به گزارش خبرآنلاین،این روزها با اتفاق‌هاي تلخي كه درباره كودكان افتاده، لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان بیشتر از همیشه موضوع بحث قرار گرفته. لایحه‌ای كه در سال ۱۳۸۷ توسط اداره تدوین لوایح قوه قضاییه تدوین و در همان سال به دولت ارسال شد، دولت وقت نیز با سه سال تاخیر یعنی در سال ۱۳۹۰ با حذف ۵ ماده آن را به مجلس فرستاد. این لایحه یک بار در مجلس نهم مورد بررسی قرار گرفت اما به سرانجام نرسید، پس از شروع به کار مجلس دهم و اخبار مکرر کودک‌آزاری، مطالبه عمومی برای تصویب این لایحه افزایش یافت. با این همه فعالان حقوق کودک معتقدند که این لایحه اگرچه گامی رو به جلو در جهت حمایت از کودکان است اما باید به‌روزرسانی و اصلاح شود.
هفته گذشته در نشست «بررسی راهکارهای کنترل و پیشگیری از کودک‌آزاری» که توسط پویش «بدسرپرست تنهاتر است» برگزار شد، نایب رییس کمیسیون قضایی در جمع فعالان اجتماعی قول داد این لایحه تا یک ماه دیگر به صحن علنی مجلس بیاید. محمد کاظمی همچنین از این پویش دعوت کرد پیشنهادات اصلاحی و الحاقی خود را به صورت مکتوب به کمیسیون قضایی و حقوقی ارسال کند. بعد از این اتفاق، پویش «بدسرپست تنهاتر است» با همکاری کمیته حقوقی انجمن حقوق کودک، «پیشنهادات اصلاحی و الحاقی» خود را برای لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان تقدیم کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس کرد.
درخواست موکد از قانونگذاران برای پررنگ‌تر شدن جنبه‌های حمایتی و پیشگیرانه در مقابل جنبه‌های قضایی، تاکید بر اصول اساسی پیمان‌نامه حقوق کودک، الزام نهادهای مسئول به ارائه خدمات درمانی و اجتماعی و بیمه‌ای سراسری به کودکان، حمایت از کودکان اقلیت، ارائه تدابیری در بازسازی اجتماعی کودکان بزه‌دیده و بزهکار برای رهایی از در معرض خطر بودن، حمایت از کودکان کار به عنوان یکی از گروه‌های اصلی کودکان در معرض خطر، از جمله مواردی است که به عنوان پیشنهادات اصلاحی و الحاقی لایحه حمایت از حقوق کودک ارائه شده است.
همچنین پیش‌بینی نظام خاص ادله اثباتی جرائم علیه کودکان با توجه به مخفی بودن انواع غالب آن و وقوع بیشتر آن در خانواده و از جمله اعتبار اظهارات کودک در اثبات جرم با جلب نظر روانشناسان و مددکاران اجتماعی که در لایحه لحاظ نشده و پیش‌بینی سازوکار لازم برای ثبت اطلاعات مربوط به کودک‌آزاران جنسی به منظور اجتناب از به کارگیری آنها در مشاغل مرتبط با کودکان از درخواست‌های جدی برای بازنگری در لایحه است که تحت عنوان پیشنهادات اصلاحی و الحاقی تقدیم کمیسیون مذکور شده است. یکی از موارد دیگری که مورد انتقاد فعالان اجتماعی است، عدم کارایی دستگاه‌های دولتی برای اجرایی كردن وظایف خود در خصوص کودکان است، در متن پیشنهادات ارسالی از سوی فعالان حقوق كودك به نمایندگان مجلس، استفاده از ظرفیت تشکل‌های مردم‌نهاد برای حل مشکلات موجود هم توصیه شده است.
طبق اعلام محمد کاظمی، لایحه حمایت از حقوق کودک از دیروز شنبه ۲۱ مرداد ماه در دستور کار کمیسیون قضایی قرار گرفت و هفته‌ای دو نوبت مورد بررسی قرار می‌گیرد. گفت‌وگوی ما با نایب رییس كمیسیون حقوقی و قضایی مجلس را درباره اين لایحه، راهكارهای پیشگیری از كودك‌آزاری و مسئولیت نهادهای مختلف در این زمینه، در ادامه بخوانید.
حوادثی مانند قتل آتنا و بنیتا و چند مورد آزار دیگر كودكان، احساس ناامنی را در جامعه به وجود آورده. كمیسیون قضایی جلسه‌ای در این زمینه تشكیل داده كه به بررسی ابعاد حقوقی و اجتماعی این آزارها بپردازد؟
بله متاسفانه شاهد این هستیم كه آسیب‌های وارده به كودكان و نوجوانان در جامعه در حال افزایش است و خبرهای بدی از قتل، تجاوز جنسی به كودكان و ... به گوش می‌رسد. ما خیلی متاسفیم كه خبرهای تلخی را در این روزهای اخیر درباره كودكان كشورمان شنیده‌ایم و در حد توان خودمان تلاش‌هایی را برای كاهش این مسائل خواهیم كرد، از جمله این موارد، تسریع در تصویب لایحه حمایت از حقوق كودكان و نوجوانان است. رییس مجلس هم شخصا پیگیر تسریع در تصویب این لایحه است و معتقدیم این لایحه یك نیاز فرهنگی، قضایی و اجتماعی است كه می‌تواند نقش پیشگیرانه در آسیب‌هایی كه به كودكان وارد می‌شود داشته باشد بنابراین آن را به طور جد مورد پیگیری قرار می‌دهیم.
لایحه حمایت از حقوق كودكان و نوجوانان سال‌هاست در مجلس منتظر تصویب است، فكر می‌كنید چه زمانی انتظار برای تصویب آن به پایان برسد؟ می‌شود زمان مشخصی را اعلام كرد؟
این لایحه در دستور كار كمیسیون حقوقی و قضایی قرار گرفته بود كه به دلیل تعطیلات مجلس ادامه كار متوقف شد و حالا با از سر گرفتن كار مجلس، دوباره آن را شروع كرده‌ایم. امیدواریم ظرف همین یكی دو هفته رسیدگی به این لایحه در كمیسیون قضایی مجلس به اتمام برسد و به زودی به صحن علنی مجلس برسد.
با رسیدن این لایحه به صحن علنی مجلس، فكر می‌كنید مورد موافقت قرار گرفته و به تصویب برسد؟
به نظرم این لایحه تا یك ماه دیگر به تصویب می‌رسد چون سال‌هاست درباره ابعاد مختلف آن كار كارشناسی شده ضمن این كه نمایندگان به ضرورت تصویب چنین قوانینی برای حمایت و حفاظت از كودكان بیش از هر زمان دیگری باور دارند. البته همانطور كه قبلا هم نظرم را در این زمینه گفته‌ام، معتقدم تصویب قوانین همه مشكلات را حل نمی‌كند و باید اتفاقات دیگری هم در این زمینه در كنار تصویب قانون وجود داشته باشد.
چه اتفاقاتی؟
ببینید، این كه در جامعه شاهد قتل و آزار كودكان باشیم، فقط ناشی از خلاءقانونی نیست، ناشی از این است كه بیماری‌ها و اختلالاتی در جامعه ایجاد شده كه چندوجهی هستند و باید برای رفع همه ابعاد آن تلاش كرد. این ابعاد شامل موارد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، تربیتی و ... هستند و نباید همه چیز را در قانون خلاصه كنیم بلكه باید تمام سازمان‌های مسئول در این زمینه تلاش كنند. سازمان‌هایی مثل آموزش و پرورش، وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ... همه در این زمینه نقش دارند و باید پاسخگوی عملكردشان در زمینه حفاظت از كودكان باشند.
به عملكرد دستگاه قضایی در این زمینه هم انتقادهایی وارد است؛ مثلا درباره قاتل بنیتا گفته می‌شود چرا بعد از آزادی تحت نظارت‌های لازم نبوده كه مرتكب جرم دیگری نشود.
به هر حال هركس یك طول مدتی برای گذراندن دوره محكومیت دارد و به پایان می‌رسد، اما مساله اینجاست كه باید سازوكارهایی داشته باشیم كه مجرمین خطرناك و كسانی كه نوع جرم ارتكابی آنها نشان می‌دهد ممكن است باز هم مرتكب جرم شوند، باید تحت نظارت‌های روانی و قضایی لازم قرار بگیرند. ما این خلل را در سیستم قضایی داریم و باید سازوكاری را پیش‌بینی كنیم كه این افراد پرونده شخصیتی داشته باشند و بعد از پایان محكومیت در اختیار بهزیستی و سازمان‌های مددكاری قرار بگیرد كه بتوانند فرد را كنترل كرده و اختلالات احتمالی روانی و شخصیتی او را بهبود ببخشند. این فرآیند در دنیا هم وجود دارد و چنین پرونده‌هایی مفتوح است و به نظر می‌رسد كه ما هم باید این موضوع را جدی بگیریم.
كمیسیون قضایی می‌تواند چنین فرآیندی را پیش‌بینی كند؟
ضرورت این موضوع احساس می‌شود و شاید باید در درجه اول این پروسه را برای كسانی كه مرتكب كودك‌آزاری می‌شوند در نظر بگیریم كه بعد از پایان محكومیت، بهزیستی، وزارت بهداشت یا سازمان مرتبطی كه در نظر گرفته می‌شود، گزارش‌هایی را به تناوب درباره وضعیت روحی و سلامت روانی آن فرد به قوه قضاییه اعلام كند. اگر این كنترل‌ها و پیشگیری‌ها را داشته باشیم شاید دیگر شاهد این جنایات فجیع علیه كودكانی مثل بنیتا و آتنا و كودكان معصوم دیگر نباشیم. در عین حال، نباید از نظر دور داشته باشیم كه متولیان و مسئولان نهادهای مختلف كه بودجه‌های فرهنگی را به خودشان اختصاص می‌دهند هم باید مسئولیت‌پذیر و در زمینه اقدامات فرهنگی كه انجام داده‌اند پاسخگو باشند. دستگاه قضایی با این موارد برخورد قاطع می‌كند اما معتقدم بحث آموزش به كودكان و آموزش به والدین آنها را در نظام آموزشی كمتر می‌بینیم.
آموزش و پرورش چطور می‌تواند دركاهش كودك‌آزاری نقش داشته باشد؟
نظام آموزشی و رسانه، هم می‌تواند و هم باید كودك را با آموزش‌های لازم مصون كند و وظیفه خودش را در این زمینه ایفا كند مخصوصا در مناطقی كه در حاشیه شهر هستند این آموزش‌ها بیشتر لازم است. در كتب درسی باید كودك و نوجوان را با حقوق خودشان آشنا كنیم و به آنها بگوییم كه قانون چه حمایتی از آنها در موارد مختلف خواهد داشت. معتقدم این خلاء را پایه‌ای و از آموزش و پرورش باید حل كرد نه این كه تنها به حلقه آخر یعنی نیروی انتظامی و قوه قضاییه بسنده كنیم اما متاسفانه متولیان امور فرهنگی ما متعدد هستند ولی پاسخگو نیستند. در عین حال باید از نهادهایی مانند وزارت بهداشت هم در این زمینه كمك بخواهیم چون همانطور كه به پزشك خانواده نیاز داریم به مددكار و مشاور خانواده هم احتیاج داریم كه اختلالات روانی خفیف یا شدید، به كودك‌آزاری منجر نشود.
- 13
- 4
