محدودیت و اختلال در اینترنت کسب‌وکارها در هر حوزه اقتصادی را تحت‌تاثیر قرار داده است. این موضوع در گزارشی که با اتکا به یک نظرسنجی از ۴۰فعال اقتصادی تهیه شده، تایید می‌شود. در این نظرسنجی ۸سوال از ۴۰فعال اقتصادی پرسیده شده است. پاسخ‌های کنشگران اقتصادی به سوالات نشان می‌دهد ۵/ ۹۷درصد از پاسخ‌دهندگان عنوان کرده‌اند که کسب‌وکارشان از اختلالات اینترنت آسیب دیده‌است. همچنین نیمی از پاسخ‌دهندگان نیز برآورد کرده‌اند که خسارات ناشی از این محدودیت بین یک تا ۳۰درصد است. علاوه براین در پاسخ به سوال دیگری نیز ۵/ ۹۲درصد تایید کرده‌اند که تداوم اختلال در اینترنت و فیلترینگ می‌تواند خسارات آنها را تداوم بخشد، اما موضوع دیگری که در این نظرسنجی به آن پرداخته شده، اعتبار برندهای ایرانی است که ۵/ ۶۷درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند اخلال ایجادشده موجب خسارت اعتباری به آنها شده است.
در شرایطی که تاکید دولت و حاکمیت بر توسعه کسب‌وکارهای دانشبنیان و دیجیتالی‌کردن بخش‌هایی مانند معدن و صنعت است، اینترنت که اصلی‌ترین بازوی توسعه در دنیای امروز است، در روزهای اخیر دچار اختلال شده و سرعت کند، فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنتی، موجب‌شده تا بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی و فعالان اقتصادی با چالش‌های جدی مواجه شوند. در نشستی که اخیرا از سوی اتاق بازرگانی ایران و کمیته راهبردی شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی انجام شد، بیان شد که بین ۹ تا ۱۱میلیون مورد کسب‌وکار در اینستاگرام فعال هستند که با توجه به فیلترشدن این پلتفرم، کسب‌وکارشان با آسیب جدی مواجه شده است، ضمن اینکه استفاده از فیلترشکن‌های مختلف نیز رشد ۳۰برابری داشته است. فعالان اقتصادی عنوان کرده‌اند که اینترنت نیز مانند برق، جاده و اتومبیل یک ابزار ضروری برای کسب‌وکار است و نباید به‌راحتی با هر اتفاقی به سمت محدودسازی آن برویم؛ در واقع قطع اینترنت همانقدر به یک کسب‌وکار آسیب می‌زند که نبود زیرساخت‌هایی مانند برق و آب.
۸ سوال از فعالان اقتصادی
در نظرسنجی انجام‌شده کنشگران اقتصادی به ۸سوال «دنیای‌اقتصاد» پاسخ داده‌اند.
در سوال نخست پرسیده شده است که «استفاده شما از اینترنت بیشتر در کدام حوزه است؟» پاسخ‌دهندگان می‌توانستند از بین گزینه‌های «بازاریابی»، «ارتباط درون‌تیمی»، «ارتباط با مشتری و شبکه‌فروش»، «تحقیق و توسعه»، «تولید» و «تجارت»، چند گزینه را انتخاب کنند، بنابراین گزینه «بازاریابی» ۲۱بار، گزینه «ارتباط درون‌تیمی» ۲۱بار، «ارتباط با مشتری و شبکه فروش» ۲۷بار، «تحقیق و توسعه» ۱۶بار، «تولید» ۸بار و «تجارت» ۲۳بار از سوی پاسخ‌دهندگان انتخاب‌شده است. در سوال دوم پرسیده شده است که «آیا اختلال ایجادشده در اینترنت موجب خسارت مالی به کسب‌وکار شما شده است؟» از میان ۴۰ پاسخ‌دهنده، ۳۹ نفر به این سوال، جواب مثبت داده‌اند و تنها یک نفر گفته است که از این شرایط آسیب ندیده است، بنابراین ۵/ ۹۷درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که از محدودیت‌های اینترنتی آسیب دیده‌اند. در سوال سوم هم پرسیده شده است که «آیا امکان محاسبه خسارت مادی وجود دارد؟» ۲۷ نفر به این سوال پاسخ مثبت داده و ۱۳نفر نیز گفته‌اند که نمی‌توانند این خسارت را تخمین بزنند؛ در واقع ۵/ ۶۷درصد از پاسخ‌دهندگان می‌توانند این خسارت را برآورد کنند.
سوال چهارم با این مضمون پرسیده شده است: «آیا اختلال ایجاد شده موجب ایجاد خسارت اعتباری به کسب‌وکار شما شده است؟» ۵/ ۶۷درصد از پاسخ‌دهندگان به این سوال پاسخ مثبت داده‌اند که معادل ۲۷نفر است.
در سوال پنجم پرسیده شده است که «در صورت ادامه اختلال، آیا خسارت مادی ادامه خواهد داشت؟» ۵/ ۹۲درصد از پاسخ‌دهندگان عنوان کرده‌اند؛ تداوم اختلال در اینترنت، تداوم خسارت مادی را برای کسب‌وکار آنها به‌دنبال خواهد داشت.
سوال ششم نیز به این موضوع پرداخته است که «آیا در صورت ادامه اختلال، امکان دارد کسب‌وکار شما به‌طور کامل از بین برود؟» ۴۵درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که کسب‌وکارشان از بین خواهد رفت، اما مابقی به تغییر شکل کسب‌وکارشان اشاره کرده‌اند.
در سوال هفتم از کنشگران اقتصادی پرسیده شده است که «چه میزان خسارت مادی به شما در اثر این اختلال واردشده است؟» پاسخ‌دهندگان به این سوال، سه گزینه را پیش‌رو داشتند؛ نخست «یک‌درصد تا ۳۰درصد»، دوم؛ «۳۰درصد تا ۵۰درصد» و سوم؛ «۵۰درصد به بالا.» گزینه اول مورد انتخاب ۵۰درصد از پاسخ‌دهندگان بوده است و گزینه دوم را ۵/ ۲۲درصد از پاسخ‌دهندگان انتخاب کرده‌اند و گزینه سوم نیز از سوی ۵/ ۲۷درصد از افراد مصاحبه‌شونده انتخاب شده است.
در سوال هشتم نیز مشابه سوال هفتم سه گزینه قابل‌انتخاب بوده است. در این سوال پرسیده شده که «چند درصد از ارتباطات شما با زنجیره فروش مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی است؟» در این‌باره ۵/ ۵۲درصد از پاسخ‌دهندگان گزینه «یک‌درصد تا ۳۰درصد» را انتخاب کرده‌اند؛ ۵/ ۱۲درصد نیز به گزینه «۳۰درصد تا ۵۰درصد» و ۳۵درصد به گزینه «بیش از ۵۰درصد» رای داده‌اند.
اعتبار از دست‌رفته
درباره مشکلات ایجادشده با قطع اینترنت، جز خسارت مادی که تقریبا تمامی فعالان تجاری و تولیدی متحمل شده‌اند، مواردی را در توضیح افزودند. خسارت اعتباری در امر تجارت درمیان این توضیحات برجسته بود. یکی از تجار امکان معرفی پلتفرم‌‌‌‌‌‌های داخلی به مشتریان خارجی را تقریبا غیرممکن یا با فاصله زمانی بسیار طولانی دانست (به گفته او ۲۵ سال‌برای معرفی اپلیکیشن بله زمان لازم است!)
یک تاجر دیگر نیز توضیح تغییر پلتفرم‌‌‌‌‌‌های ارتباطی برای طرف‌‌‌‌‌‌های خارجی را بسیار دشوار دانست و گفت این موضوع موجب ایجاد شک در طرف مقابل می‌شود؛ تاحدی که ممکن است قید تجارت با ایران را بزند. یکی دیگر از تجار می‌گوید؛ برای او پیامی رسیده است و به دلیل تاخیر در دیدن پیام یکی از مشتریان آفریقایی او تصور کرده است که او معامله را بدون‌مشورت با او به هم زده است. این اتفاق از سوی هر دو طرف افتاده است، یعنی هم مرسوله‌‌‌‌‌‌ای که قرار است صادر شود و هم مرسوله‌‌‌‌‌‌ای که قرار است وارد شود با اختلال در اینترنت موجب صدمه‌خوردن اعتبار تجار شده است. به گفته بسیاری از تجار تاخیر در دریافت مدارک خصوصا در مورد حمل‌ونقل - برای نمونه مدارک کشتی- موجب خساراتی شده است که فعلا قابل‌محاسبه نیست.
فعال اقتصادی دیگری نیز از به‌وجود آمدن بی‌‌‌‌‌‌اعتمادی میان مشتریان به‌خصوص مشتریانی که در کشورهای خود دارای ثبات هستند (برای نمونه کشورهای اروپایی) سخن می‌گوید. به گفته این تجار توضیح این مساله دشوار است که چگونه در یک کشور حتی پیام‌رسانی مانند واتس‌اپ قطع می‌شود و این نشانه بی‌‌‌‌‌‌ثبانی محیط محسوب می‌شود و تجارت را دشوار یا به‌طور کلی قطع می‌کند.
تنها در یک نمونه یکی از تجار از همدلی و درک شرایط ایران از سمت طرف مقابل سخن گفت، اما به گفته او نیز این مساله همیشگی نیست.
یکی از تجار هم از قطع ارتباط با دنیا سخن می‌گوید. او می‌گوید: برای شرکت در یک رویداد تجاری هتل خود را رزرو کرده و بلیت خریده است اما به دلایل مشکلات اینترنتی موفق به اخذ ویزا در زمان موردنظر نشده است. شماری از کسانی که دچار زیان شده‌اند، عقب‌ماندن از زمان تحویل کار را عامل زیان خود می‌‌‌‌‌‌دانند. به گفته این تجار زمان تحویل کار یکی از اصلی‌ترین مسائلی است که در تجارت موجب اعتبار می‌شود. به گفته شماری از تجار توضیح مساله برای مشتریان خارجی بسیار دشوار است و نمی‌تواند جبران زیان اعتباری آنها را بکند. به گفته این تجار قطع اینترنت در این سطح و مختل‌شدن پیام‌رسان‌های ساده‌‌‌‌‌‌ای مانند واتس‌اپ این پیام را به مشتریان می‌دهد که ایران کشوری بسیار بی‌ثبات و عقب‌‌‌‌‌‌مانده است.
کسانی که تجارت‌های اینترنتی و صادرات خدمات دانشبنیان دارند، عمدتا تجارت خود را کاملا ازبینرفته می‌‌‌‌‌‌دانند. از جمله به این دلیل که مشتریانی که نرم‌‌‌‌‌‌افزار خریداری کرده‌اند، امکان آپدیت و دریافت خدمات پشتیبانی را ندارند، از همین‌‌‌‌‌‌رو تجارت با آنها قطعا از بین‌رفته است.
یکی از فعالان این حوزه می‌گوید تنها تجارت و نرم‌‌‌‌‌‌افزارهایی که او به شکل داخلی فروخته است، در صورت ادامه این وضعیت احتمال زنده‌ماندن دارند. اما تعدادی از کسانی که تجارت خود را کاملا ازبینرفته نمی‌‌‌‌‌‌دانند اما از تغییر شکل جدی تجارت خود می‌گویند. بسیاری از تجار از عقب‌ماندن از رقبای خود در تجارت سخن می‌گویند. یکی از تجار می‌گوید: وقتی یک هفته در بازار نباشیم، از بازار حذف می‌شویم. به گفته او نکته ماندن در یک کسب‌وکار استمرار و حضور متوالی در بازار است و این نکته را تمامی تجار می‌‌‌‌‌‌دانند.
برخی از تجار از احتمال جریمه‌شدن به موجب قراردادهای خارجی که بسته‌‌‌‌‌‌اند سخن گفته‌اند. به بیان این تجار بر اساس بندی از قرارداد لازم بوده است که از ثبات وضعیت ایران خبر بدهند و آنها با تایید وجود ثبات در ایران اکنون متحمل ضرر شده‌اند. به گفته تجار دیگر که در مساله بازاریابی با مشکل مواجه شده‌اند، تخمین رقم دقیق خسارت از همه دشوارتر است.
- 11
- 1
