چرا علی نصیریان دعوت شهاب حسینی را پذیرفت؟

به گزارش ایسنا، شهاب حسینی قرار است پس از پایان ماه مبارک رمضان، نمایشی با نام «اعتراف»  را از یک متن خارجی در سالن اصلی تئاترشهر کارگردانی کند و در کنار او علی نصیریان هم دیگر نقش اصلی این نمایش را ایفاء خواهد کرد.

نصیریان که سابقه‌ای طولانی در بازیگری تئاتر و سینما دارد، حدود سه سال قبل با نمایش «تانگوی تخم مرغ داغ» نوشته اکبر رادی و به کارگردانی هادی مرزبان روی صحنه تالار وحدت رفت که آن نمایش پس از ۳۰ شب اجرا توقیف شد و این بازیگر به همراه کارگردان برای پیگیری، راهی دادسرا و دادگاه شدند.

این اتفاق سبب شد نصیریان در برخی موقعیت‌هایی که درباره تئاتر صحبت می‌شد به تلخی از این ماجرا یاد کند ولی با این حال مدتی است، برای بازی در نمایشی به کارگردانی شهاب حسینی که در مجموعه «شهرزاد» با یکدیگر همبازی بودند، مشغول تمرین است.

علی نصیریان در گفت‌وگویی با ایسنا از دلایل پذیرش بازی در نمایش «اعتراف» و همچنین بی‌حرمتی‌هایی که گاهی نسبت به فرهنگ و هنر مملکت می‌شود، سخن گفت.

حضور شهاب حسینی مرا ترغیب کرد

علی نصیریان ابتدا درباره بازی در نمایش «اعتراف» آن هم پس از ماجراها و سختی‌های «تانگوی تخم مرغ داغ» گفت: به دلیل ارادتی که به شهاب حسینی دارم، علاقه‌مند بودم با ایشان همکاری کنم. البته خود نمایش هم کار خوبی شده ولی حضور ایشان هم مرا به بازی در این نمایش ترغیب کرد.

آنچه از تئاتر گفته می‌شود بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد

وی ادامه داد: به نظرم بچه‌ها در تئاتر خیلی خوب کار می‌کنند، اما مسئله اینجاست که تئاتر به لحاظ امکانات اجرایی، مجوز و سالن مشکلات زیادی دارد. تئاتر با کمبودها و ضعف‌های زیادی روبرو است اما جوانان، استعدادها و خلاقیت‌ها جریان کار را پیش می‌برند. برخی از این جوانان با وجود مشکلات کارهای خوبی را روی صحنه می‌برند هرچند هیچ پشتیبانی جدی، مالی و معنوی از تئاتر صورت نمی‌گیرد. اصلا آنچه از تئاتر گفته می‌شود بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و همه چیز براساس تبلیغات جلو می‌رود نه واقعیات، در حالی که واقعیات چیز دیگری است و حرف‌ها، تبلیغات یک چیز دیگر.

او درباره وضع تئاتر در مقایسه با زمانی‌که خودش حضور پررنگ‌تری در این عرصه داشت، گفت: اصولا هنر در سال‌های گذشته پیشرفت خود را داشته است. هنر و فرهنگ یک مملکت و ملت که بر مردم آن خیلی تأکید دارم، جریان خلاقه خود را دارند؛ مثل آبی که به هر ترتیبی بالاخره نفوذ و راه خود را پیدا می‌کند بنابراین هنر چیزی نیست که بماند و سرانجام به هرشکل خود را ارائه می‌کند.

نصیریان با اشاره به افزایش جمعیت ایران و تقریبا سه برابر شدن آن نسبت به زمان جوانی‌اش اظهار کرد: در این سال‌ها استعدادها و نیروهای تازه‌ای آمده‌اند و کار می‌کنند. این‌ها نیاز به حمایت، جا، امکانات، تماشاگر، گسترش فکر و اندیشه و مطرح کردن کارهایشان دارند اما از آنجا که بسترهای لازم همه خصوصی نیست و متمرکز در دست دولت است مشکلاتی بوجود می‌آید چرا که مجوزها و سالن‌ها در اختیار دولت، شهرداری‌ یا به طور کلی دستگاه‌های رسمی است؛ به همین دلیل با وجود متمرکز بودن همه چیز در یک بخش، پشتیبانی و تحرک لازم و جدی را نمی‌بینیم.

عده‌ای می‌گویند هنر به این شهر نیاید، این توهین است

این بازیگر معتقد است: شرایط برای انتخاب باز و آزاد وجود ندارد تا کارهای با ارزش پشتیبانی و حمایت شوند. البته منظور از پشتیبانی فقط به لحاظ مادی نیست بلکه به لحاظ معنوی هم باید حمایت شود. این در حالی است که گاهی شاهدیم به فرهنگ و هنر این مملکت اهانت می‌شود؛ یعنی یک جاهایی هست که هنر را به آنجا راه نمی‌دهند و می‌گویند اصلا هنر  به این استیج، این استان و این شهر مملکت نیاید که این یک توهین است.

نصیریان گفت: جالب است که این اتفاق برای کارهایی پیش می‌آید که مجوز مملکتی و دولتی دارند ولی مجوزشان لغو می‌شود و همه این‌ها توهین است. در نتیجه ما (از این شرایط) گله‌مندیم و من هم علاقه‌مند نبودم کار کنم، چون تئاتر برای سن ما دشواری‌های خود را دارد، اما به دلیل احترامی که هم برای شهاب و هم کارش قائل هستم علاقه‌مند شدم در این نمایش همکاری کنم و الان هم کار می‌کنم.

بازیگر فیلم‌های «گاو»، «بوی پیراهن یوسف» و «کفش‌های میرزا نوروز» و «ناخدا خورشید» ادامه داد: به همین دلیل نگاهی به امکانات موجود ندارم و معتقدم انسان‌هایی که خودشان کار خلاقه می‌کنند با توان و لیاقت‌ خودشان کاری را در این مملکت راه می‌اندازند. در این شرایط حضور کسی مثل شهاب حسینی که یکی از مهمترین جوایز بازیگری را در یکی از جشنواره‌های مهم دنیا گرفته و نیز اسم و رسم و کار و استعدادش ایجاب می‌کند که مردم به تماشای کارش بیایند، تصور هم می‌کنم نمایش‌اش با موفقیت همراه باشد.

او خاطرنشان کرد: این‌ها همه نشان می‌دهد اگر واقعیات مورد توجه کسانی باشد  که امور مملکت را می‌گردانند  باید کار را به دست خود مردم‌، کنندگان کار و استعدادها بسپارند تا با جوشش خود خلاقیت و رونق ایجاد کنند که هم به لحاظ معنوی و هنری و هم به لحاظ اقتصادی می‌توانند در هنر رونق بوجود آورند، البته تأکید می‌کنم این بخش از صحبتم درباره کار فرهنگی است.

علی نصیریان در ادامه این گفت‌وگو درباره متنی که شهاب حسینی برای اجرا انتخاب کرده و اینکه چه حرف جدیدی برای مخاطب تئاتر خواهد داشت، بیان کرد: این کار براساس مقدورات و واقع‌بینی اجرا می‌شود، چون اصولا محدوده‌ای در این کارهای هنری وجود دارد که بیشتر از آن نمی‌توان پا را از گلیم درازتر کرد یعنی اجازه نمی‌دهند. نمونه‌اش هم  همان نمایش«تانگوی تخم مرغ داغ» است که پس از ۳۰ شب جلوی اجرایش را گرفتند با این بهانه که گفتند کلمات زشت در آن گفته می‌شود.

مولوی عقلش می‌رسیده کلمه زشت نگوید اما ....

او افزود: وقتی می‌گویند کلمات زشت در یک نمایش وجود دارد؛ یعنی اینکه شما باید دیالوگ‌ها را عوض کنید، در حالی که دیالوگ یکی از ابعاد شخصیت است و اگر تغییر کند شخصیت هم تغییر می‌کند. حال چه زشت باشد چه زیبا. آن کلمات و زبانی که یک شخصیت به کار می‌گیرد، زبانی است که شخصیت را بیان می‌کند، اما این قضیه درک نمی‌شود چون تئاتر در اینجا معنا ندارد و آن کسی که نشسته، فقط به ظاهر قضیه نگاه می‌کند.

یادم می‌آید آن زمان به مسئولانی که کار را متوقف کرده بودند؛ گفتم شما مثنوی را بخوانید، ببینید چه قصه‌ها و کلماتی در آن به کار رفته است، آن هم مثنوی که یک اثر معنوی است. آقای مولوی هم عقلش می‌رسیده که کلمات زشت به کار نبرد اما قصه‌ای را تعریف کرده تا مردم عادی آن را درک کنند و معنای حرف او را متوجه شوند چرا که می‌خواسته با زبان مردم با آن‌ها سخن بگوید. اگر شما داستان‌های هدایت، گلشیری یا چوبک را می‌خوانید و کلمه‌ای را در آن‌ها می‌بینید به این دلیل نبوده که او دوست داشته، کلمه زشت به کار ببرد بلکه مربوط به شخصیت و قصه آن داستان می‌شود.

این بازیگر گفت: آقای حسینی هم برای تئاتر خود انتخابی داشته که بر اساس شرایط موجود بوده و خودش هم دوست داشت آن را انجام دهد. ضمن اینکه معنا و مضمونی در آن وجود دارد که مورد نظرش بوده و به شکلی است که آن را تا حدودی می‌تواند اجرا کند.

کارگردانی در تئاتر؟

علی نصیریان در پایان این گفت‌وگو در پاسخ به اینکه آیا خودش قصد کارگردانی در تئاتر را ندارد، بیان کرد:‌ متأسفانه شرایطش را ندارم چون کارگردانی تئاتر، انرژی فوق‌العاده‌ای می‌خواهد و من کار خود را ۶۰ سال است که انجام داده‌ام. الان هم که در تئاتر حضور پیدا می‌کنم به خاطر علاقه‌مندی و عشقم به تئاتر است و مهم نیست که حتما کارگردانی کنم، همین که در کنار بچه‌ها هستم برایم جای خوشحالی است. همین قدر که کسانی مثل شهاب حسینی را می‌بینم که استعدادهای جوان، پرانرژی، با معرفت و با فرهنگ این مملکت هستند، برایم ارزشمند است.

پرستو فرهادی