دعوای سینمایی‌ها برای برائت سیاست!

۶ اردیبهشت بهروز افخمی در برنامه «نقد سینما» به موضوع سیل و برخورد سلبریتی‌ها پرداخت که در لابه‌لای کمک کردن برخی از بازیگران چه با پیام‌های خودشان و چه حضورشان در مناطق سیل‌زده، فیلمی شگفت‌آور منتشر شد که یک فرد به ظاهر خوزستانی منتقد حضور عراقی‌ها در منطقه خوزستان بوده است. شاید این فرد این صحبت را از روی تعارف انجام داده یا متوجه یکسری از استراتژی‌ها و مسائل نیست.

او توضیح داد: این فیلم را اولین‌بار جعفر پناهی روی صفحه‌اش گذاشته و مهنار افشار آن را تکثیر کرده! جالب است که مردم مخالفت خودشان را اعلام کرده‌اند و در همان صفحه نوشتند که اگر مردم آلمان کمک می‌کردند باز مخالفت انجام می‌دادید؟ جوان عصبانی ممکن است در شرایط سخت سیل حرفی زده باشد، اما آیا هنرمندان ما با تکثیر این حرف‌ها گمان می‌کنند کار سیاسی انجام می‌دهند؟ او ادامه داد: «واقعاً چه ایرادی وجود دارد که عراقی‌ها کمک کردند؟ درست است که یک زمانی با این کشور جنگ داشتیم اما ۳۲ سال از آن زمان می‌گذرد و کسانی که امروز کمک کردند اگر زیر ۴۰ سال باشند در پایان جنگ، کودکانی بیش نبودند و هیچ‌چیز از جنگ نمی‌دانند. این افراد که چنین فیلم‌هایی را در فضای مجازی تکثیر می‌کنند باورشان این است که کار سیاسی کرده‌اند؟ افخمی تصریح کرد: من فکر می‌کنم بایستی بیشتر درباره این مسائل صحبت کنیم، چرا که این قشر (سلبریتی‌ها) فکر می‌کنند بایستی راجع به هر نکته و موضوعی اظهارنظر داشته باشند. متأسفانه درست نمی‌توانند فکر کنند! تاکنون آن طور که باید از این دریچه بحث نشده و برنامه‌ای نداشته‌ایم.

این تبیین‌ها به خوبی انجام نشده که بازیگری مثل مهناز افشارچه فکری می‌کند به نماینده مجلس می‌گوید: «تا شما زایمان نکردی حق نداری درباره ازدواج دختران زیر ۱۷سال اظهارنظر کنی». این نماینده مجلس گفته بود دخترانی که در سن کم ازدواج می‌کنند کمتر طلاق می‌گیرند و خوشبخت‌تر هستند. دیروز مهناز افشار به اظهارات افخمی واکنش نشان داد و نوشت: «از دیشب ذهنم مشغول شد که آقای افخمی در این آشفته بازار چرا جای نماینده مجلس نطق خارج از دستور کرده؟ یهو یادم اومد که ایشون خودشون یک روز نماینده مجلس بودن و احتمالا همینجوری هم از مردم دفاع می‌کردن!»

دو لبه تیز هنر و سیاست

سیاست و هنر دو لبه تیز یک چاقو هستند که بر اساس اصل تثبیت شده قرار نیست آسیبی به یکدیگر وارد کنند و موازی همدیگر هم نیستند که بخواهند مخل کار یکدیگر شوند بلکه هر دو لبه نقش «حذف» را به‌خوبی می‌توانند به نمایش بگذارند که البته منافع هر دو جریان در بیشتر اوقات در اقدام به حدف معنا نمی‌شود اما در موقعیت‌های دیگری هم هست که دخالت هر جریان در امور جریان دیگر حاشیه‌‌ساز می‌شود و حتی به چالش میان اعضای یک لبه قیچی منتهی خواهد شد.

مطابق آنچه تاکنون رخ داده هنرمندان میل بیشتری به بازی در زمین سیاست داشتند که البته دلیل حضور برخی هنرمندان در عرصه سیاسی به مطرح شدنشان ارتباط دارد. نکته قابل تامل آنجاست که هنرمندانی که هیچ تجربه فعالیت سیاسی ندارند و تنها به عشق شهرت گام در میدان سیاست می‌گذارند بسیار زود فراموش می‌شوند مانند بیژن نوباوه و تا حدودی هم سعید ابوطالب که کمتر نشانی از آنها در عرصه سیاست و هنر هست و از سوی دیگر چندان گرایشی هم از سوی جامعه به حضور و نقش‌آفرینی آنها وجود ندارد.

از افخمی چپ تا مصلحت‌طلب

بهروز افخمی هم که مانند ابوطالب و نوباوه در مجلس حضور یافت در اذهان ماندنی و نقش‌آفرین است چرا که افخمی دارای صبغه حرکت در جهت خواست سیاسی اکثریت مردم یعنی اصلاح‌طلبی را در پرونده‌اش دارد و از سوی دیگر چهره مطرحی بود که برای خودنمایی نیاز به حضور در مجلس نداشت. البته این روند دچار فرازوفرودهایی شد. رویداد ۲۴ نوشت: افخمی از جمله انقلابیون حامی امام خمینی بود که پس از انقلاب بلافاصله جذب سینما شد. افخمی هیچ‌گاه این گرایش را پنهان نکرد.

سال‌های پس از جنگ سال‌های پراکنده شدن جوانان انقلابی بود. افخمی به جناح چپ که بعدها به اصلاح‌طلبان معروف شدند گرایش پیدا کرد. مجلس ششم ورود مستقیم افخمی به عرصه سیاست بود. افخمی از لیست اصلاح‌طلبان به مجلس راه یافت و با ظاهری متفاوت در آن حاضر می‌شد. حتی یکبار محمدرضا خاتمی به او تذکر می‌دهد که در مجلس آدامس نجود. افخمی فیلم تبلیغاتی کاندیدای اصلاح‌طلبان برای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۸۰ را ساخت. بعد در سال ۸۴ و سال ۸۸ فیلم تبلیغاتی مهدی کروبی را ساخت. اما بعد از سال ۸۸ حال و هوای افخمی هم تغییر کرد. دلیلش را خودش می‌داند، اما به هر دلیلی که بود افخمی تغییر کرد. سعی کرد هویت سیاسی خودش را انکار کند و خودش را بیش از گذشته به جریان قدرت یافته آن سال‌ها نزدیک کند. حاصل این تغییر رفتار حضور پررنگش در محافل سیاسی و سینمایی جریانی خاص بود. این تغییر مواضع برای او مجری گری برنامه هفت را به همراه داشت. افخمی در آغاز برنامه هفت اعلام کرد که آمده تا دون‌کیشوت‌وار به جنگ معضلات سینمای ایران برود.

نمی‌توان این تغییر را تنها به افخمی نسبت داد و مانند او در عرصه هنر و سینما وجود دارند. مهناز افشار نیز فرازوفرودهایی رادر عرصه سیاست تجربه کرده است او بازیگر محبوب و شناخته شده‌ای بود اما زمانی که خبر ازدواجش منتشر شد برخی نگاه‌ها به او تغییر کرد. افشار تا پیش از ازدواجش از اعضای اردوگاه اصلاح‌طلبی شناخته می‌شد اما همسر او یاسین رامین فرزند محمدعلی رامین معاون مطبوعاتی دولت احمدی‌نژاد است. البته نباید عقاید و گرایشات افشار را با خانواده همسرش سنجید اما به هر حال پذیرش زندگی در چنین خانواده‌ای چندان برای طرفداران افشار جالب نبود. هر اندازه هم که مهناز افشار اصرار کند یک اصلاح‌طلب است اما اعتماد سیاسی و اجتماعی به او کاهش یافته و تلاش‌هایش برای اثبات عدم تغییر مواضع سیاسی‌اش با آنچه در اذهان عمومی به عنوان مشی خانواده رامین به ثبت رسیده است، چندان موفق نخواهد بود.

ظاهرا مهناز افشار هم به‌خوبی پی به کاهش مخاطبان و جایگاهش در میان هواداران سیاسی و هنری‌اش برده است. بنابراین سعی می‌کند با برخی اقدامات نگاه‌ها را متوجه خود کند که آن هم انتشار توئیت‌های بی‌ربط درهر حوزه‌ای است. روزی به یک مجری ورزشی صداوسیما می‌تازد و روز دیگر تحلیلگر مسائل بین‌المللی می‌شودو باز هم روز دیگر با انتشار عکس خودش و یک بازیگر، تولد تنابنده را تبریک می‌گوید و...

مطهره شفیعی