پایان جنگ سرد تکنولوژیک نزدیک است؟

روز چهارشنبه هفته گذشته، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا قرارداد تجاری موقت جدیدی با دولت چین امضا کرد و حالا بسیاری امیدوارند با وجود این قرارداد، دولت‌های چین و آمریکا اولین قدم‌های خود را در راستای پایان جنگ تجاری دو ساله بین این دو کشور بردارند. رئیس‌جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ، روز چهارشنبه هفته گذشته قرارداد موقت جدیدی با دولت چین امضا کرد. قراردادی که بسیاری مشتاقانه منتظر آن بودند. با امضای این قرارداد، امیدها پیرامون توقف جنگ تجاری ۱۸ ماهه بین این دو کشور و بازگشت به شرایط نرمال و معمولی افزایش یافته است.

اما با وجود اینکه این پیمان می‌تواند برخی از خصومت‌های واضح را به‌خصوص در حوزه‌های کشاورزی و اقتصادی کنار بزند، براساس نظر متخصصان، نباید انتظار داشت که تاثیر زیادی بر کشمکش‌های شدید این دو کشور پیرامون حوزه تکنولوژی داشته باشد. شرکت‌های آمریکایی مدت‌هاست به‌دلیل نبود حق و حقوق محافظتی مربوط به مالکیت معنوی محصولات خود در چین، شاکی هستند. به علاوه، از آنجا که تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی و ارتباطات بدون سیم، برای بسیاری از حوزه‌ها ازجمله ارگان‌های حفاظتی یا رشد اقتصادی ملی، مهم و حیاتی شده‌اند، رقابت بین آمریکا و چین نیز در حوزه تکنولوژی، تبدیل به یک جنگ سرد تمام‌عیار شده است.

البته به گفته متخصصان حوزه تکنولوژی، قرارداد جدید می‌تواند خبرهای خوبی در رابطه با افزایش قوانین حفاظتی پیرامون مالکیت معنوی محصولات شرکت‌های آمریکایی به همراه داشته باشد. در این قرارداد جدید، اشاره شده که چین موظف است نسبت به دزدی تکنولوژی‌ها و اطلاعات سری مربوط به شرکت‌های آمریکایی، حساسیت و سختگیری بیشتری اعمال کند. اما نحوه عملکرد دولت چین در رابطه با این شرط، محل بحث است. علاوه‌بر این، این قرارداد هیچ اشاره‌ای به مواردی نکرده که تا به امروز، آتش جنگ سرد تکنولوژیک بین این دو کشور را دامن می‌زده است مانند مشکلات مرتبط با حفاظت زنجیره تامین (supply chain) و استفاده اخلاقی از تکنولوژی‌های پیشرفته حوزه امنیت.

«آدام سگال» یک متخصص امنیت سایبری در شورای روابط خارجی (Council of Foreign relations) معتقد است این توافق‌نامه، تاثیر زیادی روی کاهش تنش بین دو کشور نداشته است: «این قرارداد تاثیر زیادی در زمینه‌هایی مانند هوش مصنوعی یا هوآوی و بحث رقابت بر سر ۵G ندارد. هنوز هم مقامات کاخ سفید خواهان این هستند که توسعه تکنولوژیک چین آهسته‌تر شده و فعالیت‌های شرکت‌هایی مانند هوآوی همچنان محدود است. هنوز شاهد این هستیم که کنترل‌های زیادی روی روابط تجاری تکنولوژیک در مورد شرکت هوآوی و در کل، در روابط با خود دولت چین، اعمال می‌شود.» اما چرا نمی‌توان امید زیادی به این قرارداد جدید داشت. نظر متخصصان را بخوانید:

جنگ بر سر ۵G با هوآوی

اردیبهشت گذشته آمریکا، شرکت چینی هوآوی را به لیست سیاه خود اضافه کرد و بر اساس قانون جدید، شرکت‌های آمریکایی اجازه فروش قطعات و محصولات خود را به این شرکت نداشتند. هوآوی، دومین شرکت بزرگ حوزه تولید گوشی‌های هوشمند محسوب می‌شود و در حوزه تجهیزات شبکه‌های موبایلی، حرف اول را در دنیا می‌زند. به همین دلیل، چنین قانونی تاثیر وحشتناکی برای این شرکت و سیستم‌های وابسته به همراه داشت. به علاوه، ازآنجاکه شرکت هوآوی ارتباطات نزدیکی با دولت چین داشت، از سوی آمریکا به دزدی، کلاهبرداری و تهدید سیستم امنیت ملی آمریکا و شرکت‌های آمریکایی متهم شد. به همین دلیل، شرکت بزرگی همچون گوگل، تمام ارتباطات خود را با دومین شرکت بزرگ تولیدکننده گوشی‌های هوشمند قطع و دسترسی این شرکت را به سیستم عامل اندروید محدود کرد. جدیدا نیز آمریکا از متحدان خود-مانند انگلستان- درخواست کرده که هوآوی را تحریم کرده و اجازه دسترسی این شرکت به زیرساخت‌های پروژه‌های ۵G را ندهند.

رقابت برای پیشتازی در حوزه هوش مصنوعی

تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌های تکنولوژیک چینی، در سال ۲۰۱۹ گسترش پیدا کرد و در ماه اکتبر (مهر ماه) ۲۸ شرکت چینی دیگر نیز وارد لیست سیاه شدند. در بین این ۲۸ شرکت، ۸ شرکت اصلی در حوزه تکنولوژی نیز وجود داشت، از جمله سه استارت‌آپ هوش مصنوعی به ارزش بیش از یک میلیارد دلار (یکی از شرکت‌ها به نام SenseTime، در آن زمان با ارزش بیش از ۵/ ۴ میلیارد دلار، با ارزش‌ترین استارت‌آپ حوزه هوش مصنوعی محسوب می‌شد.) دپارتمان بازرگانی آمریکا اعلام کرد شرکت‌هایی که نام آنها در این لیست قرار گرفته، متهم به نقض قوانین بشر هستند زیرا پروژه‌هایی به آنها نسبت داده شده که در آنها سرکوب مسلمانان اویغور و دیگر اقلیت‌های کشور چین انجام شده است.طبق گزارش ماه ژانویه رویترز، همچنین از بین ۲۰ موسسه آکادمیک فعال در حوزه اختراعات هوش مصنوعی، ۱۷ موسسه از آن کشور چین است. تمام اینها نشان از این دارد که چین در حوزه هوش مصنوعی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و این مطلوب آمریکا نیست.

چین، خطر بالقوه سایبری برای آمریکا

چین همچنین احتمال حمله سایبری به شرکت‌های آمریکایی را رد نمی‌کند و مدعی است که این مورد، ربطی به مسائل تجاری ندارد. این مورد نیز، جنجال و کشمکش زیادی بین این دو کشور ایجاد کرده و باعث شده تنش بین چین و آمریکا به قوت خود باقی بماند. طبق گزارش نیویورک تایمز، مقامات چینی هرگز قولی بابت خودداری از هک شرکت‌های آمریکایی و دزدیدن اطلاعات معنوی این شرکت‌ها نداده‌اند و مدعی هستند این مساله، به تجارت ربطی ندارد. مساله هک و جاسوسی سایبری شرکت‌ها، مدت‌هاست از عوامل افزایش تنش بین این دو کشور بوده است. در سال ۲۰۱۸، دولت ترامپ اعلام کرد دولت چین، عهدی را که در زمان دولت اوباما (مبنی بر توقف حملات سایبری روی شرکت‌های آمریکایی) بسته نقض کرده است.

چین، تمایل به استقلال دارد

براساس گزارش فایننشال تایمز، در ماه دسامبر دولت مرکزی چین دستور داده شرکت‌های عمومی باید به سمت بهره‌برداری از نسخه‌های بومی (چینی) نرم‌افزارها، کامپیوترها و سرویس‌ها قدم بردارند. براساس گفته متخصصان، این دستور نتیجه استقلال‌خواهی چین و دوری‌گزینی از کشورهای متخاصم و رقیب است.

حانیه شریف