با در نظر گرفتن اینکه انیمیشن در ایران بیشتر از آنکه تبدیل به یک صنعت شده باشد، یک هنر محسوب می شود، به نظر می رسد راه برای هنرمندان این حوزه کمی دشوارتر از آنی باشد که بتوانند همگام با سینمای روز جهان از این هنر در سینما بهره گیرند. با این حال بسیاری از هنرمندان با علاقه و ذوقی که به این هنر دارند در صدد هستند که تحولی در صنعت سینما ایجاد کنند.
«مبارک» را شاید بتوان اولین قدم در راه تلفیق هنر انیمیشن با رئال در سینمای ایران دانست که به گفته محمدرضا نجفی امامی، کارگردان آن، برای مخاطب عام ساخته شده است،اما تلاش شده تا در آن از فاکتورهای آموزنده هم بهره گرفته شود تا کار از سرگرمی صرف خارج شود. فیلمی که با بهره گرفتن از اساطیر ایرانی و ملی وجوه فرهنگی را در تار و پود خود تنیده و ادبیات را با سینما در قالب تصاویری خوش رنگ و لعاب و جذاب پیوند داده است.
فیلم مبارک وارد چهارمین هفته اکران خود شده و تاکنون به فروش نیم میلیاردی رسیده است.گفت وگوی بانی فیلم با کارگردان این فیلم را بخوانید.
| با توجه به اینکه نمونه تلفیق انیمیشن با فیلم در سینمای ایران کم بوده چطور شد که به سراغ ساخت چنین اثری رفتید؟
– من دوست دارم سینما کمی متفاوت باشد و دوست دارم فیلمی که می سازم با استانداردهای روز دنیا رقابت کند. فیلم «مبارک» را هم که ساختم با هدف اکران در ایران نساختم. بلکه با این هدف فیلم را ساختم که بتوانم در خارج از ایران هم اکران کنم و سعی کردم کیفیت استاندارد جهانی را هم در کار رعایت کرده باشم. من ۲۰ سال است در زمینه انیمیشن کار می کنم و چون در سینمای رئال در زمینه جلوه های ویژه هم کار می کنم، دوست داشتم به نحوی کاری انجام دهم که بگویم در ایران هم می توان از این نمونه فیلم ها داشت و سینمای رئال ما فقط به یک فیلم بسنده نکند. سعی کردم تلفیق انیمیشن و جلوه های ویژه را در یک فیلم بیاورم تا توانایی ها و قابلیت های هنرمندان ایرانی که در این زمینه کار می کنند را نشان بدهم و بتوانیم فرهنگسازی کنیم و شخصیت های ملی خودمان را نشان دهیم، اما به شرطی که استانداردهای روز و جذابیت تصویری برای مخاطب در آثار داشته باشیم.
| آیا در این زمینه نگاهی به نمونه های کلاسیک این آثار در جهان داشتید؟
– بله فیلم هایی در جهان همچون «گارفیلد»، «الوین» و… نمونه هایی از رئال انیمیشن هستند. در ایران اکثر افراد تصور می کنند که انیمیشن همان کارتون است فیلم هایی همچون هالک فیلم های رئال انیمیشن هستند و شخصیت هایی را در فضای رئال خلق می کنند که نام آنها را جلوه های ویژه می گذارند. اما بحث انیمیشن در ایران تفاوت دارد و کارگردانان و سرمایه گذاران ما نسبت به آن ذهنیت منفی دارند و فکر می کنند منظور از انیمیشن همان کارتون است.
من در فیلم «مبارک» یک شخصیت فانتزی خلق کردم که به همراه شخصیت رئال که خانم شاکردوست بود. این شخصیت فانتزی می تواند هر موجود یا هر شخصیتی باشد. به این نوع کارها رئال انیمیشن گفته می شود که فضای ۳D و فضای رئال تلفیق می شود. فکر می کنم این نوع کار هنوز در سینمای ما جای خود را باز نکرده و بسیاری از افراد این کار را نمی شناسند.
| با توجه به اینکه انیمیشن از لحاظ هزینه در ایران هنر گرانی محسوب می شود، چطور هزینه های این فیلم را مدیریت کردید؟
– سرمایه گذار و تهیه کننده این کار برادرم علی نجفی امامی است و با توجه به بودجه سنگین و زمان زیادی که صرف آن شد، از سمت مراکز دولتی هم حمایتی نشد. معمولاً سرمایه گذاران سعی می کنند سریعاً به نتیجه برسند. من هم سعی کردم از لحاظ کیفی فیلم را طوری بسازم که خارج از ایران هم بتوانیم نمایش بدهیم تا در ایران هم بسیاری از فیلمسازان راغب شوند که در این حوزه فعالیت کنند.
بیش از ۹۰ درصد فیلم های هالیوودی و حتی سینمای بالیوود هند در حال حاضر از تکنیک انیمیشن و جلوه های ویژه در سینمای رئال استفاده می کنند، اما در ایران اینگونه نیست. در حالی که بازخوردهایی از فیلم «مبارک» در این دو هفته که روی اکران است به گوشم رسیده است، مردم این نوع کار را دوست دارند، ولی متأسفانه نمونه آن زیاد ساخته نمی شود. ما باید این ذائقه را در مردم ایجاد کنیم. من سال گذشته در بخش جلوه های ویژه برای فیلم «رسوایی ۲» و جشنواره امسال نیز برای فیلم «۲۱ روز بعد» کاندیدا شدم. دوست دارم فیلم جلوه های ویژه سه بعدی داشته باشد و به جلوه های ویژه به عنوان ابزار خلق آثاری که در واقعیت وجود ندارند، نگاه می کنم. اینگونه باعث می شود تصاویر ما جذاب شده و پلان های ما سینمایی شوند. این موضوع هنوز در ایران جا نیفتاده است و امیدوارم بعد از «مبارک» در این حوزه اتفاقات خوبی بیفتد.
| فکر می کنید انیمیشن در ایران چه جایگاهی دارد؟
– فکر کنم یک یا دو ماه آینده باید جواب این سوال را بدهم، چون باید بازخورد مردم و خانواده ها را در مورد فیلم «مبارک»، دید. تا جایی هم که می دانم، نمونه این نوع کار پیش از این در ایران نداشتیم. البته در حد تیزر نمونه هایی داشتیم اما در فیلم بلند خیر. در سینمای هالیوود در این زمینه نمونه های زیادی همچون «ترنسفورمرز»، «مرد عنکبوتی» و… فیلم های رئال انیمیشن هستند و تنها گرافیک کارهایشان فرق می کند. حال ما در ژانر فانتزی از این تکنیک استفاده کردیم و شاید در کارهای بعدی در ژانرهای دیگر استفاده شود. اینها باعث می شود سینمای ما از یکنواختی درآید و تکانی بخورد.
| معمولاً این طور به نظر می رسد که مخاطب اینگونه فیلم ها کودکان هستند. چه ترفندهایی برای جذب مخاطب بزرگسال در این فیلم استفاده شد؟
– من این را قبول ندارم. «مبارک» را به نیت مخاطب کودک نساختم، بلکه به نیت مخاطب عام ساختم. اینکه کودکان بیشتر طرفدار آن هستند، شاید به دلیل وجود شخصیت های فانتزی همچون «دیو اکوان»، «دیو سفید» و «مبارک» باشد. شاید اگر شخصیت های فیلم را رئال کار می کردم، شما این سوال را نمی پرسیدید. اینکه این ژانر و این گرافیک مختص سینمای کودک باشد، صحیح نیست.
شاید اگر در کارهای بعدی ام یک کار رئال با شخصیت های جدی کار کنم، ژانر من به همین راحتی تبدیل به ژانر بزرگسال می شود. در حال حاضر در نمونه های هالیوودی شاید کودکان فیلم «هالک» را دوست نداشته باشند، در حالی که فیلمی است که به صورت رئال انیمیشن کار شده. دوست دارم تهیه کنندگان، کارگردانان و سرمایه گذاران حتماً پشت صحنه های اینگونه کارها را ببینند و بدانند که سینمای دنیا به چه سمت و سویی می رود. در دنیا با زبان کامپیوتر و دیجیتال طوری داستان را به تصویر می کشند و عظمت به پلان هایشان می دهند که ما فکر می کنیم واقعاً چنین لوکیشن هایی در آن کشور وجود دارد.
| فکر می کنید در این مدتی که فیلم شما اکران شده، آیا ممنوعیت تبلیغات ماهواره ای در فروش فیلم تاثیر داشته است یا خیر؟
– البته این فیلم اولین کار من بوده و بسیار از تیزرهای فیلم که در تلویزیون خودمان پخش شده، راضی ام و صدا و سیما هم بسیار از کار حمایت کرد. خودم هم بازخوردهای خوبی از این فیلم دیده ام و فکر می کنم بیشتر ایران این فیلم را دیده اند. کسی را ندیده ام که اسم فیلم «مبارک» را نشنیده باشد و این را مدیون حمایت های رسانه می دانم و خوشبختانه فیلم دیده شده است. از طرف حوزه هنری هم حمایت های خوبی صورت گرفت و سینماهای خوب با سانس های خوبی به فیلم اختصاص دادند.
درست است که اسفندماه مخاطبان مدارس نیست، ولی امیدوارم اکران فیلم تا اردیبهشت برسد و مدارس هم از فیلم استقبال کنند. بیشتر فرهنگسازی ما زمانی است که مدارس به سینما بیایند و فیلم دیده شود و بچه ها اسطوره ها و افسانه های ملی خودمان را بشناسند و کمتر سمت شخصیت های غربی و هالیوودی بروند. ما هم بتوانیم در کارهای بعدی قصه ای بهتر ارائه کنیم. البته با آموزش و پرورش هم نامه نگاری هایی صورت گرفت و تاکنون هم در برخی مناطق تهران مدارس دانش آموزان را برای تماشای این فیلم برده اند.
| چطور شد که برای بازیگر این فیلم سراغ خانم شاکردوست رفتید؟
– شخصیت اصلی فیلم من در اصل یک پسر بود، ولی در همان روزهای اولیه خانم شاکردوست آنقدر خوب بازی کرد و توانست با عروسک های من ارتباط خوبی بگیرد که شخصیت پسر فیلم را به دختر تغییر دادم. همه اینها به خاطر توانایی های او بود که توانست به خوبی در اتودهای اولیه عروسک های بی جان ارتباط برقرار کند و من دیدم کار خوبی از آب درآمده و این برایم بسیار مهم بود. او اولین بازیگری بود که با یکسری شخصیت های مجازی در فیلم بازی می کرد، کاری که بسیاری از بازیگران شاید نتوانند انجام دهند.
| در این مدت که فیلم «مبارک» اکران شده است، از فروش فیلم راضی بودید؟
– بله فروش بدی نبود. ژانر فیلم من با فیلم هایی که همزمان با آن اکران شد تفاوت دارد. در ایران معمولاً ذائقه مردم عوض خواهد شد و فیلم هایی را انتخاب می کنند که از لحاظ قصه و جذابیت های بصری و تصاویر حرفی برای گفتن داشته باشد. شاید برخی فیلم ها در ایران متقاضی زیادی داشته باشد، در حالی که در خارج از کشور متقاضی نداشته باشد و بالعکس.
| چقدر امیدوارید که به فروش یک میلیاردی برسید؟
– با کمک رسانه ها و تبلیغات امیدوارم به فروش یک میلیارد برسد، چرا که بیشتر تبلیغات این فیلم به صورت تبلیغات دهان به دهان بوده است. فروش فیلم در هفته اول ۱۲۴ میلیون تومان بوده و فروش در هفته دوم ۱۳۴ میلیون تومان بود. این در حالی است که فروش همه فیلم ها در این مدت سیر نزولی داشتند، ولی فیلم من تنها فیلمی بود که سیر صعودی داشت. این یعنی یک اتفاق خوب در مورد فیلم افتاده است که مردم خودشان فیلم را تبلیغ می کنند و خود فیلم باید این ظرفیت را داشته باشد تا هرکس که فیلم را می بیند، به نفر بعدی تماشای آن را پیشنهاد کند وگرنه هر چقدر هم که برای یک فیلم بد تبلیغ شود فروشش در هفته دوم پایین می آید. در بحث تبلیغات هر چقدر هم که فیلم در هفته اول فروش بالایی داشته باشد در هفته دوم باید بیشتر از هفته اول باشد.
| کمی درباره دوبله این کار توضیح دهید؟ با چه کسانی در این خصوص صحبت شد؟
– کل دوبله و صداگذاری و موسیقی این کار عوض شد. ما یک بار با هزینه های بالا این کار را دوبله کرده بودیم، ولی مجبور شدیم آن را عوض کنیم، چون آن چیزی که می خواستیم درنیامده بود. با افراد بزرگ سینمای رئال صحبت هایی شد، ولی با این حال آنطور که می خواستم نشده بود، چرا که ذهنیتی داشتم و ریفرنس گرافیکی خاصی در ذهنم بود که دوست داشتم با نمونه های خارجی مقایسه شود و دوست داشتم فیلمی بین المللی بسازم. این شد که صدا و موسیقی و دوبله کار را به طور کلی تغییر دادیم و نهایتاً توانستیم اتفاق خوبی در بخش صدا و موسیقی بوجود آوریم. محمدرضا علیمردانی بخش دوبله، امیر توسلی موسیقی فیلم و غفاری نژاد هم صداگذاری و میکس کار را برعهده داشتند.
| در آخر اگر نکته ای باقی مانده است بگوئید.
– دوست دارم فیلمسازان و تهیه کنندگان ما بیشتر به انیمیشن و جلوه های ویژه روی بیاورند و سینمای رئال کمی از این خستگی و یکدستی دور شویم. یک دست بودن به سینما ضربه می زند. سینما، سینمای به روز و دیجیتال است و همه سینمایی ها کارهایشان را از طریق کامپیوتر انجام می دهند. امیدوارم روزی فیلمسازان به این باور برسند که سینما، سینمای دیجیتال شده است و اگر دیجیتال بد بود، بانک ها باید با چرتکه کار می کردند. این در حالی است که همه کارها امروزه از طریق اینترنت و کامپیوتر پیش می رود و عصر، عصر دیجیتال است.
- 18
- 3
