«ایمان زنگنه» کارشناس اقتصادی: چرا تورمی که مردم احساس می کنند، با تورمی که دولت اعلام می کند، متفاوت است؟

ایمان زنگنه، استاد اقتصاد، درباره علت تفاوت برداشت و ادراک جامعه از آمار مراجع رسمی در خصوص تورم به انتخاب گفت: ما اکنون با مسئله‌ای در برداشت و ادراک از نرخ تورم توسط جامعه مواجهیم. به خاطر اینکه در چند سال اخیر نرخ‌های تورم وارد کانال‌های بالاتری شده و بعضا گروه‌های کالایی، نرخ‌های بالای ۷۰ درصد را تجربه کرده اند، پس می‌توانید بگویید تجربه افراد نسبت به افزایش قیمت‌ها یکسان نیست، چون اگر بخواهیم دسته بندی کنیم گروه‌های جمعیتی و درآمدی و اقلیمی متفاوتی وجود دارند که ادراک افراد را از شاخص تورم متفاوت می‌کند. اگر شما مستاجر هم باشید و مسئله افزایش قمیت خانه را نیز تجربه کنید، مسلما نگاه شما به تورم متفاوت خواهد بود و لنگر تعیین نرخ تورم به سمت افزایش می‌رود و این اتفاق را نمی‌توان کتمان کرد.

او افزود: با توجه با اینکه قدرت خرید درآمدی خانوار‌ها از سال ۹۱ به بعد کاهش پیدا کرده است و درآمد و قدرت خرید خانوار نیز کاهش پیدا کرده است، اگر خانواری با همین نرخ مواجه می‌شد ادارکش با اکنون متفاوت بود، چون اکنون بالاترین نرخ تورم مربوط به بخش خوراکی هاست که جزء خرید‌های روزمره و تکراری سبد معیشت خانوار است و این موضوع در سال‌های قبل که وضعیت درآمدی خانوار بیشتر بود و بخش خوراکی نقش کمتری داشت در ادراک جامعه از نرخ تورم منجر به تفاوت برداشت از نرخ‌های اعلامی می‌شود.

او گفت: اما اکنون خوراکی‌ها سهم بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند، چون سهم خوراکی‌ها از درآمد به علت کاهش قدرت خرید در این سال‌ها افزایش یافته می‌توان گفت که در این قسمت انگاره‌ای در ذهن اکثریت مردم شکل بگیرد که تورم بالاتر از تورم اعلامی مراجع رسمی است.

وی در ادامه درباره تفکیک آمار‌های تورمی افزود: در آن سبد تورمی که بانک مرکزی یا مرکز آمار تعیین می‌کند خیلی از این افراد اصلا سراغ بخش عمده اقلام کالا‌های این سبد نمی‌روند، نتیجتا اگر بخواهیم قوام نظام آماری داشته باشیم و فهم و درک مردم از شاخص تورم شفاف شود ناچاریم نرخ تورم را در قالب‌های مختلف اعلام کنیم. در شرایط فعلی که مسئله اساسی کشور افزایش تورم بوده و در راستای تحقق شعار سال در موضوع مهار تورم، ناچاریم که در سبد گروه‌های کالایی از نظر نرم افزاری و سخت افزاری تغییراتی ایجاد کنیم. یعنی با چند روش و معطوف به جامعه هدف مختلف نرخ تورم اعلام شود که مهم‌ترین بخش آن اقلام مورد نیاز روزمره و پر تکرار معیشت خانوار است. بنظر من بایستی مراکز آماری این تفکیک را قائل شوند، چون از لحاظ تجسم ما نسبت به تورم گروه کالا‌های خوراکی‌ها بین فردی که صاحب خانه است با فردی که مستاجر است تفاوت دارد و بار روانی انتظارات یک مستاجر با صاحب خانه فرق می‌کند.

زنگنه درباره نتایج عدم هماهنگی آمار‌های دولتی با آمار‌های تجربه شده در جامعه گفت: اگر اقدام عاجلی در اینباره نکنیم و آمار‌های رسمی با تجربه افراد همخوانی نداشته باشد، اولین آسیب را دستگاه‌های اعلام کننده آمار می‌بینند و باعث می‌شود که مردم نسبت به آمار رسمی بی توجه شوند و اعتماد عمومی نسبت به دستگاه متولی کمرنگ می‌شود. وقتی یک سیاستگذار اقتصادی می‌خواهد تصمیمی اتخاذ نماید، قرار نیست این تصمیم در یک شرایط انتزاعی صورت بگیرد، تصمیم ما باید با واقعیات جامعه سازگار باشد. سوال اینجاست که چرا تصمیمات با اهداف و واقعیت‌ها یکی نیست؟ اگر دستگاه متولی به این مسئله توجه نکند اکثر تصمیمات موفق نخواهد شد.