با امیرحسین مدرس در نمایشگاهش، یکی دو ساعت قبل از آمدن مهمان ها درباره چگونگی ورودش به حیطه خطاطی صحبت می کنیم. اگر به این هنر که به راحتی می شود از آن کسب درآمد کرد، علاقه دارید، توصیه های امیرحسین مدرس را جدی بگیرید.
کار اصلی ام «خطاطی» است
مدتی پیش امیرحسین مدرس و همسرش «بهار بهاردوست» نمایشگاه فروش آثار هنری شان را برپا کردند. در این نمایشگاه، تابلوهای خطاطی به معرض نمایش گذاشته شد که علاوه بر خط به پتینه کاری و تذهیب هم آراسته شده بود. خطاطی یکی از دغدغه های امیرحسین مدرس است. شاید حتی بیش از بازیگری یا آواز. وقتی با او سر یک میز چوبی که بالای سرش تابلوی بزرگ «مرغ سحر» خطاطی شده، به گفتگو می نشینیم، متوجه می شویم او سال هاست خوشنویسی می کند و گهگاهی هم تابلوهایش را می فروشد.
شاید خیلی از هنرمندان، هنر دیگری را برای سرگرمی انتخاب می کنند اما برای مدرس، این کار حکم سرگرمی ندارد و یک جورهایی شغل محسوب می شود: «من تفننی خوشنویسی نمی کنم. کار اصلی من خوشنویسی است. سال هاست آن را انجام می دهم و هر از چند گاهی هم فوت و فن جالبی در خطاطی کشف می کنم. برای مثال اگر نگاهی به کارهای اخیرم بیندازید متوجه می شوید به صورت خط بیشتر از قواعد مربوط به خوشنویسی دقت شده است.
شما در خط باید دنبال کشف ترکیب های زیبا باشید. وقتی قواعد را کاملا آموختید، می توانید آزمون و خطا کنید. تجربه در خوشنویسی حرف اول را می زند. خط درست مثل نقاشی است. گاهی اوقات شما نقاشی هایی را می بینید که طبق اصول خاصی پیش نرفته اند اما دقیقا همان حسی را به شما می دهند که باید از آنها دریافت کنید.»
برای استاد شدن، زمان خرج کنید
خوشنویسی به صورت موروثی از خانواده پدری امیرحسین مدرس به او رسیده است. خانواده پدری خط بسیار خوبی داشتند، اما با این که او به صورت موروثی استعداد خطاطی را داشته است اما می گوید که همه آدم ها می توانند به دنبال این هنر بروند و موفق هم بشوند.
«علاقه مندان قبل از هر کاری باید دوره های مخصوص خوشنویسی را ببینند. این دوره ها را معمولا استادان برجسته به صورت کارگاه خوشنویسی برگزار می کنند. هنر خطاطی انتها ندارد و دائم باید آن را تمرین کنید و با همین تمرین ها پله، پله بالا بروید. نمی شود گفت اگر کسی از امروز کلاس برود و شروع کند حتما سال دیگر خطاط خوبی می شود. اگر همت و ممارست به خرج بدهید و تلاش کنید به اندازه وقتی که گذاشته اید، استاد خواهید شد.»
کار با مواد اولیه ساده و ارزان
به جز استعداد، مواد اولیه ای که یک خطاط لازم دارد، سرمایه چندانی نمی خواهد. کاغذ و قلم را همه می توانند برای خودشان تهیه کنند. جالب اینجاست که بدانید برای خطاط شدن قبل از این که به کلاس های آموزشی مراجعه کنید باید پیش زمینه ای هم داشته باشید. جزوات آموزش خط در قفسه کتابفروشی ها یا مغازه های لوازم التحریر به شما این امکان را می دهد تا پیگیر علاقه تان بشوید: «اگر می خواهید خط تحریری کار کنید، یک جزوه آموزش خط تحریری، خودکار و کاغذ برای شروع کفایت می کند. بعد از آن به تنها سرمایه ای که نیاز دارید زمان است، زمان به شما می گوید که می توانید در این کار موفق باشید یا نه. یک خوشنویس برای شروع کارش به تمرین و پشتکار نیاز دارد.
این افراد هر چقدر برای خطاط شدن مصمم تر باشند زودتر به نتیجه می رسند. در مراحل بعدی باید سراغ استاد بروید. قلم دزفولی، مرکب، دولت، لیقه خوب و کاغذ گلاسه هم تهیه کنید. اینها پایه و اساس لوازمی است که یک خوشنویس نیاز دارد. افراد وقتی خوب استاد شدند انتخاب این که کجا و به ه صورتی خوشنویسی کنند دیگر دست خودشان است. زمانی که در این کار استاد شدید، باید به خلاقیت فکر کنید و با اضافه کردن این چاشنی به کار، هنرتان را منحصر به فرد کنید.»
اینجا، تقلید آزاد است
افرادی که می خواهند خطاط شوند لازم نیست سن و سال خاصی داشته باشند. آنها حتی اگر نتوانند در کلاس های معتبر آموزشی شرکت کنند، می توانند از روی کارهای استادان بزرگ تقلید کنند که ما در خوشنویسی به آن «مشق» می گوییم. این کار به خطاط ها این امکان را می دهد تا تجربه کسب کنند و در نهایت سبک خاص خودشان را بسازند.»
حال خطاط ها
هر خطاط به جز آموزش قواعد خط باید در زمینه های مختلف هم اطلاعات داشته باشد. مطالعه متون ادبی و مذهبی یکی از همان اطلاعاتی است که به آن نیاز دارید: «آشنایی با ادبیات فارسی و متون مذهبی از قرآن گرفته تا نهج البلاغه و احادیث به یک خطاط کمک قابل توجهی می کند تا بتواند در شغلش موفق شود. اگر کسی علاوه بر خطاطی، خوب بتواند ادبیات یا متون پر معنا و خوب را برای نوشتن انتخاب کند برنده است. انتخاب این که چه چیزی نوشته شود، مهم است. بعد از آن ذوق هنری اهمیت زیادی دارد. یک خطاط لازم است دنبال ترکیب و شکل و شمایل خوبی برای کارش باشد.
آن وقت است که اثرش جلوه می کند و با مخاطب ارتباط می گیرد. از طرفی خوشنویس ها هر از چند گاهی نیاز دارند خودشان بنا به تجربیاتی که دارند آثار جدیدی خلق کنند. این افراد ریسک پذیرفته شدن یا نشدن اثرشان را باید به جان بخرند. پس از تمام اینها، حال خود خوشنویس هم در فروش خط های نوشته شده، نقش بسزایی دارد. این حال در کارهای او منعکس می شود و مخاطب به صورت ناخودآگاه می تواند آن را تشخیص دهد. اگر دقت کنید می بینید در فونت های کامپیوتری هم خط نستعلیق وجود دارد اما این خط، حال خوشی را به شما انتقال نمی دهد. این خط از لحاظ قاعده صحیح است اما ترکیب خاص و ویژه ای ندارد. حال آدم هاست که به خط، ترکیب و شکل ویژه ای می دهد.»
به ماشین خطاطی تبدیل نشوید
بحث مان به سمت فروش خط های نوشته شده کشیده می شود. این مرحله تعیین می کند شما می توانید به کارهای تان تکیه کنید یا هنوز هم نیاز به تجربه کردن و تمرین دارید. یک خطاط باید بداند چگونه می تواند آثارش را بفروشد. البته این هنرمندان باید حواس شان را جمع کنند تا بعد از مدتی به ماشین خطاطی تبدیل نشوند. ماشینی که کارهایش مشتری ندارد: «خودم معمولا به صورت تک تک، کارهایم را می فروشم. در این کار سفارش گرفتن چندان به موفقیت کسی اضافه نمی کند.
هر خطاطی بخواهد، می تواند این کار را انجام دهد اما بعد از مدتی کارهایش می شود مصداق همان خط نستعلیق کامپیوتری، چون فقط برای نوشتن و رفع تکلیف این کار را انجام داده و آن حس و حالی را که مخاطب به دنبال آن است به او نمی دهد. برای همین در این زمان ممکن است کارهایش دیگر خریدار نداشته باشند. من زمانی که در حال خودم هستم بیتی یا غزلی را می نویسم و بعد همان خریدار پیدا می کند چون می تواند حس خوب را به مخاطبش منتقل کند.»
فروش خط به چند عامل بستگی دارد. قبل از هر چیزی شما باید در نمایشگاه ها شرکت کنید و آثارتان را به نمایش بگذارید که از این راه می توانید درآمد خوب و قابل توجهی داشته باشید: «اگر کسی می خواهد با هنر خوشنویسی تجارت کند و از راه آن درآمد داشته باشد راهش این است که تمام تکنیک های آن، مثل نقاشی خط و ... را یاد بگیرد و تابلوهای بزرگ را خطاطی کند. بعد از آن در نمایشگاه های جهانی، آثارش را به نمایش بگذارد یا اینکه با مجموعه داران ارتباط برقرار کرده و آنها را ترغیب کند تا آثارش را خریداری کنند.»
ارزش هر اثر کارشناسی می شود
قیمت هر اثری نقش زیادی در فروش آن دارد. این روزها اگر بخواهید هنرتان را گران تر از حد معمول بفروشید، قطعا مشتری زیادی پیدا نمی کنید. اثر هر خطاط پس از اتمام توسط افرادی کارشناسی می شود و قیمت مناسب روی آن درج می گردد: «من برای این که بتوانم روی آثارم قیمت بگذارم از یکی از کارشناسان این حرفه کمک گرفتم. معمولا قیمت گذاری ها به نوع تذهیب، هنری که خرج آن شده و زمانی که یک خطاط صرف کرده تا آن را طراحی کند بر می گردد. این قیمت ها واحد نیستند و نمی شود قیمت مشخصی تعیین کرد. درآمد در این کار بستگی به خودتان دارد. می توانید از یک میلیون تا ۱۰۰ میلیون تومان در ماه درآمد داشته باشید.»
«بهار بهاردوست»، همسر امیرحسین مدرس در مورد قاب های خطاط مزین به پتینه کاری می گوید
خلاقیت و نوآوری
خطاطی از آن هنرهایی است که در کنار تذهیب و پتینه کاری ،خوب جواب می دهد و این هنرها، خوشنویسی را زیباتر می کند. بهار بهاردوست قاب های خوشنویسی امیرحسین مدرس را می سازد. کتیبه هایی که دور قاب های خوشنویسی شده زده شده ارزش خط خوش داخل آن را بالا می برد: «در کنار خوشنویسی امیرحسین، من کارهای کتیبه و تذهیب را انجام می دهم.
برای این کار، کلاس خاصی نرفته ام و دوره های عجیب و غریبی را پشت سر نگذاشته ام. هر کسی می خواهد کارهای ساخت کتیبه و پتینه کاری را انجام دهد به یک دوره کوتاه مدت نیاز دارد و بعد از آن خودش باید دست به ابتکار و نوآوری بزند. این افراد باید خیلی مراقب باشند تا کارهای شان تکراری نباشد. هنر را نمی شود کپی کرد.»مثل همیشه با دعای خیر و سلامتی و صلح برای تمام جهانیان به پایان رسید.
مجله همشهری سرنخ
- 19
- 1
