شود که مردم نیز سبک و سیاق زندگی و رفتار اجتماعی طبق حوزه و حوزویان آنجا زندگی کنند؟ نکته دیگر اینکه بسیاری از روحانیون به‌ویژه افرادی که ملبس شده‌اند دیگر در شهر قم ساکن نیستند و به استان‌های گوناگون برای تبلیغ سفر می‌کنند.
فرصت‌هایی که حرم مطهر فراهم کرده است
این جامعه‌شناس خانواده درباره دلایل بالا بودن آمار طلاق در قم می‌گوید: قم یک شهر زیارتی شناخته می‌شود و جالب است که اتفاقاً در شهرهای زیارتی در برخی موارد نگاه دینی و مذهبی متفاوت و حتی کمرنگ‌تر دیده می‌شود. دلیل آن هم تنوع افرادی است که با فرهنگ‌های گوناگون در این شهرها رفت‌وآمد دارند.
حسینی در پاسخ به اینکه یزد و قم هردو عنوان شهر مذهبی را دارند اما چرا آسیب اجتماعی به میزان قابل‌توجهی تفاوت دارد می‌گوید: هیچ‌گاه نمی‌توان بافت شهر یزد را با قم مقایسه کرد. چراکه شهرهای زیارتی مانند قم و مشهد شهرهای مهاجرپذیر هستند یعنی ممکن است یک‌سوم ساکنان مشهد و قم اصالتاً و از آبا و اجدادی برای همان شهر باشند و مابقی جمعیت از مناطق دیگر به این شهرها مهاجرت می‌کنند.
بالا رفتن جمعیت قم در سال‌های اخیر نیز گواه همین موضوع است. معمولاً یکی از مسائلی که در شهرهای مهاجرنشین ایجاد می‌شود مسئله حاشیه‌نشینی و وجود نابه‌سامانی‌های اجتماعی است. به یاد دارم سال ۷۹-۸۰ آماری از سوی قوه قضاییه اعلام شد که در آن نشان می‌داد قم وضعیت بدی در مصرف مشروبات الکلی دارد همچنین موضوع زنان صیغه‌ای در شهر مشهد بیش از شهرهای دیگر است اما در شهر مذهبی مانند یزد، یکدست بودن فرهنگ دینی و اصالت مردم بسیار به پایین بودن آمار آسیب‌های اجتماعی کمک می‌کند.
او گفته‌هایش را با تحلیل دلایل مهاجرت به شهر قم ادامه می‌دهد و می‌گوید: معمولاً با توجه به ارادت ما به حضرت معصومه(س) کنار مرقد ایشان که محل رفت‌وآمد بسیاری از مسافران است، فرصت‌هایی مانند اقتصاد بازاری ایجاد می‌شود که همین دلیل مهاجرت افراد زیادی می‌شود. البته بخشی از دلیل مهاجرت به حضور مدارس علمیه بازمی‌گردد که خیلی‌ها از همه جای کشور با تفاوت در اندیشه و فرهنگ در این شهر ساکن می‌شوند. همین موضوع می‌تواند تأثیرگذار باشد. حضور حرم و مدارس علمیه هم دلیل نمی‌شود که افراد این شهر متفاوت‌تر از شهرهای دیگر باشند.
مهمترین علت طلاق قمی‌ها
«بزرگ‌ترین دلیل طلاق در قم، فقر فرهنگی است و تا زمانی که خانواده از لحاظ پشتیبانی فرهنگی، مادی و مالی احساس خودکفایی نکند با آسیب مواجه می‌شود» این نقل قول مدیرکل فرهنگی و اجتماعی استانداری قم است.باتوجه به این گفته، حسینی معتقد است: دلیل طلاق در قم می‌تواند مانند هرجای دیگری باشد. بخشی از دلیل طلاق به بحران اقتصادی بازمی‌گردد و بخش دیگر آن که بسیار مهم است، عدم تعادل فرهنگی در جامعه است یعنی گسیختگی نظام ارزشی تأثیر پررنگی در روابط زناشویی می‌گذارد که به جدایی منجر می‌شود.
تعامل فرهنگی به این معنی که هر یک از زوجین فرهنگ مشابهی با یکدیگر داشته باشند و با حقوق خود آشنا و آن را از یکدیگر مطالبه کنند اما اکنون این موارد در نظر گرفته نمی‌شود. زیرا اهداف ازدواج تقلیل پیداکرده است. یعنی ما اکنون می‌خواهیم تنها دختر و پسر برای ارضای نیاز جنسی و اینکه به کار حرام کشیده نشوند، ازدواج کنند. در صورتی که روابط سالم، یکی از اهداف زناشویی و تشکیل خانواده است. آرامش فکری، رابطه عاطفی مناسب، تعادل اقتصادی و امنیت از جمله اهدافی است که باید به آن توجه کرد.
آیا سونامی دهه هشتادی‌ها در راه است؟
مدیرکل اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری بعد از اعلام آمار طلاق در قم، گفته است که بیش از ۵۰ درصد طلاق‌هایی که امروز به ثبت می‌رسد، مربوط به متولدان دهه ۶۰ و ۷۰ است. در صورتی که برنامه جامع و مدونی برای این زلزله خاموش اندیشیده نشود، این معضل میان متولدان دهه ۸۰ به سونامی تبدیل می‌شود.
حسینی هم به‌نوعی همین نظر را دارد و می‌گوید: اگرچه اکنون نمی‌توانیم چنین پیش‌بینی داشته باشیم و ابتدا باید همه جوانب و اقتضائات را در نظر گرفت، اگر تا ۱۰ سال آینده، اقتصاد ما ثبات بهتر داشته باشد، جوانان ما شاغل باشند، تعامل فکر و فرهنگی بین زن و مرد برقرار شود، حتماً شاهد سونامی نخواهیم بود اما اگر این نظام ناهماهنگ اجتماعی ادامه پیدا کند و این ناهماهنگی به داخل روابط خانواده کشیده شود و محیط خانواده را ناامن و پرتنش کند شاهد افزایش آمار طلاق خواهیم بود و در متولدین دهه هشتادی‌ها بیشتر نشان داده می‌شود.
مرجان خسروی
- 60
- 14
