گزارش نشست خبری فیلم «روز صفر» ، «ابر بارانش گرفته» و «آبادان یازده ۶۰» در جشنواره فجر ۳۸

گزارش نشست خبری فیلم «روز صفر»

سعید ملکان: اگر امیر جدیدی بازی نمی‌کرد، فیلم را نمی‌ساختیم

فراستی: به همه سینمای ایران تبریک می‌گویم

یکی از فیلم‌های پر سر و صدای این دوره از جشنواره فیلم فجر «روز صفر» با موضوع امنیتی و ضدجاسوسی است. در این فیلم که نخستین تجربه کارگردانی سعید ملکان است، ساعد سهیلی و امیر جدیدی جلوی دوربین رفته‌اند.

ملکان در پاسخ به این سوال که چرا برای فیلم اولش این سوژه سخت را انتخاب کرده است، گفت: «این یکی از سوژه‌هایی بود که دوست داشتم و دلیل آن سختی در ساخت بود. طرح فیلمنامه برای آقای اصفهانی بود و ما سعی کردیم آن را به زبان سینما جذاب‌تر بیان کنیم.»

ملکان از انگیزه ساخت این فیلم گفت: «تمام داستان این فیلم براساس واقعیت است. دوست داشتم آدم‌هایی که بدون اسم و گمنام برای امنیت کشورمان تلاش می‌کنند را روایت کنم. شخصی که در فیلم مامور امنیتی است نیز در پایان به زندگی در میان مردم برمی‌گردد و از آن‌ها طلبکار نیست.»

ملکان خاطرنشان کرد: «این فیلم یک فیلم ملی است و هیچ بخشی از آن تخیل نیست. هیچ جایی از فیلم تروریست‌ها را در سیستان و بلوچستان نمی‌بینیم و تمام مقر تروریست‌ها در پاکستان است.»

وقتی بازی امیر جدیدی و ساعد سهیلی تحسین فراستی را برانگیخت

نشست خبری این فیلم با اجرای فرزاد حسنی برگزار و در میانه‌ نشست با حضور ناگهانی مسعود فراستی خبرساز شد. فراستی به این نشست آمده بود تا تحسینش را نثار کار ملکان و عوامل ساخت روز صفر کند.

در این فیلم نقشی را به ساعد سهیلی سپرده بودند که به گفته فراستی به خوبی از عهده ایفای نقش برآمده است. سهیلی درباره این نقش گفت: «خیلی خوشحالم بعد از دو سال دوری از سینما به دلایل شخصی با این فیلم به سینما برگشتم و در اینجا حضور دارم. این نقش توفیق زیادی داشت. وقتی آقای  ملکان این نقش را به من پیشنهاد داد برایم خیلی کنجکاوی برانگیز بود که در مورد این نقش تحقیق کنم و  بفهمم چگونه یک آدم معمولی که سی‌دی می‌فروشد به اینجا می‌رسد.»

ملکان در خصوص انتخاب سهیلی برای نقش عبدالمالک ریگی گفت: «بهترین انتخاب، سهیلی بود که عالی نقش را بازی کرد. توانایی ساعد سهیلی منجر به انتخاب او شد.»

نقش مقابل سهیلی در این فیلم را به امیر جدیدی سپرده‌اند. نقشی که به گفته جدیدی آمادگی جسمانی بالایی را طلب می‌کند. جدیدی که در ارتباط با نقش مامور امنیتی که در فیلم ایفا کرد، گفت: «تمرین‌های زیادی را برای اسلحه دست گرفتن و اجرای این نقش داشتم. این کارکتر کاملا وطن‌پرست است و برای وطنش تلاش می‌کند.کمتر پیش می‌آید که در سینمای ما چنین نقشی داشته باشیم. این نقش توانایی فیزیکی زیادی می‌خواست و دوست داشتم این نقش را بازی کنم.»

ملکان درباره ضرورت نقش اغراق شده امیرجدیدی در فیلم گفت: «ما می‌خواستیم کمی از قالب‌های کلیشه‌ای و رایج بازیگری در سینمای ایران بیرون بیاییم. ما در سینمای امریکا صحنه‌های اغراق شده زیادی می‌بینیم اما صدایمان در نمی‌آید. به این دلیل که ما در این زمینه‌ها فیلم نساختیم و این شکل بازی برای ما عادی نیست. من فکر نمی‌کنم بازی امیر جدیدی اغراق شده است.»

ملکان درباره انتخاب جدیدی توضیح داد: «هر کدام شما جای ما بودید انتخاب دیگری جز جدیدی نداشتید. اگر او این نقش را نمی‌پذیرفت این فیلم را نمی‌ساختیم و درباره ساعد هم اعتقادم همین است. همه اکت‌های بازیگران از ایستادن تا لهجه به درستی انجام گرفت.»

مهدی قربانی هم درباره ایفای این نقش‌اش در «روزصفر» و لهجه‌اش توضیح داد: «من از کودکی با آقای ملکان کار کرده‌ام و از او  بسیار آموخته‌ام. در زمان پیش تولید لهجه‌ها را در دفتر تمرین می‌کردیم. برای درآوردن لهجه، فیلم‌های عبدالمالک ریگی را نگاه کردم که لهجه راحت و جذابی بود.»

بودجه فیلم از کجا تامین شد؟

ملکان در پاسخ به این سوال که هزینه ساخت فیلم چگونه تامین شده است، گفت: «قرار بود بنیاد فارابی در ساخت مشارکت کند اما پشیمان شدند. قبل از شروع ما مجبور شدیم هزینه را بین دوستان تقسیم کنیم و من هنوز بدهکارم.»

ملکان در مورد سرمایه فیلم گفت: «حدود هشت میلیارد تومان برای این فیلم هزینه شده است و برخی از تجهیزات ما در برلین دزدیده شد.»

درباره تدوین فیلم

پوریا ذوالفقاری منتقد حاضر در این نشست درباره فیلم «روز صفر» گفت: «در مورد تدوین چنین فیلمی با این همه سکانس و صحنه‌های پر کشمکش نیازمند ریتم یکدست بودیم که فکر می‌کنم یکی از سخت‌ترین و بهترین کارهای میثم مولایی بوده است.»

میثم مولایی درباره تدوین «روز صفر» توضیح داد:« وظیفه تدوینگر است که در تدوین مدیریت داشته باشد و آقای ملکان با اعتمادی که داشت باعث پیشرفت و افزایش دقت من شد. تدوین این فیلم کار سختی بود به این دلیل که به دو بخش تقسیم می‌شد. در ابتدا ریتم کندتر و فضای آرام‌تری بر فیلم حاکم است اما در نیمه دوم با ریتم تندتری روبه رو هستیم. این ترکیب تدوین، ببینده را آماده بخش دوم فیلم می‌کند.»

البته در این میان فراستی با تمام دفاعی که از فیلم کرد انتقاداتی به تدوین آن داشت که صحبت درباره آن را به آینده موکول کرد.

***

گزارش نشست خبری فیلم «ابر بارانش گرفته»

در نشست خبری فیلم «ابر بارانش» گرفته به کارگردانی مجید برزگر با بازی علی ثانی‌فر و نازنین احمدی برگزار شد. در این نشست آرامه اعتمادی در جایگاه منتقد حضور داشت و در مروری بر فیلم گفت: «من طرفدار فیلم «پرویز» بودم و کارهای آقای برزگر را دوست دارم. میل زن قصه ما به خودکشی و کشتن مریض‌هایش جالب است. نهنگ صورتی که در دریا می‌بینیم نماد زندگی است برعکس نهنگ آبی که یادآور مرگ است. در جشنواره‌ای که پر از حرف و حدیث است فیلم مجید برزگر حضور دارد که به صورت مستقل و با بودجه شخصی ساخته شده است، با خوب یا بد بودن این فیلم کاری ندارم که البته فیلم خوبی است چیزی که برایم مهم است مستقل بودن آن است.»

داستان فیلم و تلاش برای تهیه بودجه

مجید برزگر درباره داستان فیلم توضیح داد: «فکر می‌کنم دو سال پیش این داستان را در چند مدل نوشتیم که در نهایت به داستانی که امشب دیدید رسیدیم. در فیلم‌های قبلی که به عنوان تهیه‌کننده یا کارگردان حضور داشتم زمان زیادی طول می‌کشید تا پول‌هایمان را جمع کنیم، برای این فیلم نیز زمان زیادی طول کشید تا بتوانیم کمک بگیریم و موفق به ساخت فیلم شویم. بخش زیادی از این فضاسازی به طراحی لباس و صحنه مربوط بود. من لوکیشن خاصی می‌خواستم که تقریبا یک ماه به دنبال این عمارتی که فیلمبرداری انجام شده رسیدم. تقریبا تمام خانه‌ و بیمارستان طراحی شده است. بدون تردید همکاری‌ام با تمام عوامل این فیلم ادامه خواهد داشت زیرا من را به تمام چیزهایی که فکر کرده بودم رساندند.»

آرمان خوانساریان نویسنده با اشاره به همکاری‌اش با مجید برزگر در نگارش فیلمنامه افزود: «من و مجید زمانی که کار را شروع کردیم قرار بود روی ایده او که درباره اوتانازی بود، شروع به کار کردن درباره این سوژه کردیم. این فیلم شاعرانه و بیشتر شبیه فیلم‌های کوتاه آقای برزگر است. سعی کردم فیلمنامه شاعرانه‌مان را روزمره‌تر و محاوره‌تر به تصویر بکشیم. همکاری با مجید برزگر باعث افتخار بود . خیلی کم می‌توان از کسی هنگام کار کردن چیز یاد گرفت اما کار کردن با او چیزهای زیادی به من آموخت.»

اکران و تماشاگران هدف فیلم

او درباره اکران این فیلم گفت: «به اکران از این منظر نگاه می‌کنم که سینمای ایران در سال‌های گذشته کم تماشاگرتر بوده است. تجربه فیلم‌های قبلی‌ام این را نشان داده که اگر فیلم‌ها درست ساخته شوند تماشاگر خاموش سینما می‌تواند به فیلم‌های ما توجه کند و اگر می‌خواهد فیلم ببیند به سراغ این دسته از فیلم‌ها بیاید. من فکر می‌کنم فیلم هایم را برای اقلیت و گروه خاموشی که سلیقه‌شان را دوست دارم تولید می‌کنم که البته تعدادشان کم هم نیست. تلاش من در این سال‌ها این چنین بوده و همین مسیر را رفته‌ام.»

برزگر همچنین درباره تحقیق‌هایی که برای ساخت این فیلم انجام داده است، گفت: «ما برای ساخت این فیلم مشاور پزشکی داشتیم و درباره تمام نکات پزشکی که در فیلم هست تحقیق کرده بودیم و به تنهایی و بدون مشاوره در هیچ زمینه‌ای وارد نشدیم.»

ادای دین به تارکوفسکی

او درباره شباهت «ابر بارانش گرفته» به سینمای تارکوفسکی توضیح داد: «مثل هر فیلمسازی که علایقی دارد برای من هم این فیلمساز الگو است. مشخصا در سکانس لیوان به فیلم «استاکر» تارکوفسکی ادای دین کرده‌ام و کل فیلم نیز در همین فضا است. مانند بقیه فیلم‌هایی که ممکن است در سینمای داخل یا خارج ایران ببینید من هم علایقی دارم که بدون اینکه بخواهم آن را کپی کنم مسیرشان را ادامه می‌دهم.»

بازیگران چه گفتند؟

نازنین احمدی در پاسخ به سئوالی درباره کم بودن دیالوگ‌هایش در این فیلم توضیح داد: «نقشی که به عهده داشتم کم دیالوگ نبود، آقای برزگر اولین بار که طرح را به من داد، شیفته آن شدم.»

علی ثانی‌فر با اشاره به حس‌ و حالش در این فیلم گفت: «برای بازیگری مثل من بازی در چنین فیلم‌هایی خوشایند است، دوست داشتم با مجید برزگر کار کنم و در این فیلم این تجربه برایم پیش آمد. در این فیلم نقش همسر سارا را بازی می‌کردم و مانیفست اصلی فیلم بین این دو شخصیت برقرار می‌شود و می‌خواستم این مانیفست بدون هیچ واسطه‌ای جاری شود.»

***

گزارش نشست خبری فیلم «آبادان یازده ۶۰»

موضوع فیلم «آبادان یازده ۶۰» به مذاق فرزاد حسنی مجری سومین روز نشست‌های خبری سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر خوش آمد. او در ابتدای نشست خبری از مهرداد خوشبخت در برای ساخت نخستین فیلم درباره رادیو در دوران جنگ تحمیلی تشکر کرد. 

فیلمی برگرفته‌ از واقعیت

به گفته کارگردان فیلم، «آبادان یازده ۶۰» با نگاه به رویدادهای واقعی و براساس ۴۰ روز نخست جنگ تحمیلی ساخته شده است. او با اشاره به این نکته که نسخه نمایش داده شده در جشنواره نسخه نهایی نیست و بعد از جشنواره کامل می‌شود، گفت: «همه بخش‌های این فیلم به واقعیت نزدیک بود و برخی از اسامی فیلم واقعی بود. به جز بیست دقیقه آخر فیلم، باقی آن برگرفته از واقعیت بود.واقع‌گرا بودن فیلم و شخصیت‌های آن برای ما خیلی اهمیت داشت و بازی آن‌ها نباید به چشم می‌آمد. ما به دنبال این بودیم که گریم بازیگرها خیلی به چشم نیاید.»

او از اهالی رسانه خواست این نوع فیلم را حمایت کنند و اعلام کرد: «دوره تیر و توپ در فیلم‌ها گذشته است. ما برای ساخت این فیلم موفق به قانع کردن سازمان اوج شدیم پس از شما نیز می‌خواهم این فیلم را حمایت کنید.»

خوشبخت کتاب «فرکانس یازده ۶۰» را اصلی‌ترین منبع پژوهشی برای ساخت فیلم معرفی کرد و گفت: «در کنار آن از چند کتاب دیگر و مصاحبه با کارمندان رادیو نیز استفاده کردیم.»

او ادامه داد: « ۱۰ نوع عقیده متفاوت در این فیلم حضور دارد ‌و این موضوع که این ۱۰نفر با رادیو در کنار رشادت‌های دیگر نیروها و مردم، شهر را نجات می‌دهند نشان از همدلی آن‌ها دارد.»

حسن کلامی تهیه‌کننده فیلم درباره داستان فیلم گفت: «فیلمنامه‌ را خواندم و اصل داستان و ماجرای آن را دوست داشتم به این دلیل که قهرمان بازی داشت و مقاومت مردمی رانشان می‌داد. در جنگ تنها کسانی که در خط مقدم جنگیدند دفاع‌کننده از میهن نبودند بلکه در پشت خط مقدم نیز بسیاری از افراد فداکاری کردند. ما به دنبال نشان دادن آن‌ها و یادآوری تلاش‌هایشان بودیم.»

شخصیتی که خودش را فدا می‌کند

ویدا جوان از بازیگران فیلم «آبادان یازده ۶۰» درباره درباره ویژگی‌های نقش همسر یک رزمنده که در فیلم بازی می‌کند، گفت: «به این دلیل نقش را دوست داشتم که تحولی در شخصیت او شکل می‌گیرد. او درگیر فضای جنگ می‌شود و خود را فدا می‌کند.»

شبنم گودرزی هم دلیل جالبی برای بازی در این فیلم داشت. او می‌گوید: «به این دلیل که عاشق فضای فیلم‌های هشت سال دفاع مقدس هستم، برایم جذاب بود هر چند که برای من نقش سختی بود و از من فاصله داشت.»

حسن کلامی درباره استفاده نکردن از بازیگران چهره در فیلم توضیح داد: «ستاره‌هایی در سینما هستند که به فروش کمک می‌کنند اما آنها به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد و قیمتشان هم بالا است اما قرار نبود فیلم ما گران تمام شود. دنبال این نبودیم که ستاره بیاوریم و ... . ما به دلایل مالی و فنی به سراغ ستاره‌ها نرفتیم رنجی را برای خودمان انتخاب و طبق آن عمل کردیم.»

علیرضا کمالی از بازیگران فیلم، درباره انتخاب بازیگر گفت: «در خصوص این سوال که می‌گویند چرا ستاره در فیلم نیست؟ باید بگویم ما لوکس نیستیم و ذات فیلم هم به دنبال نشان دادن آدم‌ها و شخصیت‌ها و قهرمان سازی از آن‌ها نبود. در این فیلم انتخاب بازیگران بر اساس شهرت برای فروش نبود. همچنین سازندگان فیلم به دنبال شخص محوری نبودند.»

انتقاد به لباس‌های فیلم

یکی از انتقادات وارد شده به فیلم در نشست خبری درباره طراحی لباس بازیگران بود. برخی باور داشتند که لباس بازیگران بیش از اینکه تداعی‌کننده دهه ۶۰ باشد به بسیجی‌های دهه ۹۰ می‌ماند. زهرا صمدی طراح لباس فیلم در پاسخ به این انتقاد گفت: «ما در مرحله پیش تولید بیش از هزار عکس دیدیم و لباس‌ها از روی یکسری از عکس‌ها و براساس مستندات انتخاب شدند.»

هزینه تولید فیلم

کلامی در جایگاه تهیه‌کننده درباره هزینه تولید فیلم «آبادان یازده ۶۰» توضیح روشنی نداد. او تاکید کرد که هیچ تهیه‌کننده‌ای را ندیده‌ است که رقم تمام شده تولید یک اثر را بگوید و اگر هم کسانی رقمی می‌گویند با آنچه واقعی است تفاوت دارد.