سامبو چیست؟؛ آشنایی با سبک ها و قوانین سامبو

سامبو یک ورزش رزمی روسی است

سامبو

در سامبو، دو بازیکن با یکدیگر بر روی تشک مسابقه روبرو می شوند و با ضربات دست و پا، درگیری و قفل مفاصل را برای کسب امتیاز بیش تر انجام می دهند. بیش تر حرکات در این ورزش به خاطر به زمین زدن رقیب انجام می شود. در صورتیکه قفل مفصلی در طول بازی انجام شود که حریف تسلیم شود به نفع مجری فن رقابت خاتمه میابد در غیر اینصورت آن کسی که در پایان زمان رقابت امتیاز بیشتری را کسب کرد برنده بازی میشود.

ریشه واژه سامبو شبیه کاراته به مفهوم دست خالی و بدون سلاح است. به این معنی که اصلاً در این رشته سلاح وجود ندارد و مبارزه بدون سلاح و دست خالی است و افرادی که عضلانی هستند در این سبک کار میکنند. رقابت های سامبو در دو بخش که شامل سامبو و کامبت سامبو است برگزار می شود. این مسابقه شباهت هایی با مسابقات جودو یا کشتی آزاد دارد و اختلاف هایی در قوانین و مقررات و لباس ورزشکاران دارد. در مسابقه های سامبو بر فوت و فن پرتابی، کار در خاک و تسلیم کردن رقیب تأکید میشود و محدودیت های کمتری در خصوص انواع گرفتن ها و چنگ زدن ها در مقایسه با جودو وجود دارد.

مسابقات سامبو در سال ۱۹۸۰ بصورت آزمایشی در المپیک مسکو برپا شد

تاریخچه سامبو

واژه سامبو مخفف عبارت دفاع شخصی بدون اسلحه است. سامبو که یک ورزش روسی است در سال ۱۹۲۰ برای مبارزه نفر به نفر سربازان توسط ارتش شوروی ابداع شد. افرادی که در ابداع سامبو نقش بسزایی داشتند، اسپیریدونوف و واسیلی اوشچپکوف بودند. اسپیریدونوف و واسیلی اوشچپکوف هر کدام سبکی مستقل را ابداع کردند ولی بعد از چندی این دو سبک را با هم ادغام نموده و سبک جدیدی به نام سامبو را بنیان گزاری کردند.

سامبو مخفف واژه ی روسی SAMaoborona Bez Orushia به معنی« مبارزه بدون سلاح» می باشد. اوشچپکوف بیشتر عمر خود را در ژاپن گذرانده و ورزش جودو را زیر نظر فردی چون جیگارو کانو بنیان گذار رشته جودو آموخته بود. سبک اسپیردیونوف نسبت به سبک اوشچپکوف قابل انعطاف تر و ملایم تر بود و بر قدرت بدنی تأکید کمتری داشت و این به علت جراحات عمیقی بود که اسپیریدونوف در جریان جنگ جهانی اول برداشته بود. آناتولی خارلامپیف یکی از شاگردان اوشچپکوف بود که به موسس سامبو معروف بود. رشته سامبو بعنوان یک ورزش رسمی در سال ۱۹۳۸مورد تائید کمیسیون ورزشی اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت.

کاربرد سامبو

سامبو یک سیستم مبارزه ای آزاد و جامع دربرابر حریفان مسلح و غیر مسلح است که کاربردهای فراوانی دارد. این وزش ترکیبی از تکنیک های کشتی سنتی روسیه، کورجاگا، جوجیتسو، جودو، آیکیدو و کاراته میباشد و سامبو کاران با ژاکت های سنگینی که کورتکاس نامیده میشود با هم مبارزه می کنند و زمانی این رقابت با شکست فرد خاتمه می یابد که کشتی گیر بتواند پشت رقیب خود را به زمین رسانده و یا با اجبار و یا پای حریف خود را به نحوی در اختیار بگیرد که وی از شدت درد اعلام تن نماید.

سامبو سبک های گوناگونی دارد

سبک های سامبو

سامبو اینک سبک های مختلفی دارد که صرفا پنج مورد از آنها به رسمیت شناخته شده است که شامل اسپرت سامبو، کامبت سامبو، سامبو دفاع شخصی، سامبو ازاد و سامبو ویژه می باشد. در بین این سبک ها اسپرت سامبو، کامبت سامبوو و سامبو ازاد توسط FIAS به رسمیت شناخته شده اند.

۱. سامبو دفاع شخصی( Self- Defence Sambo):

سبک سامبو دفاع شخصی به این معنی است که فرد بیش تر برای دفاع از خود علیه هر نوع نیروی مسلح یا غیر مسلح استفاده میکند. این سبک به سبک جیوجیتسو شباهت زیادی دارد و برای اموزش افرادی نظیر کارکنان بانک و زنان برای دفاع از خود موثر واقع شده است. بخش سامبو شبیه کشتی بوده ولی دربخش کامبت سامبو علاوه بر دعوای های ایستاده و یا در خاک، مشت و لگد زدن هم مجاز است.

ابعاد زمین مسابقه های سامبو که در داخل سالن انجام میشود ۱۲* ۱۲ متر است. سامبو دفاع شخصی مناسب اشخاص ۱۱ تا ۶۰ سال می باشد. این مسابقات سامبو بطور مستقل در بخش زنان و مردان و در رده های وزنی مختلف شامل وزن های ۴۸، ۵۲، ۵۷، ۶۲، ۶۸، ۷۴، ۸۲، ۹۰، ۱۰۰،+ ۱۰۰ انجام میشود که شما با توجه به وزنی که دارید در رده وزنی تعيين شده قرار میگیرید. زمان مبارزه در سامبو برای افراد بزرگ بمدت ۶ دقیقه، برای جوانان بمدت ۵ دقیقه و برای نوجوانان بمدت ۴ دقیقه است. کفش، کت، شلوارک و کمربند آبی یا قرمز وسایل موردنیاز مسابقات سامبو است.

ورزش سامبو تلفیقی از کشتی ازاد و هنرهای رزمی است

۲. کامبت سامبو( Combat Sambo):

کامبت سامبو در بین سبک های سامبو، بیشترین تندخویی را دارد که شامل انواع حمله و درگیری ها است. این سبک سامبو کمک می کند تا فرد در هر شرایطی و زنده ماندن در شرایط درگیری آماده شود. کامبو سامبو که برای تعلیم نظامی مورد استفاده قرار می گرفت بيش ترین توسعه یافتگی را دارد و در این سبک از شیوه های تهاجمی مانند مشت، لگد، آرنج، زانو، ضربه سر و دیگر ضربات استفاده میشود.

از سبک کامبت سامبو در ارتش روسیه بعنوان ورزشی آموزشی برای مبارزه های نزدیک و دفاع از خود استفاده میشود. این سبک تلفیقی از اسپرت سامبو و سامبو دفاع شخصی با فن ها و شیوه های خاص خود است. در بسیاری از سبک ها و رشته های ورزشی استفاده از تکنیک های بسیار خطرناک ممنوع است در حالی که در سبک کامبت سامبو جایز است. لباس مبارزان این سبک شبیه سبک اسپرت سامبو و دستکش سامبو و گاها محافظ سینه و سر است.

۳. سامبو آزاد( Freestyle Sambo):

در سال ۲۰۰۴ سامبو آزاد به وسیله ی انجمن آمریکایی سامبو تاسیس شد و به سبک های سامبو اضافه شد. این سبک در برخی از مقررات با سایر سبک ها تفاوت دارد و در آن گرفتن گردن و فشار به مهره های گردن و قفل بدن با پا مجاز است. در سبک سامبو آزاد مبارزان بر مهارتهایی مانند مهارت های پرتابی و کار روی زمین بیشتر تمرکز دارند.

در سبک سامبو، دو شيوه ی خاص با نام هاي سامبو کشتي و سامبوي جنگي وجود دارد

۴. اسپرت سامبو( Sport Sambo):

اسپرت سامبو تکنیک های پرتابی، مبارزه و درگیری روی زمین و قفل مفصل را دارد و با کشتی آزاد یا جودو شباهت فراوانی دارد. تفاوت عمده ی این سبک سامبو با دیگر سبکها در لباس، قواعد و پروتکل هاست. به طور مثال در این سبک بر خلاف جودو، انواع قفل ها غیراز حالت خفه کردن وجود دارد و در گرفتن و اجرای فن محدودیت های بسیار کمتری دارد.

قوانین سامبو

در موارد زیر پیروزی مبارز در سامبو کاملاً قطعی و مشخص است:

- در سبک سامبو در صورت پرتاب کامل، که مهاجم در آن به زمین نمی افتد ولی بازیکن دفاع کننده به پشت می افتد.

- در مسابقات سامبو در صورتیکه فرد دربرابر رقیب به برتری کامل رسید، بازیکنی که بیش از ۱۲ امتیاز از حریف خویش کسب کند به پیروزی رسیده است.

- در صورت از بین بردن و از دور خارج کردن رقیب پیروزی مبارز در سامبو کاملاً قطعیست.

- در صورت نگه داشتن دردناک( مانند قفل مفاصل)، چنانچه مدافع، دوبار کف دستش را بر روی تشک زد و یا واژه ی بله یا تسلیم را گفت، مبارزه در سامبو را واگذار نموده است.

در صورت از بین بردن و از دور خارج کردن رقیب پیروزی مبارز در سامبو کاملاً قطعیست

به دلایل فنی و اخطار، چنانچه با موارد فوق برنده مسابقه معلوم نشود از نتایج فنی و اخطارها جهت مشخص کردن برنده در این مسابقات سامبو استفاده میشود:

>> نتایج فنی

درصورتی که مسابقه سامبو با امتیاز برابر به پایان برسد، بازیکنی که امتیاز بیشتر دارد برای تکنیک ها و اجراهای فنی بعنوان برنده اعلام میشود و در صورتیکه اجراهای فنی برابر بود، بازیکنی که تکاپوی بیشتری دارد برنده خواهد شد. چنانچه امتیازات هر دو بازیکن مثل یکدیگر باشد، بازیکنی که تعداد بیشتری از درگیری ها را دارد به پیروزی میرسد.

پس از این که مسابقه پایان یافت، اگر هر دو بازیکن امتیاز صفر داشته باشند، برنده از طریق تعداد فعالیت ها در حین مسابقه اعلام می شود.

>> اخطارهای سامبو

در صورتیکه امتیاز فنی هر دو بازیکن صفر باشد و یا تعداد اخطارشان یکسان باشد، بازنده مسابقه کسی است که آخرین هشدار را گرفته  باشد.

تجهیزات مورد استفاده در سامبو شبیه به تجهیزات مورد استفاده در دیگر هنرهای رزمی ترکیبی است

>> حذف و رد صلاحیت

چنانچه بازیکن قانون های خاصی که به شرح زیر است را نادیده بگیرد در مسابقه بازنده یا از بازی حذف و یا رد صلاحیت می شود:

>> اگر در مسابقه سامبو یک بازیکن حرکت ممنوعی را دوبار اجرا کند از مسابقه حذف میشود.

>> اگر بازیکن در حین مسابقات سامبو بیش از دو دقیقه به پزشک نیاز داشته باشد، در اینصورت وی به علت نیاز به پزشک و عدم توانایی در ادامه مسابقه حذف و بازنده خواهد شد.

>> طبق تصمیم پزشک، جایی که بازیکن دارای بیماری یا اسیب پرهیز ناپذیر است.

>> در صورتیکه بازیکن در زمان رقابت سامبو اخطار سوم را بگیرد، این تصمیم به وسیله سه مقام رسمی مسابقه اتخاذ میشود.

>> چنانچه بازیکن بعد از ۵ دقیقه از نخستین صدا زدنش برای مسابقه سامبو و روی تشک آمدن به روی تشک نیاید از بازی حذف میشود.

>> در صورتیکه فرد نسبت به رقیب یا علیه یکی از مقامات یا داور مسابقه یا پرهیز از دست دادن با رقیب، رفتار بی ادبانه یا غیراخلاقی داشته باشد از دور مسابقه ها سامبو حذف میشود.

>> موارد ممنوع سامبو

از موارد ممنوع در سامبو می توان به حرکات و گرفتن ها اشاره نمود و بازیکنانی كه از این موارد استفاده كنند در مسابقه رد صلاحیت میشوند. بعضی از این موارد عبارتند از:

۱. پرتاب رقیب بر روی سر با فشار دردناک

۲. انجام هر عملی برای خفه کردن، گرفتن دهان و بینی حریف و مسدود کردن راه تنفسی وی

۳. ایجاد عمدی هرگونه زخم و خراش دردناک و دندان گرفتن

۴. اعمال فشار و خم کردن و گرفتن انگشتان دست و پا

۵. استفاده از حرکات دردناک در ستون فقرات حریف و یا فشار دادن سر حریف با دست و پا

۶. گذاشتن بازو، پاها یا دست ها روی صورت حریف

۷. اجرای فن گرفتن دردناک در حالت ایستاده

۸. اجرای فن گرفتن با حالت پیچش

۹. ایستادن روی پای حریف با پاشنه پا نگه داشتن پای رقیب با قسمت پاشنه پا

اگر در مسابقه سامبو یک بازیکن حرکت ممنوعی را دوبار اجرا کند از مسابقه حذف میشود

چگونه می توان در سامبو امتیاز بدست آورد؟

حرکات متعددی وجود دارند که از آنها میتوانید برای سامبـو مورد استفاده قرار دهید. این حرکات مهم و پر امتیاز شامل موردهای زیر است:

* در مسابقه سامبو پشت حریف را با زاویه کمتر از ۱۰۰ درجه به زمین بزند.

* در رقابت سامبو پشت حریف را در یک وضعیت خطرناک با زاویه ای کمتر از ۱۰۰ درجه به روی تشک قرار دهد.

* در طول مسابقه سامبو بر روی مفصل های دست و پای حریف که باعث زمین خوردن وی میگردد، فشار آورد.

* در حین مسابقه سامبو، رقیب را مستقیما با یک حرکت بدون درنگ به روی تشک پرتاب کند.

گردآوری: بخش ورزش سرپوش