مکانیزم جشنواره نواحی تغییر می کند/ طرح های جدید دولت در موسیقی

به گزارش مهر ،با پایان گرفتن هیاهوها و اخبار ریز و درشتی که این روزها حول و حوش دولت دوازدهم و کابینه رییس جمهور در رسانه ها منتشر شد، حالا دور تازه ای از اما و اگرهای صاحب نظران و مخاطبان درباره انتصاب ها در زیر مجموعه وزارتخانه ها پس از دریافت رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی آغاز شده است.

از این مسایل که قطعا بخشی از آنها به سیاست و سیاست زدگی ارتباط پیدا می کند، بگذریم قطعا نحوه مدیریت فرهنگی دولت دوازدهم با توجه به عملکرد دولت یازدهم یکی از پرچالش ترین و بحث انگیزترین مباحث این هفته ها چه قبل از رای اعتماد کابینه در مجلس و چه بعد از آن خواهد بود و جامعه فرهنگی هنری کشور نیز چشم به برنامه های سیدعباس صالحی وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد.

و اما موسیقی یکی از پرطرفدارترین هنرها در سبد فرهنگی مردم است؛ هنری که از مناظره ها و رویدادهای سیاسی تا امور فقهی و دینی مورد توجه کارشناسان و مخاطبان است و در این سال ها به ویژه دوسال پایانی فعالیت دولت یازدهم آنچنان برجسته شده که نمی توان از نقش مثبت و منفی تولیدکنندگان و فعالانش به همین راحتی ها عبور کرد. البته برشمردن نکات ریز و درشت این اتفاقات به دلیل انبوه رویدادها و حاشیه ها در چارچوب این نوشتار نمی تواند قرار گیرد، اما آنچه پیش از هر نکته دیگری می تواند مورد سنجش رسانه ای قرار گیرد نحوه مدیریت دولتی حوزه موسیقی است که طی سال های اخیر در دو فصل کاملا متفاوت زیرمجموعه حوزه وزراتی علی جنتی و سیدرضا صالحی امیری و معاونت هنری علی مرادخانی در ابتدا توسط پیروز ارجمند و سپس فرزاد طالبی تجربه شد.

فرزاد طالبی یکی از دو مدیر دفتر موسیقی است که ابتدا در تیرماه سال ۹۴ به عنوان سرپرست و  در فروردین ماه سال ۹۵ به عنوان مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد. طالبی که دانش آموخته کارشناسی مدیریت از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد روابط بین الملل از دانشگاه علامه طباطبایی است پیش از حضور در یکی از مهم ترین مجموعه های هنری، معاون اجرایی اداره کل مطبوعات داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون تبلیغات سازمان زیباسازی شهر تهران، معاون فرهنگی شرکت نوسازی عباس آباد و در دوران مدیریت پیروز ارجمند معاون هماهنگی و برنامه ریزی دفتر موسیقی مشغول به فعالیت بود و در این مدت هم نشان داد که چندان مایل به پررنگ ظاهر شدن در رسانه ها نیست و اتفاقا از معدود مدیران ارشادی است که با توجه به حساسیت های بالای حوزه موسیقی ترجیح می دهد در مواقعی که باید، پاسخگوی رسانه ها باشد. همین موضوع طی مدتی که در این سمت فعالیت می کند از طالبی مدیری هوشمند و کم حاشیه به جامعه موسیقی معرفی کرده که می تواند در دولت بعدی نیز به عنوان فردی آگاه به چم و خم های مدیریتی مورد توجه قرار گیرد.

حضور دوساله طالبی در دفتر موسیقی و فعالیت های او در این نهاد پرمخاطره دولتی بهانه ای شد تا او در روزهای منتهی به جلسات رای اعتماد وزرای پیشنهادی دولت از عملکردش در دفتر موسیقی وزارت ارشاد سخن گفته و به پرسش های خبرنگار مهر درباره برخی از اتفاقات ماه های اخیر این مجموعه در مواجهه با حاشیه ها و رویدادهای مرتبط پاسخ دهد.

* فکر می کنم در همین ابتدا بد نیست درباره ناگفته های عملکرد دو ساله شما در سرپرستی و سپس مدیریت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صحبت کنیم. از نظر شما آیا کارنامه دولت یازدهم در حوزه موسیقی با توجه به فعالیت ها و سیاستگذاری های انجام گرفته، کارنامه قابل قبولی بوده یا خیر؟

- نهاد دولتی موسیقی و به عبارتی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی راه خود را طی این دو سال شناخته و در حال حرکت به پیش است. این مسیر الزامات مشخصی دارد؛ اول اینکه عمده فعالیت های حوزه موسیقی باید توسط بخش خصوصی انجام گیرد و دفتر موسیقی باید به عنوان ناظر و هدایت کننده و نه مجری فعالیت کند. دومین الزام تسهیل و تسریع امور است که در این مدت اقدامات زیادی در این ارتباط صورت گرفته است. به عبارتی وقتی دفتر موسیقی به عنوان نهاد سیاستگذار فعالیت می کند تنها وظیفه اش پای فشردن بر مقررات ریز و درشت حوزه موسیقی نیست بلکه باید تا آنجا که می تواند با حفظ چارچوب های اصلی کاری و رعایت قوانین، تسریع و تسهیل امور را دنبال کند. این همان اتفاقی است که ما به شدت روی آن تمرکز داشتیم و بر این باوریم تا حد زیادی انجام گرفته است. یعنی ما با همان ساختار قبلی دفتر موسیقی به افزایش تقریبا دوبرابری در عملکرد طی دو سال رسیدیم که این نشان می دهد روانسازی اتفاق افتاده است و ما از پسِ درخواست های روزافزون بر آمده ایم و در عین حال نظارت ها و چارچوب ها را نیز رعایت کرده ایم.

سومین موضوع هم مساله اصلاح وضعیت جشنواره ها بود که در این مجال تخصصی شدن جشنواره ها، فعال سازی بخش خصوصی در برگزاری جشنواره ها و اعمال تغییرات عمده در نحوه برگزاری جشنواره موسیقی فجر که اکنون تبدیل به جشنواره جشنواره ها شده از اولویت های  ما بود. اینکه جشنواره موسیقی فجر از شکل یک جشنواره دولتی خارج شده و تغییرات ساختاری در آن اتفاق افتاد و در کنار رویدادی بسیار مهمی چون جشنواره موسیقی فجر جشنواره های تخصصی دیگری نیز برگزار شد، امکان ارزیابی بهتری را در حوزه های خاص موسیقایی فراهم کرد.

اما به نظر من مهم ترین کاری که انجام دادیم، ایجاد اطمینان و اعتماد برای اهل هنر و موسسات تولیدکننده موسیقی بود. تشنج زدایی و ایجاد فضایی آرام با صنف، نهادها و تفکرات مختلف حوزه موسیقی و اینکه دفتر موسیقی خود در یک طرف دعوا قرار نگیرد و همواره در جایگاه حاکمیتی اش به حل و فصل ماجراها پرداخته و از همه گونه های موسیقی که در چارچوب نظام کار می کنند حمایت قانونی کند، از اموری بود که با جدیت دنبال کردیم.

به هر حال در تمامی مواردی که به آن اشاره کردم در این دو سال انصافا پیشرفت داشتیم و برای هرکدام از این موارد می توانیم آمار و ارقامی را اعلام کنیم. به علاوه اینکه شما به عنوان یک ناظر رسانه ای می توانید در این موضوع نظر بدهید که آیا ما در این چند خط اصلی موفق بوده ایم یا نه؟

جلسات ما با دوستان منتقد تمام نشده و ما همچنان با این عزیزان به تناسب برنامه ریزی ها مشغول گفتگو هستیم و خوشبختانه تا آنجا که مطلعم دوستان منتقد هم از سیر موضوع اظهار رضایت کرده اند.

*با اینکه معتقدم در این منظر نکات انتقادآمیزی وجود دارد، اما تلاش برای ایجاد آرامش نسبی در میان طوفان ها و حاشیه های متعدد حوزه موسیقی به ویژه لغو کنسرت ها که از اختیارات دفتر موسیقی خارج شده، یکی از نکات قابل دفاع عملکرد شما در این مجموعه است. آیا در حوزه گزارش عملکرد و یا آنچه باید در دوره بعدی مدیریت به انجام آن همت کند، نکته دیگری باقی مانده که به آن اشاره نکرده باشید؟

- هنوز کارهای زیادی وجود دارد که باید انجام داد و امیدوارم دفتر موسیقی در رسیدن به این اهداف هم موفق باشد. به عنوان نمونه ما در حوزه فضای مجازی نواقص جدی داریم. متاسفانه پخش آثار صوتی بدون مجوز توسط کانال های مختلف آسیب های جدی را به فضای اقتصادی و قانونی موسیقی وارد کرده است که باید برای مرتفع کردن آن تلاش زیادی انجام داد. در عین حال مساله برگزاری جشنواره های استانی، سازماندهی آنها و ایجاد یک نظامی که آن را به جشنواره ملی موسیقی نواحی مرتبط کند جزو اولویت های آینده است.

موضوع دیگر پاسخگو کردن برخی از موسسات برای تولید آثارشان در حوزه شعر و موسیقی است که باید یکی از اولویت های آینده دفتر موسیقی باشد. به عبارتی فضا باید به گونه ای هدایت و برنامه ریزی شود که کارشناسان مورد تایید شوراهای شعر و موسیقی در موسسات مستقر شده و اعمال نظارت خود را در آنجا انجام دهند.

*آقای طالبی در لابه لای صحبت هایتان به یکی از پرچالش ترین اتفاقات موسیقایی که همان جشنواره فجر است اشاره کردید که به اعتقاد من تغییر مکانیزم برگزاری آن به ویژه در یکی دو ساله اخیر موجب به وجود آمدن انتقادها و اظهارنظرهای متفاوتی شد و کار را به جایی رساند که تعداد زیادی از هنرمندان موسیقی در نامه ای نسبت به نحوه برگزاری این رویداد و نبود اساسنامه انتقاد کردند. اتفاقا در همان دوران جنابعالی از سوی معاون هنری وزیر ارشاد مامور رسیدگی به اعتراض منتقدان شدید ولی نتیجه مشخصی از آن استخراج نشد. بد نیست از نتیجه رسیدگی به انتقادها و برخی از ابهامات موجود در جشنواره بگویید.

- در این موضوع باید به چند نکته اشاره کنم؛ اول اینکه برگزاری جشنواره ها توسط اصناف از جمله خانه موسیقی جزو سیاست های رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که امیدوارم این اتفاق در حوزه های دیگر هم بیفتد و البته طبیعی است که این تغییر منتقدانی هم داشته باشد. شما می دانید در بسیاری از  دوره ­های قبلی، جشنواره در جامعه حضوری کم رنگ داشت اما وقتی صنف و بخش خصوصی به میدان آمد و چنین رویدادی را با این حضور گسترده در جامعه و رسانه برگزار کرد طبیعی است موضوع مورد توجه قرار گیرد و البته انتقادهایی هم به دنبال داشته باشد.

در موضوع نقد منتقدان که بنده مامور رسیدگی به آن شدم، جلسات متعددی برگزار شد و نتیجه این بود که باید برای جشنواره موسیقی فجر اساسنامه­ ای تدوین شود. یعنی جشنواره ای داشتیم که این همه سال بدون اساسنامه برگزار شده بود. در واقع نظر منتقدان در این فقره، دیدگاه دفتر موسیقی هم است و به هر حال با جمع بندی نظرات دوستان، دست اندرکاران جشنواره و کارشناسان دفتر موسیقی این اساسنامه تدوین شده و مراحل تایید و تصویب خود را طی می­ کند. این را هم بدانید که جلسات ما با دوستان منتقد تمام نشده و ما همچنان به تناسب موضوعات گفتگو می­ کنیم و خوشبختانه تا آنجا که مطلعم دوستان منتقد هم اظهار رضایت کرده اند.

من بر این باورم که منتقدان حرف های مبنایی و محتوایی را در این فقره مطرح می کنند و طبیعتا دستگاه مربوطه که دفتر موسیقی وزارت ارشاد است از این نقدها و نکاتی که در جلسات مطرح می شود استقبال خواهد کرد همچنین من یقین دارم عمده نقدها نقدهای شخصی نیست.

* اما در روند واگذاری جشنواره به بخش خصوصی در دوره اول ماجرای حضور برادران پورناظری و در دوره دوم مباحث حاشیه ساز دیگر مزید بر علت شد تا سوالات و ابهامات فراوانی مطرح شود که هنوز به بسیاری از آنها به صورت شفاف و درست پاسخ لازم داده نشده است. آیا به نظر نمی رسد که درباره مکانیزم حضور بخش خصوصی در جشنواره ای مانند جشنواره موسیقی فجر با گردش مالی از محل فروش بلیت و ماجراهای دنباله دارش در سامانه های اینترنتی باید کمی شفاف تر عمل می شد؟ آیا قرار بر این نیست که دفتر موسیقی وزارت ارشاد به تعریف جامع و کاملی همچون ماجرای مزایده و مناقصه ها برای نحوه حضور بخش خصوصی در چنین فعالیت هایی روند مشخصی را اعلام کند؟

- من درباره مسایل فردی و ورود افراد اظهارنظری ندارم و فقط به این نکته اشاره می کنم که اگر کسی در برگزاری جشنواره زحمتی کشیده قاعدتا باید از او تشکر کرد، اما در نحوه برگزاری جشنواره ها و واگذاری آن به بخش خصوصی از طریق مزایده و مناقصه باید بگویم که چنین روندی در حوزه فرهنگ و هنر غیرمنطقی است. اصل در این حوزه صلاحیت علمی و عمومی نهاد برگزار کننده است و ما صنف خانه موسیقی و مجمعی مانند مجمع صنفی تولیدکنندگان آثار شنیداری را یک شرکت نمی بینیم که بگوییم بین این شرکت و آن شرکت یکی برگزارکننده جشنواره باشند. اینها نهادهای صنفی اهل موسیقی هستند که جایگزینی هم ندارند با این حال معتقدم به وسیله اساسنامه باید روند تفویض اختیار دولت به صنف و اهالی هنر را منظم کرد. این وظیفه اصلی اساسنامه است در غیر اینصورت  به دنبال جایگزین گشتن برای نهادهای صنفی در برگزاری جشنواره­ های ملی مسیر خطایی است و واگذاری اختیارات دولت در برگزاری جشنواره­ های ملی به بخش خصوصی به منزله برگزاری جشنواره توسط هر شرکت و موسسه ای نیست.

از نظر ما جشنواره ملی باید یا ازطرف خانه موسیقی یا مجمع موسسات موسیقی و یا هر دو برگزار شوداز نظر ما جشنواره ملی باید یا ازطرف خانه موسیقی یا مجمع موسسات موسیقی و یا هر دو برگزار شود. به هر حال جشنواره موسیقی فجر جشنواره بسیار پراهمیتی است و موضوع تفویض اختیار به این حوزه باید حداکثر اهالی را در بربگیرد زیرا همه علاقه مندند که در این زمینه فعالیت داشته باشند و در این چارچوب تلاش کنند. البته در بحث نظارت بر امور، دفتر موسیقی کار خود را انجام خواهد داد کما اینکه تغییرات در جشنواره موسیقی فجر با هدایت دفتر موسیقی اتفاق افتاد.

*ولی به اعتقاد من در این فضایی که شما به آن اشاره کردید، حضور مافیای موسیقی که نمی شود حضورش را کتمان کرد قطعا بر روند کار تاثیر دارد. حالا فرقی نمی کند این بخش خصوصی خانه موسیقی باشد یا هر نهاد غیر دولتی دیگر. مهم این است که چگونه می توان در یک مکانیزم قانونمندِ ناظر، به شکل درستی از فرآیند برگزاری جشنواره موسیقی فجر به دلیل گردش مالی زیاد در تمامی حوزه ها از جمله سامانه های فروش اینترنتی بلیت، با کمترین میزان انتقاد رسید؟

- به نظر من اساسنامه قطعا می تواند در این زمینه کمک زیادی انجام دهد اما مواردی که شما به آن اشاره می کنید، نکات روشنی نیست مثلا در حوزه فروش بلیت ما چند شرکت مهم فروش بلیت داریم که اساسا بلیت تمام کنسرت های ایران را با اعداد مشخص به فروش می رسانند و در جشنواره هم اینگونه است. مدیر جشنواره هم خود را مسئول و پاسخگو می داند و اگر سوالی در این زمینه دارید می توانید از مدیر جشنواره بپرسید. در نتیجه خیلی مورد ویژه ای در این حوزه وجود ندارد اما بدون وجود اساسنامه جشنواره، طبیعی است که هر تصمیمی می‌تواند منتقدان خود را داشته باشد.

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد ضمن تبیین دیدگاه‌های این مجموعه در مواجهه با حاشیه‌ها و اتفاقات ماه‌های اخیر، از سیاست های آینده مدیریت دولتی موسیقی سخن گفت.

اساسا مدیریت در نهادهای فرهنگی و هنری به دلیل وجود دیدگاه های بسیار متنوع که بعضا ارتباط مستقیمی هم به خط مشی های سیاسی دارد، برای هر فردی که در این مجموعه ها به عنوان مدیر فعالیت می کند، دربرگیرنده چالش ها و دردسرهای زیادی است که برون رفت از این فضای کم و بیش متشنج نیازمند تبیین استراتژی هایی است که آشنا بودن به فنون مدیریت سازمانی و البته نوع مواجهه با هنرمندان و اهالی فرهنگ از مهم ترین آنهاست. فرآیندی بس دشوار که قطعا در حوزه هایی چون موسیقی، سینما و تئاتر برای هر مدیری می تواند حرکت روی لبه تیغ باشد. کما اینکه در بسیاری از مقاطع مختلف حوزه فرهنگ و هنر دیده شده که بسیاری از مدیران فرهنگی یا به دلیل سیاسی بودن، یا به دلیل ناآشنا بودن با فنون مدیریتی این عرصه، یا به دلیل عدم آشنایی کافی رفتار سازمانی یک مدیر با هنرمندان آنچنان دچار حاشیه و بحران شدند که برون رفت از این فرآیند را برای آنها غیر ممکن کرد.

 دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این سالیان اخیر همواره در معرض آسیب ها و حاشیه های ریز و درشتی بود که هر مدیری در آن فعالیت خود را آغاز کرد می بایست دوران بسیار سخت و پر مشغله ای را طی می کرد که بتواند در شرایط نظام سیاسی و رفتاری هر دولت سکان موسیقی کشور در حوزه سیاستگذاری و نظارت را به عهده بگیرد. فرزاد طالبی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که طی حضور در این سمت پر چالش با حادثه ها و حاشیه های کمی هم روبه رو نبود، در این بخش از گفتگو بود که ضمن تاکید بر تلاش خود مبنی برای ایجاد نظم و قانونمداری در رفتار مدیریتی اش از تجربه برخورد با این حاشیه ها و واکنش مدیریتی برای هر یک از اتفاقات سخن گفت.

حضور خواننده های زیرزمینی پرحاشیه در تئاتر به عنوان بازیگر و خوانندگی آنها روی صحنه، نقش مدیریت دولت در موسیقی برای ارتقای بهداشت شنوایی مخاطب ایرانی، نحوه همکاری دفتر موسیقی وزارت ارشاد با سازمان صدا و سیما،  عدم برگزاری جشنواره موسیقی مقاومت، تغییر مکانیزم برگزاری جشنواره موسیقی نواحی، نحوه مدیریت دولت در انتشار آثار موسیقایی در فضای مجازی، سرنوشت تدوین و تصویب سند موسیقی کشور،  ماجرای تکراری دانلود غیر قانونی آثار موسیقایی از جمله مواردی بود که مدیر کل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیرامون آن به پرسش های خبرنگار مهر پاسخ داد.

* آقای طالبی دفتر موسیقی وزارت ارشاد طی ۲ سال اخیر با چالش جدیدی پیرامون ماجرای حضور موسیقی در تئاتر رو به رو بود، موضوع جالب توجهی که خواننده های زیرزمینی مشهور محوریت آن را تشکیل می دادند و به بهانه حضور در یک اثر صحنه ای به عنوان «بازیگر تئاتر» به اجرای موسیقی پرداختند، فضایی که طبق پیش بینی ها از همان اول معلوم بود موسیقی و تئاتر را وارد حاشیه هایی خواهد کرد. تمایل ندارم به دلیل برخی از ملاحظات از خواننده یا گروه مشخصی در این باب یاد کنم اما به نظر می آید این اتفاق دربرگیرنده چالش ها و بروز مشکلاتی است که باید برای آن راه حلی پیدا کرد. موضوعی که معاون هنری وزیر ارشاد هم چندی پیش برای حل موضوع از تشکیل یک شورای مشترک سخن گفت. شورایی که هنوز معلوم نیست آیا تشکیل شده یا نشده؟ با در نظر گرفتن این موارد مواضع دفتر موسیقی و اداره کل هنرهای نمایشی پیرامون موضوع از این پس چه خواهد بود؟

فرزاد طالبی: طبیعتاً برای صدور مجوز برای اجرای زنده موسیقی، نهاد رسمی و قانونی مربوطه یعنی دفتر موسیقی اظهار نظر می‌کند. در موضوع اجرای تئاتر هم این اداره کل هنرهای نمایشی است که متولی صدور مجوز است. درباره حضور موسیقی زنده در نمایش ­ها نیز روند کار به این شکل است که اداره کل هنرهای نمایشی از دفتر موسیقی استعلام می­ کند و با طرح موضوع در شورای موسیقی دفتر پاسخ لازم داده می ­شود.

* ماجرای خوانندگان بدون مجوز یا همان بهتر خوانندگان زیرزمینی که تعدادی از آنها نیز در حوزه موسیقی رپ فعالیت می کنند، تبدیل به ماجرای تقریبا کهنه ای در سیاستگذاری ها و مدیریت دولتی حوزه موسیقی شده است که طبیعتا می توانیم ساعت ها درباره بایدها و نبایدهای این حوزه با هم بحث کنیم اما در آن سوی ماجرا برخی از خوانندگانی که می دانند در موسیقی متعارف جمهوری اسلامی ایران جایگاهی ندارند، با برخی از گفتارها و نوشتارهایی که در صفحات مجازی از سوی آنها منتشر می شود فضای موسیقی و سپس فضای فعالیت های هنری را ملتهب می کنند. آیا دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برابر خواننده‌هایی که این چنین بی محابا بسیاری از فعالیت ها و تصمیم گیری ها را زیر سؤال می‌برند و اساسا ایجاد تنش و حاشیه را دوست دارند، موضع و واکنشی دارد؟

- ببینید ملاک ما برای صدور مجوز، بررسی شعر و موسیقی است که این روند در دفتر موسیقی طی می شود. در این مجموعه شوراهایی از استادان و هنرمندان برجسته در حوزه موسیقی و شعر وجود دارند که بر اساس نظرات کارشناسی و البته قانون­مند، اظهار نظر می­ کنند. در واقع در دفتر موسیقی بحث فرد مطرح نیست بلکه این وجوه هنری است که مورد ارزیابی قرار می گیرد اما در مورد مسائلی که مطرح کردید باید گفت که همه ما نیازمند برخورد مسئولانه تری در حوزه فعالیت ­های موسیقایی هستیم.

می توان به تاسیس شبکه ­ای فکر کرد که کلیپ های رسمی و قانونی موسیقی در آن پخش شود. من مطمئنم این شبکه بعد از مدتی کوتاه تبدیل به کانالی بسیار جذاب، پر مخاطب و در عین حال تاثیرگذار خواهد شد.

* به یاد دارم یکی از انتقادات و نکاتی که فردین خلعتبری چند ماه گذشته در یکی از نشست های «گفتمان ضرب اصول» مطرح کرد، مبتنی بر عدم تلاش مدیریت دولت در موسیقی برای ارتقای بهداشت شنوایی مخاطب ایرانی در جهت شنیدن و معرفی موسیقی خوب بود. به عبارتی ما امروزه شاهد صدور یکسری مجوزهایی هستیم که موسیقی شان اصلا در شأن مخاطب ایرانی نیست. اگر جنابعالی قائل به پذیرش این انتقاد هستید ، آیا می توانیم بر این باور باشیم که دفتر موسیقی وزارت ارشاد می توانست در این حوزه که به اعتقاد من بسیار مهم است، تلاش های بیشتری را انجام دهد؟

- دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یک نهاد حاکمیتی است که با در نظر گرفتن قوانین و مقررات با گونه های مختلف موسیقی مواجه می­ شود و محل رجوع انواع هنرمندان این عرصه است. به هر حال در کشور ما نحله ­های مختلف موسیقی وجود دارد که در یک چارچوب قانونی فعالیت می کنند و ما نیز موظفیم بر اساس قانون ولو اینکه موسیقی شان مورد توجه بخشی از جامعه نباشد، نسبت به صدور مجوز و اعمال نظارت اقدام کنیم. شاید نظر شخصی من این باشد که فلان موسیقی از گونه دیگر بهتر است اما دفتر موسیقی باید بر اساس ضوابط قانونی به گونه های موسیقی نگاه گسترده و وسیعی داشته  باشد. باید بپذیریم هر یک از گونه ­های موسیقی مخاطبان خاص خود را در جامعه دارند که اعمال مدیریت بر آنها نباید بر پایه سلیقه صورت بگیرد. با این حال دفتر موسیقی در بخش حمایتی، فعالیت­ های خود را فقط در بخش های هویتی موسیقی همچون موسیقی نواحی مقامی و موسیقی ردیفی دستگاهی متمرکز کرده است. به عنوان نمونه ما در سال گذشته از برگزاری فستیوال موسیقی کلاسیک ایرانی حمایت کردیم و در دوره دوم نیز قطعا این حمایت صورت خواهد گرفت چرا که این جشنواره  یکی از رویدادهای مهم موسیقایی در بخش هویتی است.

از سوی دیگر اگر به دستگاه حاکمیتی که قرار است به اعمال مقررات بپردازد، بگوییم به بسیاری از گونه­ های موسیقی مجوز ندهید، فکر می‌کنید چه اتفاقی در جامعه می‌افتد؟ پخش این آثار از طریق فضای مجازی و یا موسیقی زیرزمینی در شرایط کنونی سخت نیست و به راحتی اتفاق می‌افتد. در واقع مرکز اصلی تولیدات موسیقی به خارج از کشور و یا به زیرزمین منتقل می ­شود. به اعتقاد من بخش مهمی از بحثی که آقای خلعتبری مطرح کرده اند، در درجه اول به صدا و سیما بر می ­گردد. این نهاد مجموعه ای است که هم تولید کننده و هم پخش کننده موسیقی است و می تواند نقش بسیار تعیین کننده ای در ارتقای بهداشت شنوایی مخاطبان ایرانی موسیقی داشته باشد. در حالیکه دفتر موسیقی نه تولید کننده و نه پخش کننده موسیقی است که بخواهد بنا به سلیقه خود اثری را به مخاطبان موسیقی معرفی کند. من بر این باورم سازمان صدا و سیما واقعا می ­تواند در این زمینه نقش آفرینی کرده و کارهای بسیاری را انجام دهد.

* در حال حاضر تعامل خوب و مناسبی میان شما و مرکز موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما وجود دارد؟ قرار نیست سیاست ها، برنامه ریزی ها و فعالیت های مشترکی در راستای ارتقای سطح موسیقی، جلوگیری از گرایش هنرمندان به کانال های خارجی و مواردی از این دست انجام پذیرد؟

- ما ارتباط خوبی با دوستان در مرکز موسیقی و سرود سازمان صدا و سیما داریم و در مباحث مختلف نیز جلسات مشترکی را برگزار کردیم، به هر حال صدا و سیما هم سیاست خودش را دارد و مثل همه دستگاه­ ها محدودیت­ هایی هم دارد اما امیدوارم بتواند گوش مخاطبان را با تولید و ارائه آثار خوب موسیقی آشنا کند. حتی در این زمینه می توان به تاسیس شبکه ­ای فکر کرد که کلیپ های رسمی و قانونی موسیقی در آن پخش شود. من مطمئنم این شبکه بعد از مدتی کوتاه تبدیل به کانالی بسیار جذاب، پر مخاطب و در عین حال تاثیرگذار خواهد شد. به طور حتم وقتی کلیپ های خوب از یک شبکه داخلی پخش شود هم ذائقه موسیقایی مردم تربیت می­ شود و موسیقی ارتقا پیدا خواهد کرد و هم فعالیت ­های غیرقانونی کم می شود.

*یکی از نکات انتقاد برانگیزی که می توانیم در کارنامه دفتر موسیقی وزارت ارشاد روی آن تمرکز کنیم، فقدان یا کمبود توجه به مقوله ای با نام «موسیقی انقلاب» و «موسیقی مقاومت» و اساسا  کم توجهی، عدم سرمایه گذاری مناسب و فقدان برنامه ریزی برای برگزاری مستمر رویدادهایی چون جشنواره موسیقی مقاومت است. چرا وقتی جشنواره ای چون جشنواره موسیقی نواحی در اقدامی ارزشمند ولی بحث برانگیز پس از چند دوره در دولت یازدهم احیا می شود اما فکری برای برگزاری مستمر و احیای جشنواره موسیقی مقاومت و یا توجه به تولید مستمر و هدفمند آثار انقلابی انجام نمی گیرد؟ آیا هنرمندانی که در این عرصه که انصافا در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس خدمات ارزشمندی را انجام دادند، حق گلایه ندارند؟ آیا فضای کنونی امروز این فرصت را به ما نمی دهد که با وجود حضور هنرمندان جوان در عرصه موسیقی انقلاب فکر جدی به این گونه موسیقایی داشته باشیم؟

- سال­ هاست جشنواره ای با نام جشنواره موسیقی مقاومت در کرمانشاه برگزار می شود که ما هر سال کمکی برای آن در نظر می گیریم و با اعزام هیات های داوری و کارشناسی تلاش می کنیم که سطح آن را ارتقا دهیم، جشنواره «ققنوس» نیز با موضوع مقاومت و سبک زندگی با تمرکز بر کلیپ ها برگزار می­ شود اما بنده هم معتقدم که هنوز در این حوزه جای کار زیادی وجود دارد و امیدوارم بتوانیم بر اساس جلساتی که در این رابطه داشته ایم به یک نتیجه و اقدام عملی جدید برسیم.

موضوع سند موسیقی کشور از مجموعه دفتر موسیقی خارج شده و بهتر است برای دریافت پاسخ از عزیزان شورای عالی انقلاب فرهنگی بپرسید که وضعیت تصویب سند در چه مرحله ای قرار دارد.

* آقای طالبی همان طور که در پرسش قبلی اشاره کردم، طی سال های گذشته به همت دفتر موسیقی وزارت ارشاد جشنواره موسیقی نواحی ایران بعد از وقفه ای چند ساله و تلاش تعدادی از پژوهشگران و هنرمندان در کرمان احیا شد اما به نظر می آید تصمیم برای راه اندازی این جشنواره بسیار مهم و حیاتی فقط تعهدی عملی به قرارداد سه ساله وزارت ارشاد با استانداری کرمان برای برگزاری جشنواره در کرمان بوده است. چرا که حداقل در این ۲ دوره ما شاهد خروجی مناسبی از مسیر فعلی برگزاری آن نبودیم. کما اینکه نه مخاطبان واقعی موسیقی اقوام از آن بهره مند شدند و نه جریان موثری برای احیای این گونه موسیقایی به وسیله جشنواره با وجود تمام تلاش ها به راه افتاد. واقعا برنامه ریزی و استراتژی دفتر موسیقی وزارت ارشاد برای عبور از یک جشنواره ایستا چگونه خواهد بود؟

- اینکه می گویید جشنواره موسیقی نواحی به صورت ایستا برگزار شده قبول ندارم، زیرا استقبال عمومی و کارشناسان از جشنواره موسیقی نواحی کرمان در امسال و سال گذشته چیز دیگری را می­ گوید و اجراهای تخصصی و همگانی آن توانسته است مخاطبان زیادی را جذب کند. مساله بعدی اضافه شدن بخش ­های  متنوعی به جشنواره موسیقی نواحی بود که در این میان تعدادی از پژوهشگران بین ­المللی موسیقی در بخش پژوهش جشنواره نشست هایی را برگزار کردند که از کیفیت بالایی در انتخاب مضمون و نحوه ارائه مطالب برخوردار بود همچنین بخش فیلم مستند موسیقی نواحی و بخش ­های دیگر.  برای جشنواره سال آینده تاکید بیشتری روی گروه های موسیقی تلفیقی نواحی خواهد شد و امیدوارم به این ترتیب در جشنواره بعدی شاهد رونق بیش از پیش در اجراهای عمومی جشنواره باشد، حضور این گروه ­ها ظرفیت ­های عظیم موجود در موسیقی نواحی ما را نشان می ­دهد و به این وسیله گونه­ های دیگر موسیقی به استفاده از ذخایر موسیقی نواحی ایران ترغیب می­ شوند.

درباره میزبانی کرمان از جشنواره موسیقی نواحی نیز باید بگویم بارها در جلسات مختلف گفته شده که ما پیرو یک تفاهم نامه سه ساله این رویداد موسیقایی را در کرمان برگزار می­ کنیم. پس با توجه به برگزاری ۲ دوره آن، برپایی یک دوره دیگر از جشنواره در شهر کرمان مورد انتظار است. از سوی دیگر حتی بعد از اجرای کامل تفاهم نامه، به طور حتم جشنواره در تهران برگزار نخواهد شد زیرا تاکید داریم که جشنواره های ملی باید در شهرهای مختلف ایران اجرا شود. به نظر من جشنواره ملی موسیقی نواحی یک جشنواره موفق و با نگاه به آینده در حال حرکت است. امیدوارم با طراحی برنامه­ های جدید هم فضای جشنواره جذاب ­تر شود و هم ما به اهدافی که در جهت اعتلای موسیقی اقوام ایران مد نظر داریم، نزدیک تر شویم.

*یکی از فعالیت های نیمه تمام دولت یازدهم که چند ماه بعد از روی کارآمدن کابینه در حوزه معاونت هنری با سر و صدای زیاد رسانه ای مورد توجه قرار گرفت، بحث تدوین سند موسیقی کشور بود که در ابتدا از سوی حسام الدین آشنا مشاور فرهنگی آقای روحانی پیشنهاد و بعد از تصویب در شورایی متشکل از نمایندگان صنوف موسیقی، هنرمندان و مدیران دولتی به مخاطبان معرفی شد اما هنوز سرانجام مشخصی پیدا نکرده است. اقدامات دفتر موسیقی وزارت ارشاد در پیگیری سند تا به امروز به کجا رسیده است؟

 - موضوع سند موسیقی کشور از مجموعه دفتر موسیقی خارج شده و بهتر است برای دریافت پاسخ از عزیزان شورای عالی انقلاب فرهنگی بپرسید که وضعیت تصویب سند در چه مرحله ای قرار دارد. به هر ترتیب طبق آنچه از پیگیری­ها برمی­ آید این است که سند در نوبت تصویب قرار دارد. دفتر ما روی این سند کار کارشناسی مفصلی انجام داده و امیدوارم با پیگیری های رئیس محترم کمیسیون هنر و معماری شورا که انصافا با علاقه و تلاش زیاد موضوع را دنبال کرده ­اند، در تصویب سند موسیقی کشور تسریع ایجاد شود.

* توجه به فرآیند تولید، بازاریابی و فروش محصولات موسیقایی یکی از ملزومات مهم در نظام اقتصادی موسیقی ایران محسوب می شود. در این راه توجه به توسعه عمرانی و ساخت تالارهای جدید ویژه برای اجرای زنده موسیقی می تواند نقش بسیار تعیین کننده ای در برون رفت از افزایش چشمگیر قیمت بلیت کنسرت ها به دلیل اجاره بهای سنگین تالارهای فعلی، ایفا کند. آیا دفتر موسیقی وزارت ارشاد در این حوزه اقدامات و برنامه ریزی هایی را انجام داده است؟

- دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از هر گونه فعالیت و ساخت سالن‌های جدید برای اجرای صحنه ­ای موسیقی استقبال می‌کند، بنده در این رابطه دیدارهایی از این گونه سالن­ ها داشته­ ام، باید سعی کرد ضمن ترغیب سازندگان به ساخت تالارهای مناسب این ­گونه تالارها در عین فعالیت فرهنگی بازده اقتصادی هم داشته باشند. ما در این حوزه تمام تلاش خود را می کنیم تا با کمک های قانونی فضا را به سمتی هدایت کنیم تا مشکلات بخش خصوصی رفع شده و با اطمینان وارد سرمایه گذاری در بخش هنر شوند.

در حوزه زیرساخت کم‌کاری جدی و طولانی وجود دارد، متاسفانه طی سال های طولانی ساخت بسیار محدود تالارهای اجرای موسیقی باعث گردیده تا تناسبی میان طیف وسیع مخاطبان موسیقی زنده و تالارهای اجرا کننده وجود نداشته باشد. نماد این مشکل هم قیمت بالای بلیت هاست. به علاوه  اگر به صورت دستوری قیمت ­ها را پایین نگه داریم به مشکلات افزوده می­ شود و به سمت ایجاد بازار سیاه بلیت خواهیم رفت. در نتیجه راه حل مشکل فقط و فقط افزایش سالن های اجراست که ما در تلاشیم در ریل درستی قرار گیرد.

* طبیعتا بعد عبور از ماجرای توجه به فعالیت های عمرانی، مسائل و دغدغه هایی نظیر نحوه حضور شاغلان حوزه موسیقی و فضای مجازی نیز در این فرآیند قابل بررسی است که باید برای بهبود شرایط فعلی و جلوگیری از فعالیت های غیر قانونی که حوزه های اقتصادی موسیقی را در معرض خطر جدی قرار داده، به فکر راه چاره باشیم. در این رابطه برنامه بلند مدت یا کوتاه مدتی وجود دارد ؟

- یکی از نکات قابل توجهی که در حوزه موسیقی می توان به آن اشاره کرد، اشتغال هنرمندان است که با در نظرگرفتن فعالیت هایی چون اجراهای صحنه ای، تولیدات موسیقی، فروش محصولات و استودیوهای صدابرداری رقمی بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر در این حوزه فعالیت می کنند و این حجم اشتغال بسیار وسیعی است که باید با دقت مراقب آن بود تا صدمه ای به آن وارد نشود. موضوع دیگر هم، مسأله فضای مجازی است که در این حوزه، نظارت به مفهوم برخورد با مؤسسات یا سایت‌های غیرقانونی جزو وظایف دفتر موسیقی نیست ولی ما در این حوزه حداکثر همکاری را با نهادهای مربوطه داریم و اگر سایت‌های قانونی و رسمی که در داخل کشور فعالیت می‌کنند یا نهادهای صنفی موسیقی، اطلاعاتی را در مورد سایت­ های غیرقانونی این حوزه در اختیار ما قرار بدهند، به طور حتم به مراجع ذیربط ارائه خواهیم داد تا از  فعالیت سایت‌های غیرقانونی دانلود موسیقی جلوگیری شود چرا که این فعالیت­ های غیرقانونی ضربه بزرگی به نظام اقتصاد موسیقی می‌زنند. در حال حاضر تولید آلبوم‌ها با خطر جدی دانلود رایگان مواجه اند که این موضوع برخورد مراجع ذیربط را می‌طلبد. ما هم در این موضوع پیگیر هستیم و امیدواریم که مراجع قانونی دیگر هم در کنار دفتر موسیقی به صورت فعال وارد شوند.

به علاوه ما باید بتوانیم فضای فعلی را به سمتی ببریم که تمام فعالیت های موسیقی کشور ثبت قانونی شود. زیرا تنها در صورت اجرای چنین سیاستی می توانیم تا حد زیادی جلوی دانلود غیر قانونی آثار موسیقایی را بگیریم. به هر حال آنچه ما در دفتر موسیقی انجام دادیم رفتن به سمت قانون مند کردن همه فعالیت­های مرتبط با حوزه موسیقی بویژه در زمینه تک آهنگ­ ها بوده که بتوانیم جلوی رشد فزاینده آثار موسیقایی غیرقانونی را بگیریم به عبارتی تمام سعی ­مان را گذاشتیم که فضای روشنی در اقتصاد موسیقی ایجاد شود و خوشحالیم که اعلام کنیم روند ورود تقاضاها برای دریافت مجوز تک آهنگ نسبت به سال گذشته رشد ۳۰۰ درصدی داشته که امکان دفاع ما از موسسات تولید کننده آثار موسیقایی و جلوگیری از پخش آن در سایت­ های غیرقانونی را بیشتر کرده است. ادامه این روند جزو کارهای اصلی ما در فضای مجازی است وامیدوارم بتوانیم با کمک دستگاه­ های مربوطه از فعالیت قانونی اهالی موسیقی صیانت کافی داشته باشیم. با سیاست ­هایی که طی این مدت از سوی دفتر موسیقی وزارت ارشاد اعمال شد، بسیاری از هنرمندانی که اساسا در این فضای رسمی فعالیت نمی کردند به این چارچوب قانونی وارد شده اند و دوست دارند در این فضا به کار خود ادامه بدهند. ما  اگر این کار را درست انجام دهیم و در این امر موفق بمانیم، می‌توان امیدوار بود که این فضا از جهت اقتصادی فضایی روشن همراه با اشتغال‌های پایدار باشد.

* اگر روزی در دولت دوازدهم به عنوان مدیرکل دفتر موسیقی  دوباره حکم گرفتید و یا در هر سمت دیگری حضور پیدا کردید دوست دارید اولین موضوعی که با هنرمندان و اهالی رسانه در میان می گذارید، دربرگیرنده چه نکاتی باشد؟

-  نکته امیدبخش و برجسته در سال‌های دولت یازدهم، مسأله اعتماد و روابط همکاری بین هنرمند و دستگاه دولت بوده است. دفتر موسیقی اکنون از اطمینان گسترده‌ هنرمندان شریف حوزه موسیقی بهره می ­برد. امیدواریم این روند ادامه پیدا کند و در مواردی همچون موضوع تفویض‌ها به اهالی موسیقی و موسسات خصوصی تداوم یابد. من امیدوارم شرایطی برای موسسه مزبور، فراهم شود تا به تدریج بخشی از مباحث مربوط به نظارت را با تائید دفتر موسیقی در خودِ موسسات انجام دهند. روند اطمینان و اعتمادی که شکل گرفته باید تعمیق و تحکیم شود. زیرا بدون این اعتماد و اطمینان، نه تولید هنری شکل می­ گیرد، نه رضایت هنرمند جلب می­ شود و نه مخاطب راضی خواهد بود. در شرایط عدم اعتماد، مرکز فعالیت های هنری آرام آرام به خارج از کشور منتقل می شود که این خطرناک ترین اتفاق است و راه مقابله با آن هم همکاری مشترک، دوجانبه و چند جانبه است. به واقع ما در کنار هم یک هدف را دنبال می­ کنیم.