در جستجوی هویت ملی و اجتماعی

 در عصر و زمانه ای که اروپا با جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا (EU) و تبعات آن مواجه است و تعدادی از کشورهای دیگر این قاره نیز به الگوبرداری از بریتانیا در این ارتباط می اندیشند، روبن اوست لوند سوئدی با طنز تلخ تازه اش ثابت کرده است که شرایط کشورش چندان بهتر از بریتانیا نیست و اگر آنها نمی دانند که با پیامدهای برگزیت چطور کنار بیایند، سوئد حتی در قدم های اولیه جدایی احتمالی از «EU» و حتی امور کوچکتر از آن و مسائل مختلف اجتماعی مشکل دارد و نمی داند با امروز و آینده خود چه بکند.

کار تازه اوست لوند که «مربع» نام دارد و در بخش مسابقه فستیوال اخیر کن فرانسه چنان مورد توجه قرار گرفت که جایزه نخست (نخل طلایی) را تصاحب کرد، دنیای فعلی سوئد و فضای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن را به بوته نقد می گذارد و به گونه ای به مسائل می نگرد که بینندگان در حالت اضطرار قرار می گیرند و در عین حال از حس شوخی و نگاه طعنه آمیز این هنرمند به مسائل فوق نیز احساس جدایی و دوری نمی کنند. در سال ۲۰۱۴ بود که اوست لوند فیلم «فورس ماژور» را رو کرد و با آن به توفیق و فروش زیادی در سطح جهان رسید اما کار فعلی او بیشتر از فیلم قبلی اش سوژه و نکته در بردارد و در نتیجه حتی در یک قالب دو ساعت و نیمه نیز برای ارائه تمامی آنها و خط دادن به مسائل و تعیین تکلیف امور کم می آورد.

چالش ها و خطرات

موضوع بنیادین فیلم «مربع» مهاجران و خارجی هایی هستند که در گذشته نه چندان دور جای چندانی در سوئد نداشتند اما پس از فزونی گرفتن پناهجویان در تمامی پهنه اروپا و زیادتر شدن سهم سوئد نیز از این طریق، جامعه این کشور اخیراً با تغییرات زیادی در زمینه ماهیت ساکنانش مواجه شده و اکنون با همان چالش ها و خطراتی مواجه است که جوامع بلژیک و فرانسه و انگلیس و هلند را از طریق عملیاتی تروریستی افراد منتسب به مهاجران به خاک و خون کشیده است. نگاه اوست لوند به این موضوعات از دیدگاه یک مدیر موزه برجسته و دانش پژوه است، وی که کریستین (کلائس بنگ) نام دارد، مشغول اجرای پروژه ای اجتماعی است که اعتقاد دارد برای سالم سازی جوامع مدرن به آن نیاز است. او نام انجمن و محل گردهمایی اعضای نهضت انسانی اش را به موازات عنوان فیلم «مربع» گذاشته است و می گوید هرکس به آن وارد شود، باید برخی اصول انسانی و کمک رسانی های اجتماعی را متقبل شود.

ارج گذاری بر کار خیر

با این حال اوضاع برای کریستین همان طور پیش نمی رود که امید آن را داشت. او در یک درگیری خیابانی کیف بغل سرشار از پول و کارت های اعتباری خود و دوستانش را از دست می دهد و با این باور که سارق را شناسایی کرده، نامه ای را برای او می فرستد و از وی می خواهد کارت های اعتباری به نام هر یک از اعضای واحدهای آپارتمانی محل مسکونی اش را بازپس بفرستد و پس از اینکه این اتفاق می افتد، او به اولین گدایانی که در مسیرشان قرار می گیرد، کمک نقدی قابل توجهی را ارائه می کند تا به گونه ای بر این کار خیر ارج گذاشته باشد.

رفتارهای غیرمنطقی

اوست لوند برای اینکه ابهام ها را پیرامون کریستین و به واقع کل جامعه چند هویتی شده سوئد بیشتر کند، ابتدا چیزهای زیادی را پیرامون زندگی خصوصی او مطرح نمی سازد تا اینکه به آرامی می گوید که وی با یک روزنامه نگار آمریکایی (با بازی الیزابت ماس) مراوداتی دارد و از ازدواج شکست خورده اش دو دختر به جای مانده اند که روابط مساعدی هم با او ندارند و هرگاه هم که مجبور به همنشینی در خانه پدر می شوند، به ندرت کلامی با وی حرف می زنند. اضافه بر اینها دو همکار کریستین در موزه هم دائماً برای او دردسرساز می شوند و رفتارهای غیرمنطقی آنها همان چیزی است که از نگاه اوست لوند و در مسیر قصه او سازنده اصلی مشکلات اجتماعی در اروپای کنونی است. حادثه اصلی تر و بزرگتر سرقتی است که در محل موزه روی می دهد و بازتاب هایی که در زمینه متهم شدن مهاجران و اتباع سایر کشورها به این تخلف صورت می پذیرد و اوست لوند از این احتمال و مسئله برای اظهارنظر پیرامون مسائل روز اجتماعی بهره می گیرد.

ادویه های مختلف

او مثل آشپزی جلوه می کند که برای بخشیدن طعم دلخواه و همه پسند به غذای طبخ شده اش مجبور است ادویه های مختلف را برگزیند و هر سلیقه ای را در آن لحاظ کند و بدیهی است که به رغم جواب دادن فیلمش گاه چاشنی های او عمل نکند و یا طعم غذا را تند سازد. تحت هر شرایطی «مربع» عرصه ای است برای آزمودن سلایق مختلف و هنگامی که در یک مهمانی برای افراد اغلب پیری که سهمی در تملک موزه دارند، هنرمندان جوان و پرشوری به اجرای برنامه می پردازند که هیچ سنخیتی با حاضران ندارند، اوست لوند بیش از هر زمانی بر این نکته پای می فشرد که جامعه سوئد باید هر چه زودتر تکلیفش را با چند نظری های حاکم بر آن روشن کند. یکی از مهمترین موارد بازیابی هویت ملی اجتماعی و تعریف مجدد چرخه اقتصادی کشور است. مواردی که اگر سوئد در آنها به نتیجه نهایی نرسد، مشکلات متعدد تازه ای را در عرصه های مختلف تجربه خواهد کرد.