کاخ نیاوران به نخستین سالهای سلسله قاجار بازمی گرددکاخ نیاوران
کاخ نیاوران در شمال شرق تهران (شمیرانات) قرار دارد. شکل گیری کاخ نیاوران به اولین سالهای سلسله قاجار بازمی گردد. مجموعه کاخ نیاوران که بعد از انقلاب اسلامی به مجموعه ای موزه ای تبدیل شده است تا سال ۱۳۷۸ با مجموعه سعدآباد بطور مشترک اداره میگردید و از شروع سال ۱۳۷۹ رسماٌ مستقل شد.
در تارنمای مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ نیاوران می توان به اطلاعاتی مفید در مورد تاریخچه، موزه ها، مجموعه آثار، بازسازی، خدمات فرهنگی آموزشی، امکانات برای کودکان، مرکز اسناد، تازه ها، کیفیت ارتباط با مجموعه کاخ نیاوران و تارنمای بعضی دیگر از موزه ها را یافت. در جای جای این باغ بناهای زیبا جلوه نمایی می کنند که با نگاه کردن به آن ها ناخودآگاه توقف خواهید کرد. همه بناها از برابر چشمان تان گذر کرده و تصویری ماندگار را در ذهن تان حک می کنند.
تاریخچه کاخ نیاوران
مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ نیاوران در باغ بزرگی به مساحت حدود ۱۱ هکتار در شمال تهران قرار دارد که از زیبایی و جذابیت طبیعی و تاریخی فراوانی بهره مند می باشد. اول شاهان قاجار این مکان خوش آب و هوا را جهت اقامت ییلاقی خود برگزیدند. فتحعلی شاه قاجار برای تفریحات تابستانی خویش دستور می دهد تا در منطقه ای خوش آب و هوا خارج از شهر تهران که وسعتی بسیار کم تر از امروز داشت باغی مصفا بسازند. درکنار روستایی که «گُرده وی» یا «گُرده به» خوانده می شد و در نیاوران امروز قرار داشت به جای نیزاری که در مجاورت روستا واقع بود باغ را ساختند. باغ ییلاقی فتحعلی شاه که در جای نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعدها به نام «نیاوران» معروف شد. محمدشاه هم در همین باغ بنای کوچک و ساده ای بنا کرد و به دنبال وی ناصرالدین شاه «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ ساخت.
آخرین بنایی که در دوران قاجار در کاخ نیاوران ساخته شد مشهور به کوشک احمدشاهی است. در زمان حکومت پهلوی دوم، بعضی از بناهای کوچک این باغ خراب شد و کاخ نیاوران با سبکی مدرن جهت سکونت او و خانواده اش ساخته شد. اکنون محوطه کاخ شامل کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودرو های اختصاصی کاخ نیاوران و باغ کتیبه ها می باشد.
سال ۱۳۵۷ کاخ نیاوران توسط نیروهای انقلابی تسخیر شد و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد. در سال ۱۳۶۵ کاخ موزه نیاوران برای نخستین بار گشایش یافت. در سال ۱۳۶۸ مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در محل مدرسه اختصاصی راه اندازی شد و یکسال بعد فضاهای جانبی آن به خوابگاه پسران اختصاص یافت. در سال های بعد موزه جهان نما (۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه (۱۳۷۷)، کوشک احمدشاهی (۱۳۷۹)، کتابخانه سلطنتی (۱۳۸۳) و موزه خودروهای اختصاصی (۱۳۹۱) نیز در معرض بازدید عموم قرار گرفت.
کاخ نیاوران از زیبایی و جذابیت طبیعی و تاریخی فراوانی برخوردار می باشدطبقه اول کاخ نیاوران
در سرسرای اصلی طبقه اول کاخ نیاوران مجموعه ای از قالی های دستبافت ایرانی دیده می شود كه از مهم ترین آن ها میتوان به فرش مصور چهره پادشاهان و مشاهیر ایران از دوره هخامنشی تا قاجار، بافت كرمان اشاره كرد. بخشهای دیگر طبقه اول کاخ نیاوران عبارتند از: سینمای اختصاصی، سالن پذیرایی (با سفالهای به دست آمده از حفاریهای مارلیك و املش)، اتاق غذاخوری و... مجموعه ای از ظروف چینی سده نوزده فرانسه با نقش ناپلئون و خانواده سلطنتی نیز در یكی از راهروهای این طبقه نگهداری می شود. بخش فروش محصولات فرهنگی هم در سمت چپ ورودی طبقه اول کاخ نیاوران قرار دارد.
نیم طبقه دوم کاخ نیاوران
آثار ارزشمندی از جمله مجسمه بودا (حجاری مربوط به قرن سوم میلادی)، صفحه هایی از زندگی بودا (كنده كاری روی سنگ، منتسب به سده سوم میلادی) و آثار عاج هندی، دیده می شود. در بخش دیگری از نیم طبقه دوم کاخ نیاوران مجموعه لباس های نظامی و شخصی و نشان های محمدرضا پهلوی نگهداری می شود. نقاشی صحنه ای از دربار كریمخان زند مربوط به ۱۱۹۲ هـ.ق در پله های طبقه دوم جلب توجه می كند. اتاق كار فرح دیبا هم در نیم طبقه دوم مجموعه کاخ نیاوران واقع شده است.
طبقه دوم کاخ نیاوران
اتاق نشیمن (با میز تحریری به سبك لویی شانزدهم، متعلق به سده ۱۸فرانسه)، اتاق استراحت نیمروزی (با تابلو فرش هایی از چهره تاج الملوك و رضاخان)، اتاق خواب شاه و فرح، اتاق آرایش فرح، اتاق لباس های فرح (با لباس های سوزن دوزی بلوچستان)، اتاق مطالعه و اتاق «استراحت و نشیمن» فرحناز (با سرویس بهداشتی مجزا)، اتاق ندیمه، اتاق نشیمن و استراحت علیرضا (با سرویس بهداشتی مجزا) و اتاق مطالعه او (با مجموعه ای از نشان های ناوگان های نیروی دریایی) در طبقه دوم کاخ نیاوران قرار دارد.
بخش های مختلف کاخ نیاوران
>> کوشک احمد شاهی در کاخ نیاوران:
کوشک احمد شاهی نخستین کاخ مجموعه است که پس از ورود می بینیم. درصورتی که سریال قهوه تلخ را دیده باشید، قسمت بیرونی کاخ برای شما آشناست. کاخ یک ساختمان دو طبقه آجری قاجاری است و قرار بوده یک عمارت ییلاقی موقت باشد. کوشک احمدشاهی در بیشتر سال های پس از انقلاب غیرقابل بازدید بوده و اکنون هم در حال بازسازی است. حوض مرمر کاخ که در سرسرای اصلی قرار گرفته و اتاق موسیقی که در طبقه دوم کاخ نیاوران است، از قسمتهای دیدنی عمارت به شمار می آید. از کوشک احمد شاهی برای مدت کوتاهی بعنوان دفتر کار رضاشاه و محمدرضا شاه پهلوی استفاده می شده و در سایر مواقع دفتر کار افراد رده بالای نظامی بوده است. در زمان پهلوی دوم این محل، محل مهمانی های نیمه رسمی بوده و از مهمانان و دیپلمات های خارجی که در ایران مهمان به سر می بردند، در آن پذیرایی می شده است.
برای ورود به کوشک احمدشاهی باید از کاخ نیاوران عبور کنید>> کاخ اختصاصی نیاوران:
احداث کاخ نیاوران در ۲ طبقه و یک نیم طبقه در سال ۱۳۳۷ آغاز شد و در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید. سقف کاخ نیاوران که از جنس آلومینیوم است به صورت الکترومغناطیسی باز می شود و کنار می رود. در طبقه همکف مجموعه کاخ نیاوران اتاق پذیرایی، سالن غذاخوری، سینمای اختصاصی و ... قرار دارد. در نیم طبقه این بنا اتاق کنفرانس، اتاق آرایش فرح دیبا، اتاق خواب لیلا و ... جای گرفته است. در طبقه دوم (یا سوم) هم اتاق ورزش و موزیک فرح دیبا، اتاق استراحت محمدرضا شاه و ... قرار دارد. یکی از جذاب ترین وسایلی که میتوانید در کاخ نیاوران ببنید فرشی است که شمایل پادشاهان و سلاطین ایران را از زمان نخستین پادشاه( کیومرث) تا احمد شاه بر آن بافته شده است!
در طبقه همکف کاخ نیاوران اتاق پذیرایی، سالن غذاخوری، سینمای اختصاصی و ... قرار دارد>> باغ موزه کتیبه های کاخ نیاوران:
قسمت موزه کتیبه ها در واقع یک بخش نوین و جداگانه در محدوده کاخ موزه نیاوران تهران بوده که در سمت شرقی مجموعه کاخ نیاوران از اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۷ با مودت پژوهشکده گویش و زبان میراث فرهنگی و گردشگری راه اندازی شد و در آن حدودا ۴۳ مولاژ کتیبه ای یعنی نمونه مشابه و بزرگ تر شده از کتیبه های کشورمان جهت بازدید گردشگران قرار گرفتند. از جمله آثار موجود در این موزه بایستی به کتیبه کرتیر و شاپور یکم از نقش رجب و همچنین کتیبه های اردشیر و شاپور از نقش رستم اشاره کرد.
نمایشگاهی دائمی از مولاژ در ضلع شرقی کاخ نیاوران قرار دارد>> موزه جهان نما کاخ نیاوران:
موزه جهان نما کاخ نیاوران در سال ۱۳۵۵ جهت نگهداری اشیا و آثار اهدایی به فرح دیبا یا اشیا خریداری شده به وسیله او در ضلع غربی کاخ صاحبقرانیه با چهار سالن در طبقه همکف و یک سالن در زیر زمین احداث شد. در این موزه آثاری از تمدن های تاریخی جهان مثل تپه سیلک ایران، حاشیه رود نیل و خاور دور در کنار آثاری از هنرمندان معاصر قرار دارد.
موزه جهان نما موزه‌ای است که در گوشه جنوب غربی کاخ نیاوران است>> کاخ صاحبقرانیه نیاوران:
ناصرالدین در سال ۱۲۶۷ ﻫ.ق دستور داد ساخت کاخ نیاوران را در دو طبقه شامل شاه نشین، کرسی خانه، حمام و ۵۰- ۴۰ دستگاه خانه هر کدام شامل ۴ اتاق و یک ایوان برای زنانش بسازند. او در سی و یکمین سال حکومتش خود را صاحب قران نامید و این کاخ را «کاخ صاحبقرانیه» نام نهاد. پس از او، مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان ایجاد و بخشی از حرمسرا را خراب کرد. فرمان مشروطیت نیز در حیاط کاخ صاحبقرانیه، توسط او امضا گردید. در دوران پهلوی اول کاخ صاحبقرانیه برای برگزاری مراسم عروسی محمدرضا پهلوی و فوزیه بازسازی می شود، ولی به دلیل سرمای شدید آن سال مراسم در مکان دیگری برپا می گردد.
کاخ صاحبقرانیه قدیمی‌ترین بنای موجود در کاخ نیاوران است>> موزه خودرو کاخ نیاوران:
موزه خودروی نیاوران در انبار اسبق کاخ موزه نیاوران تهران واقع شده و در آن میتوان با تعدادی از خودروهای مورد استفاده خاندان سلطنتی، موتورسیکلت فرزندان خردسال پهلوی و همچنین تعدادی ماکت اتومبیل روبرو شد. موزه خودرو در بخش شمال غربی کاخ نیاوران قرار داشته و درهای آن جهت بازدید عموم مردم در تیرماه سال ۱۳۹۱ باز شد. شایان ذکر است که موزه خودروی کاخ نیاوران دارای مساحتی حدودا ۲۰۰ متر مربع هست.
موزه خودرو نیاوران بخشی از کاخ نیاوران است که در گذشته گاراژ خودروهای دربار پهلوی بوده آدرس و ساعت کار کاخ نیاوران
آدرس کاخ نیاوران در تهران، کاخ نیاوران، میدان شهید باهنر، مجموعه فرهنگی – تاریخی نیاوران است.
ساعت کار کاخ نیاوران تهران در نیمه اول سال همه روزه (شنبه تا جمعه، غیراز ایام سوگواری که در تقویم تعطیل رسمی هستند) از ۸ صبح تا ۱۸ و در نیمه دوم سال همه روزه (شنبه تا جمعه، به جز ایام عزاداری که در تقویم تعطیل رسمی هستند) از ۸ صبح تا ۱۷ است.
گردآوری: بخش گردشگری سرپوش
- 11
- 4
