گفت‌وگو با روان‌شناسان درباره رسيدگی به آسيب‌ديدگان زلزله

زلزله نه‌تنها خانه، شهر و جسم بلکه ذهن انسان‌ها را نیز تخریب می‌کند؛ مسئله‌ای که از چشم مسئولان دور نمانده و روز گذشته ٤٠ روان‌شناس در قالب تیم‌‌های سلامت روان برای کمک به زلزله‌‌زده‌ها به منطقه اعزام شدند تا بتوانند آنها را به زندگی باز‌گردانند اما برخی از کارشناسان معتقدند روان‌شناسان زمانی می‌توانند کار‌آمد باشند که مدام احساس کنند مسئولان به آنها توجه می‌کنند در‌غیر‌این‌صورت آنها نیز نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. 

حسن عشایری روان‌شناس با بیان اینکه وقوع چنین حوادثی به مردم مناطق آسیب‌دیده به‌خصوص جوانان شوک وارد مي‌كند، گفت: استرس پس از سانحه به شدت مدارهای عصبی را درگیر می‌کند و مغز آنها نسبت به این مسائل واکنش نشان می‌دهد و افکار در ذهنشان مدام تکرار می‌شود و اتفاق‌هایی که برایشان افتاده است مدام به خاطرشان می‌آید که اگر روان‌شناسان به‌موقع و فوری وارد عمل شوند، استرس بعد از حادثه در این افراد کم‌رنگ می‌شود به‌خصوص در جوانان. 

عشایری با بیان اینکه استفاده از روش‌های مناسب روان‌شناسی می‌تواند از عوامل ماندگار که مدت‌‌ها ذهن را درگیر می‌کند و آثار درازمدت دارد، جلوگیری کند، افزود: شوکی که از این حوادث به افراد وارد می‌شود، کارایی مغز آنها را کاهش مي‌دهد و کیفیت زندگی را پایین می‌آورد که تنها روان‌شناسانی که دوره‌هایی در زمینه شرایط بحرانی گذرانده‌اند، می‌دانند چطور باید با افراد برخورد و به آنها کمک کنند و با یک یا دو جلسه نمی‌توان آسیبی را که به این افراد وارد شده، درمان کرد. روان‌شناسان باید مدتی در آن مکان مستقر شوند و زلزله‌‌زده‌ها را از این وضعیت بیرون بیاورند. آنها همچنین باید هر یک تا سه ماه بیمارانشان را ویزیت کنند. نوجوانان حداقل سه ماه و بزرگ‌سالان مدت طولانی‌تری نیاز به درمان دارند تا به زندگی عادی بازگردند. 

این روان‌شناس با بیان اینکه مسئله‌ دیگری که باید در نظر گرفت، تفاوت فرهنگی است، گفت: وضعیت فرهنگی افراد مناطق آسیب‌دیده را باید مورد توجه قرار داد به‌ویژه فرهنگ سوگواری این افراد که در نقاط مختلف کشور بسیار متفاوت است. باید زبان آنها را بلد بود چون سوگواری برای این افراد بسیار مهم است. علاوه‌بر این فردی را که در گذشته تحت آسیب‌‌های دیگری قرار گرفته است، باید از گروه جدا و به‌طور فردی درمان کرد. 

اصغر کیهان‌نیا، روان‌پزشک نیز دراین‌باره با اشاره به نقش مسئولان در کنار روان‌شناسان گفت: حضور تیم روان‌شناسی بسیار لازم است و می‌تواند به افراد زلزله‌زده آرامش دهد تا کمی از درد‌ها و ناراحتی‌‌‌هایشان التیام یابد اما مسئله مهم‌تر از آن که می‌تواند به شدت شرایط را تغییر دهد، توجه مسئولان به شرایط پیش‌آمده است. مردم اگر احساس کنند مسئولان مشکلات آنها را می‌بینند، به آنها توجه می‌کنند و احساس کنند کسانی هستند که تمام توان خود را برای حل مشکلاتشان به کار گرفته‌اند، راحت‌تر شرایط را تحمل می‌کنند اما اگر چنین احساسی نداشته باشند، هیچ روان‌شناسی نمی‌تواند به آنها کمک کند. 

کیهان‌نیا در ادامه گفت: روان‌شناسان نقش آرام‌بخش را دارند و در تسكين درد‌ افرادی که عزیزانشان را از دست داده‌اند یا خانه‌هایشان تخریب شده است، نقش مهمی را ایفا مي‌کنند.