مرور زمان، ناجی فیلم‌های توقیفی

سال گذشته زمانی‌که محمدمهدی حیدریان وعده داد که تکلیف فیلم‌های توقیفی با رفع توقیف احتمالی بیشترشان به‌زودی روشن خواهد شد، خیلی‌ها فکر می‌کردند این نیز مثل بقیه صحبت‌ها و وعده‌هایی که مدیران می‌دهند و پس از چندی از یادها می‌رود، در دام فراموشی گرفتار خواهد آمد. به‌هرحال فهرست فیلم‌های توقیفی بلاتکلیف که آثاری چون خانه پدری، کاناپه، رستاخیز، گزارش یک جشن، عصبانی نیستم، ارادتمند نازنین بهاره تینا، خانم یایا، پریناز، سپیدوسیاه، آشغال‌های دوست‌داشتنی، خانه دختر، صد ‌سال به این سال‌ها و چندین و چند فیلم دیگر را شامل بود، پروپیمان‌تر از آن بود که بشود با وعده ‌و وعید سر و ته‌ ماجرا را هم آورد. نکته مهم اما این‌که روند حوادث نشان داد برای نخستین‌بار انگار مدیری بر قولی که داده بود استوار مانده و تلاش می‌کرد راهی را که آغاز کرده بود به سرمنزل مقصود برساند.

فیلم‌هایی که تاکنون از این ماجرا سود برده‌اند خانه دختر، زادبوم، عصبانی نیستم، دلم می‌خواد و پریناز هستند که در نخستین ماه‌های این جریان توانستند مجوز نمایش‌شان را بگیرند و برخی مانند خانه دختر و عصبانی نیستم فروش‌های خوبی نیز داشته باشند. اما هر چه گذشت به‌نظر می‌رسید روند ماجرا کُندتر شده؛ یا مشکلات فیلم‌های توقیفی بیشتر از حد تصور بوده است. به‌هرحال، امیدی به نمایش رستاخیز و کاناپه و حتی خیابان‌های آرام نبود و فیلم‌های کاهانی هم چوب قُدبازی‌های کارگردان را می‌خورد، بنابراین حتی اگر هم خانه پدری و آشغال‌ها با اکرانی نیم‌بند از این سیاهه بیرون می‌رفتند، باز هم چیزی برای مانور دادن نمی‌ماند. در ادامه هم وقتی داروغه‌زاده فیلم ارادتمند کاهانی را غیرقابل نمایش اعلام و آشغال‌ها را به‌زمانی نامعلوم موکول کرد، خیلی‌ها بر این گمان بودند که این ماجرا هم سرآمده است، اما انگار خبرهایی در راه بود.

کمتر کسی در این سال‌ها نام سپیدوسیاه قاسم جعفری را شنیده بود. فیلمی اجتماعی از کارگردانی که بیشتر با سریال‌هایش معروف است و در این فیلمش داستان دوستان سابق یک جوان را روایت می‌کرد که هرکدام با او برای آخرین‌بار دیدار می‌کنند. این فیلم اما روز گذشته رفع توقیف شد تا حداقل کارکرد این اتفاق این باشد که بدانیم پرونده تعیین تکلیف فیلم‌ها هنوز روانه کشوهای بسته پرونده‌های راکد نشده است. وقتی هم فردایش اعلام شد خانم یایای عبدالرضا کاهانی هم در پاییز امسال اکران خواهد شد، امید صاحبان فیلم‌های توقیفی پررنگ‌تر شد.

رفع توقیف سپیدوسیاه را کسی انتظار نمی‌کشید. با این‌که خبر رفع توقیف این فیلم فضایی امیدوار‌کننده را در سینمای ایران به وجود آورد، اما در کل می‌شود گفت پرونده توقیف این فیلم حتی از یاد کارگردانش نیز رفته بود و در ١٠‌سالی که این فیلم با مشکل توقیف مواجه بود، کمتر می‌شد خبر امیدوار‌کننده‌ای درباره آن شنید. هشتمین ساخته قاسم جعفری با بازی مهرداد صدیقیان، مهشید افشارزاده، زنده‌یاد صدرالدین شجره، شهرزاد کمال‌زاده، نگین معتضدی و... به مسأله جوانان در سن بلوغ و نوجوانی می‌پردازد. موضوعی که از همان ابتدا پیدا بود قرار است با مشکلاتی مواجه شود. طبق شنیده‌ها، مشکل منتهی به توقیف این فیلم «پرده‌دری در مسائل اجتماعی» عنوان شده بود.

حالا این‌که چه شده که بعد از ١٠ سال مشکلات این فیلم حل شده‌ است، موضوعی است که کاش مدیران سینمایی یا حداقل خود قاسم جعفری پاسخ دهد. این‌ را تقریبا همگان می‌دانند که در سال‌های اخیر کار مجددی روی این فیلم انجام نشده و این نکته این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا مرور زمان می‌تواند باعث حل مشکلات ممیزی یک فیلم شود؟ شاید هم ماجرا از این قرار بوده که سرعت روند معضلات اجتماعی چنان تند بوده که فیلمی خطرناک را در کمتر از یک دهه به فیلمی خنثی تبدیل کرده است!

حکایت خانم یایای کاهانی اما حکایتی دیگر است. این فیلم که قرار است بعد از پایان اکران جاده قدیم منیژه حکمت روی پرده برود، بیشتر مشکلش تاکنون این بوده که به ادعای رسانه‌هایی خاص بدون پروانه ساخت جلوی دوربین رفته و به این دلیل هم بوده که ارشاد یکی، دو بار جلوی نمایش این فیلم را در چند فستیوال گرفته است. حالا با اعلام زمان قطعی اکران این فیلم به‌نظر می‌رسد مشکلات آن حل شده و خانم یایا با نام اصلی ما شما را دوست داریم خانم یایا که با بازی رضا عطاران، حمید فرخ‌نژاد و امین حیایی در تایلند فیلمبرداری شده، اکران خوشی را پیش رو داشته باشد.

توقیفی‌ها از زبان ابراهیم داروغه‌زاده

معاون نظارت و ارزشیابی سازمان درباره فیلم‌های توقیفی گفت: تاکنون تعدادی از فیلم‌هایی که مشکل اکران داشتند با رفع این مسائل توانستند روی پرده سینما بروند. عصبانی نیستم، دلم می‌خواد، خانه دختر، زادبوم، پریناز و … از آن جمله بودند. فیلم‌های پارادایس و آشغال‌های دوست داشتنی هم به احتمال زیاد تا پایان سال اکران خواهد شد، خانه پدری هم اکنون مجوز نمایش در سینماهای هنرو تجربه را دارد.