به گزارش اتاق بازرگاني ايران، حدود دو هفته از تحريم قطر مي‌گذرد؛ تحريمي که توسط پنج کشور عربي، شامل عربستان، امارات، بحرين، مصر و ليبي کليد خورد اما همين تهديد قطر از سوي کشورهاي عربي، فرصتي براي بازار ايران است زيرا همزمان با تحولات منطقه خليج‌فارس و قطع روابط ديپلماتيک برخي از کشورهاي عربي با قطري‌ها، اين سؤال مطرح بوده که آيا ايران مي‌تواند به شريک مهم تجاري قطر تبديل شود؟ وقتي موضوع اختلاف قطر با عربستان و دولت‌هاي عربي به اوج رسيد، جدا از نقش سياسي ايران در مسائل منطقه‌اي، عده‌اي به دنبال پررنگ‌شدن تعامل دوجانبه اقتصادي ايران و قطر، تأمل کردند.
ايران صادرات کالا به قطر را از راه دريايي و هوايي شروع کرده؛ اگرچه آمارها ارزش دلاري مبادلات برون‌مرزي ايران و قطر را بسيار پايين و حداقلي مي‌خوانند اما در اين ميان اين فرصت براي ايران فراهم است تا در کنار ساير رقبا، سهم خود را در مبادلات غيرنفتي با قطر به‌ويژه در گروه کالاهايي چون چدن، آهن، فولاد، محصولات شيميايي آلي، گچ، آهک، سيمان، محصولات لبني و ديگر محصولات غذايي افزايش دهد. در کنار اين موارد، همکاري در حوزه انرژي، سرمايه‌گذاري‌هاي مشترک، جذب سرمايه‌هاي سرمايه‌گذاران قطري، تعاملات دوجانبه بخش خصوصي ايران و قطر، فعاليت در حوزه کشاورزي و توسعه تعاملات گردشگري از ديگر زمينه‌هاي همکاري با قطري‌ها به حساب مي‌آيد.
ارسال ۵ هواپيمای حامل مواد غذايي ايران به قطر
افزايش ۱۷ درصدي پروازهاي عبوري از آسمان ايران در روزهاي اخير يکي از اثرات اين تحريم است. بعد از گذشت چند روز از قطع ارتباط هوايي، دريايي و زميني چند کشور عربي با قطر، شرکت ايران‌اير اعلام کرد، ايران پنج فروند هواپيمای حامل مواد غذايي به قطر ارسال کرده است.
شاهرخ نوش‌آبادي، سخنگوي شرکت ايران‌اير خبر داد: «تاکنون ۵ فروند هواپيمای حامل مواد غذايي فاسد‌شدني نظير ميوه و سبزيجات به قطر ارسال شده که وزن هر کدام از اين محموله‌ها حدود ۹۰ تن است.» نوش‌آبادي با اشاره به اينکه ايران‌اير سه فروند هواپيماي کارگو (باري) شامل دو فروند ايرباس و يک فروند بوئينگ ۷۴۷ در ناوگان خود دارد، افزود: پرواز هواپيماهاي باري ايران‌اير به قطر، با بوئينگ ۷۴۷ انجام شده است. مديرکل روابط عمومي ايران‌اير يادآوری کرد: انتقال اين مواد غذايي به قطر، از طريق فرودگاه‌هاي تهران و شيراز انجام شده است که همان‌طور که گفته شد، بنا به درخواست کشور قطر، افزايش مي‌يابد.
قبلا هم خبرگزاري‌ها خبر داده بودند که سه کشتي حامل ۳۵۰ تن مواد غذايي قرار است يک بندر ايراني را به مقصد قطر ترک کنند.
ارسال ۱۸۰ تن ميوه وتره‌بار به قطر
محمود صابري، مدير اداره بنادر و دريانوردي بندرلنگه در غرب هرمزگان گفت: ۱۸۰ تن ميوه و تره‌بار به‌عنوان نخستين محموله صادراتي از طريق اين بندر به کشور قطر ارسال شد.
او روز سه‌شنبه در حاشيه ارسال اين محصولات به کشور قطر گفت: با آغاز تبادلات اقتصادي ايران و قطر، اين محموله حامل ۱۰ دستگاه کانتينر يخچالي ۴۰ فوت به وزن ۱۸۰ تن توسط يک فروند لندينگ کرافت از بندرلنگه عازم قطر شد.
چالش‌هاي ورود به قطر
حسن فروزان‌فرد، عضو کميسيون کشاورزي اتاق تهران، چند مشکل اساسي در تجارت با قطري‌ها را بيان مي‌کند. به گفته وي، مسئله اول، نقل‌وانتقال پول و مشکلات بانکي در پرداخت‌ها‌ست. نکته دوم، آمادگي در زمينه بسته‌بندي است يعني بسته‌بندي محصولات به‌نحوي‌که قابليت عرضه در کشورهاي عربي را داشته باشد. ارتباطات تجاري ايران با کشورهاي حاشيه خليج‌فارس در سال‌هاي اخير خوب نبوده است و بيشتر توليدکنندگان بسته‌بندي مناسب با بازار مصرف کشور عربي براي شناساندن محصول به زبان عربي ندارند و زمان مي‌برد تا اين بسته‌بندي‌ها آماده شود. وي اظهار مي‌کند: تراز استاندارد کيفي در کشوري مثل قطر بالاست و فروشگاه‌هاي بزرگ در اين کشور بيشتر محصولات مشابه را از آمريکا و اروپا تأمين مي‌کنند و ممکن است فعالان اقتصادي به‌ويژه فعالان صنايع تبديلي به زمان بيشتري براي تأمين محصولات در اين تراز نياز داشته باشند. از همه مهم‌تر اينکه محصولات صادراتي به کشوري مثل قطر در فروشگاه‌هاي معتبر زنجيره‌اي فروخته مي‌شود که ورود به آن نيازمند سرمايه‌گذاري اوليه و ايجاد تعهداتي در مورد زمان و قيمت محصول است.
فروزان‌فرد مي‌افزايد: در مورد تغيير قيمت‌ها هميشه دچار مشکلاتي بوديم که اجازه خطرپذيري براي حضور در بازارهاي مهم خليج‌فارس را به ما نداده است. به اين دليل که نمي‌توانيم در يک بازه زماني طولاني ثبات قيمت‌ها را تضمين کنيم، امکان تعهد‌دادن به فروشگاه‌هاي معتبر در کشورهاي عربي را نداريم.
بازار سياه براي حمل کالا به قطر
هزينه حمل‌و‌نقل صادرات به قطر افزايش يافت؛ احمد صادقيان رئيس کميسيون کشاورزي اتاق تهران هم مي‌گويد تحريم قطر از سوي کشورهاي عربستان، امارات و... و افزايش امکان صادرات کالا از ايران به اين کشور براي تأمين کالاهاي مصرفي در آن به فرصتي براي سوءاستفاده گروهي از کشتي‌داران در جنوب ايران تبديل شده و بازار سياهي براي حمل کالا به قطر به‌وجود آمده است. احمد صادقيان با هشدار نسبت به اين موضوع و تأثيرات سوء آن بر صادرات انواع کالاها به کشور قطر مي‌گويد: تحريم‌های قطر از سوي کشورهاي همسايه‌اش مانند عربستان، امارات و... يک فرصت مناسب براي شرکت‌هاي ايراني است که در اين کشور حضوري فعال داشته باشند و اين بازار را به دست بگيرند ولي متأسفانه مي‌بينيم که افرادي با سوءاستفاده از اين شرايط به دنبال کسب درآمد هستند. تجربه شخصي ما براي ارسال محموله‌هاي جديد به کشور قطر نشان مي‌دهد که هزينه‌هاي حمل‌و‌نقل کالا به اين کشور از طريق کشتي حدودا چهار برابر شده است.
او مي‌گويد: پيش از تحريم‌هاي کنوني هزينه هر کانتينر بار از سواحل جنوب ايران به سمت قطر حدود ۵۵۰ دلار بود ولي حالا قيمت‌ها به کانتينري دو هزار دلار رسيده است و وقتي علت را جويا مي‌شويد، اعلام مي‌کنند که تحريم‌ها کار را سخت کرده و کشتي براي حمل بار به اندازه کافي وجود ندارد.
عضو هيأت نمايندگان اتاق ايران مي‌گويد: اگر قرار باشد شرکت‌ها چند برابر هزينه حمل کالا و صادرات آن را به قطر پرداخت کنند عملا اين کار سود اقتصادي نخواهد داشت و تمايل شرکت‌ها از بين مي‌رود؛ اتفاقي که بايد از سوي شرکت کشتيراني جلوي آن گرفته شود. سازمان کشتيراني جمهوري‌اسلامي ايران به‌عنوان يک نهاد دولتي و حاکميتي اولا بايد نظارت خود را در منطقه افزايش دهد و با متخلفان برخورد کند و دوما اينکه با توجه به افزايش تقاضاي صادرات و نياز خطوط به کشتي‌هاي جديد، ظرفيت‌ها را افزايش دهد.
صادقيان در ادامه با بيان اينکه در کنار حل مشکلات حمل کالا و برخورد با سوءاستفاده‌کنندگان بايد وزارت امور خارجه نيز قوي عمل کند، مي‌گويد: حضور در بازار قطر يک فرصت مناسب اقتصادي است که بايد وزارت امور خارجه و وزارت صنعت، معدن و تجارت با ديپلماسي قوي خود شرايط و پيش‌زمينه‌هاي لازم را براي استفاده از آن فراهم کنند؛ البته کارهايي شروع و کالاهايي صادر شده است ولي الان شاهديم بخشي از فعالان اقتصادي مشکل ويزا دارند و متأسفانه مي‌بينيم قطري‌ها به ايراني‌ها به سختي ويزا مي‌دهند، همچنين مشکلات بانکي هم وجود دارد که براي برطرف‌کردن آنها بايد دولت اقدام کند.
او با اشاره به اينکه موانع کار براي حضور شرکت‌هاي ايراني باعث شده ترکيه بخشي از بازار قطر را در دست بگيرد، مي‌گويد: شرکت‌هاي ترک با مشکلاتي که ما روبه‌رو هستيم، مواجه نيستند و دولتشان اقدامات مهمي انجام داده است و کارها را مديريت‌شده پيش برده‌اند ولي ما متأسفانه هميشه بازارها را به‌‌خاطر مشکلاتي که در داخل داريم از دست مي‌دهيم و داده‌ايم.
بازار قطر فرصتي براي اقتصاد ايران است، نبايد اين فرصت از دست برود؛ بايد براي حفظ اين بازار تصميمی جدي گرفت.
- 16
- 4
