تقلا برای به‌دست‌آوردن جای پارک خودرو

استفاده از خودروهای شخصی به‌دلیل توسعه‌نیافتن زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی در تمامی کلانشهرها به‌ویژه شهر تهران موجب شده علاوه برافزایش ترافیک، شهروندان با معضل جدی برای جای پارک خودرو مواجه شوند. مالک خودرو می‌داند که در صورت استفاده از خودروی خود شاید به‌راحتی به مقصد برسد، اما در بیشتر سفرهای شهری خود باید زمان زیادی را صرف یافتن جای پارک کند.

در خوش‌بینانه‌ترین حالت این زمان کمتر از ۱۰ دقیقه است، اما در بیشتر مواقع نیز به دلیل نبود پارکینگ‌های موردنیاز در سطح شهر، مالک خودرویش را در مقابل منازل شخصی مردم رها می‌کند. با توجه به نیاز شهرها به پارکینگ‌ها در چند سال گذشته پارکینگ‌های خصوصی توسعه ‌یافته است، اما بسیاری از شهروندان به دلیل نرخ بالای این پارکینگ، تمایل کمتری برای استفاده از این امکانات دارند زیرا به‌دلیل نبود نظارت کافی بر تعرفه‌های اخذشده و نرخ بالایی که برای توقف چندساعته از مردم دریافت می‌کنند، شهروندان ترجیح می‌دهند از این فضا استفاده نکنند. با توجه به اهمیت موضوع با محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، به گفت‌وگو نشستیم تا مشخص شود برای کمبود پارکینگ و نظارت بر عملکرد پارکینگ‌های خصوصی، چه سیاستی پیش روی مدیران جدید شهری است.

روند توسعه‌ای پارکینگ موردنیاز شهر تهران در چند سال گذشته نامطلوب بوده است، مدیریت جدید برای جبران این کمبود چه‌برنامه‌ای دارد؟

متأسفانه در این بخش با کمبود جدی مواجه هستیم و روند توسعه پارکینگ‌های موردنیاز به‌درستی طی نشده است؛ در این میان به پارکینگ‌های حاشیه‌ای نیز توجهی نشده است. تهران سه هزار پارکینگ نیاز دارد درحالی‌که ما از ظرفیت یک‌میلیون پارک حاشیه‌ای در شهر غافل هستیم، ازاین‌رو در مدیریت جدید با توجه به محدودیت‌های مالی به‌دنبال ساماندهی پارک حاشیه‌ای هستیم.

برای این منظور طرح ساماندهی پارک حاشیه‌ای به روش هوشمند برای استفاده از ظرفیت‌های پارک حاشیه‌ای در شورای شهر در حال تدوین است تا مشکل کمبود پارکینگ در شهر حل شود. این طرح علاوه بر حل معضل پارکینگ برای شهرداری تهران درآمد پایدار خواهد داشت و همچنین تردد خودروها برای یافتن جای پارک را می‌کاهد.

این کار به شیوه گذشته یعنی حضور پارکبان انجام خواهد شد؟

ابداع پارکبان و شیوه اجرایی آن در مدیریت گذشته شهر تهران کاملا اشتباه بود زیرا درآمد حاصله از اجرای این طرح نیز به‌حساب شهرداری واریز نمی‌شد؛ شیوه ابداعی غلطی که برای ساماندهی پارک حاشیه‌ای، خروجی نداشت. حتی اجرای طرح پارکومتر نیز به‌دلیل محدود بودن آن به‌درستی انجام نشد. تهران تنها ۱۵ هزار پارکومتر داشت که کافی نبود و به همین دلیل به روش هوشمند پارک حاشیه‌ای توجه شده است تا با هوشمند‌سازی، یک‌میلیون پارک حاشیه‌ای در شهر ایجاد شود. روش کار این‌گونه است که دستگاهی داخل آسفالت کارگذاری و این سیستم به برنامه متصل خواهد شد. شهروندان با نصب برنامه از وضعیت پارک حاشیه‌ای مطلع خواهند شد و با شناسایی جای پارک و پرداخت آنلاین آن از این فضا برای مدت‌زمانی استفاده خواهند کرد.

در این شیوه، درآمد حاصله به‌صورت مستقیم به‌حساب شهرداری واریز خواهد شد؟ درباره بخش اقتصادی این طرح و این‌که چگونه می‌تواند برای شهرداری‌ها درآمد پایدار باشد نیز توضیحاتی ارائه کنید.

تمامی تعرفه‌هایی که برای خدمات ارائه‌شده از سوی شهرداری به‌عنوان درآمد باید به‌حساب شهرداری واریز ‌شود، از سوی شورای شهر مصوب خواهد شد. اگر هر فضای پارک حاشیه‌ای را ۱۲ ساعت در روز در نظر بگیریم و برای هر ساعت نیز برای مثال  دوهزار تومان تعریف کنیم با احتساب این‌که هر فضای پارک، روزانه ۲۴ هزار تومان برای شهر تهران درآمد خواهد داشت می‌توان گفت در صورت تحقق این طرح، حدود هفت هزار میلیارد تومان برای شهرداری درآمد پایدار خواهد داشت. این طرح در تمام دنیا اجرا شده است. یکی از ابزارهای مدیریت ترافیک، تعیین تعرفه‌هاست، ولی ما از این تعرفه‌ها استفاده نمی‌کنیم.

بسیاری از تعرفه‌هایی که پارکینگ‌های بخش‌خصوصی از مردم دریافت می‌کنند، متغیر است و مردم نمی‌دانند که برای هر ساعت توقف چه میزان باید پرداخت کنند. آیا قصد ساماندهی و نظارت بر این مسئله را ندارید؟

نرخ‌هایی که در پارکینگ‌های بخش‌خصوصی از مردم اخذ می‌شود براساس تعرفه‌ای است که بخش‌خصوصی و مالک پارکینگ تعیین می‌کند. این نرخ با توجه به این‌که پارکینگ در کدام منطقه بوده قابل‌تغییر است. این سیاست هم برای این است که برای سازنده توجیه اقتصادی داشته باشد تا پارکینگ بسازد در غیر ‌این‌صورت مالک برای کسب درآمد، کاربری پارکینگ‌ها را تغییر می‌دهد که موفقیت‌آمیز بوده است. باید توجیه اقتصادی برای حفظ پارکینگ‌ها را در نظر گرفت در غیر ‌این‌صورت پارکینگ‌های شهر از این تعداد نیز کمتر خواهد شد. معتقدیم بخش‌خصوصی را نباید محدود کرد؛ وقتی تقاضا وجود دارد و مردم در قبال استفاده از پارکینگ حاضر به پرداخت هستند، ما نباید تصرفی داشته باشیم.

پس رویکرد جدید مدیریت شهری بدین‌صورت است که بخش‌خصوصی پارکینگ بسازد و هر نرخی که تمایل داشته باشد از مردم دریافت کنند؟

این سیاست درستی است که مالک براساس منطقه جغرافیایی نرخ اعلام کند و شهرداری هم دخالتی دراین‌باره نداشته باشد. درگذشته این نرخ از سوی اتحادیه تعیین می‌شد، اما بعدها به شهرداری‌ها واگذار شد؛ البته این درباره پارکینگ‌های بخش‌خصوصی صدق نمی‌کند زیرا شهرداری نمی‌تواند برای بخش‌خصوصی تعرفه تعیین کند و تنها برای پارکینگ‌های زیرمجموعه‌های خود تعرفه تعیین می‌کند. نرخ تعرفه‌ها در پارکینگ فرودگاه، مگامال‌ها و مجتمع‌ها متفاوت است و حتی برخی از پارکینگ‌های بخش‌خصوصی به‌صورت رایگان در اختیار مردم قرار می‌گیرد؛ نمونه عینی آن پارکینگ بازار مبل و موبایل در یافت آباد و حافظ برای تشویق مردم، رایگان است. بخش‌خصوصی براساس سیاست‌های خود عمل می‌کند.

الهه ابراهیمی