روزنامه توسعه ایرانی نوشت: ابتدای حذف ارز ترجیحی، نگرانی‌ها برای گرانتر شدن اقلام مورد مصرف مردم افزایش یافت. دولت مدعی شد طرح اختصاص کالابرگ الکترونیکی برای برخی دهک‌ها جایگزین خوبی برای ارز ترجیحی است و می‌تواند با افزایش یارانه‌های اقشار ضعیف، قدرت خرید آنها را بیشتر کند.
در همین راستا معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از آغاز طرح جدید کالابرگ الکترونیکی برای دهک‌های ششم و هفتم از روز شنبه ۲۲ مهرماه (امروز) خبر داد. به گزارش خبرگزاری مهر، علیرضا عسگریان گفت: خوشبختانه دهک‌های ششم و هفتم نیز به طرح جدید کالابرگ الکترونیک اضافه شدند. او با بیان اینکه شرایط استفاده از کالابرگ همانند گذشته است، توضیح داد: اگر هر فردی ۲۰۰ هزار تومان از یارانه‌اش را خرید کند، ۱۲۰ هزار تومان به وی اعتبار تشویقی تعلق می‌گیرد.
معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون تاکید کرد: طرح ملّی کالابرگ الکترونیک ساده‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین برنامه برای مردم است تا خرید آسانی داشته باشند. عسگریان ابراز امیدواری کرد که مردم نهایت بهره‌برداری را از این طرح به‌عمل‌آورند چرا که متعلق به خودشان است.
اما نکته قابل توجه در سخنان معاون وزارت تعاون آمار افراد بهره‌مند از این طرح است. عسگریان اعلام کرد: با افزوده‌شدن این دو دهک افزایش چشم‌گیری در جمعیت مشمول طرح جدید کالابرگ الکترونیک خواهیم داشت و جمعیت تحت پوشش از ۴۱ به ۶۱ میلیون نفر افزایش می‌یابد که بدین ترتیب بیش از ۸۰ درصد مردم کشور مشمول طرح جدید کالابرگ می‌شوند. با تمام این اظهارات باید پرسید آیا واقعا کالابرگ بر سفره مردم تاثیر می‌گذارد و آیا این آمارها نشان از یک اختلاف طبقاتی عمیق نمی‌دهد؟
مزیت کالابرگ از دید دولت
دولت مدعی است یکی از دغدغه‌های اصلی آن از زمان حذف ارز ترجیحی، تمرکز بر سبد غذایی مردم بوده است تا فشار کمتری به مردم به خصوص دهک‌های پایین جامعه وارد شود. دولت سعی کرد تا از طریق یارانه‌ها سبد غذایی مورد نیاز مردم را در حد قابل قبولی تامین کند. بر این اساس دولت سیزدهم مدعی است طرح کالابرگ الکترونیکی را با هدف افزایش کمک به دهک‌های پایین جامعه به مرحله اجرا درآورده است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، مزایای این طرح برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه این است که یارانه ۴۰۰ هزار تومانی آنها به ۵۲۰ هزار تومان افزایش پیدا می‌کند و قیمت کالاهای اساسی براساس سال مبنا سبد قیمت اجرای طرح برای آنان ثابت می‌ماند و در واقع با یک تیر ۲ نشان می‌زنند. اگر فردی از این طرح استفاده کند ۲ امتیاز به او داده می‌شود؛ امتیاز اول این است که دولت فاصله تورمی را پوشش می‌دهد و امتیاز دوم این است که ۱۲۰ هزار تومان دیگر نیز دریافت خواهد کرد.
این طرح را دولت به منظور بالا بردن سلامت خانواده‌ها و کمک به دهک‌های پایین جامعه انجام داده است تا بالا بودن قیمت کالاهای اساسی مانع نشود تا خانوارهای دهک‌های پایین برای تامین مواد غذایی خود مشکل داشته باشند.
همچنین بر اساس نقل‌قول این پایگاه از معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت اقتصاد؛ سرپرست خانوار با هر کدام از کارت‌های بانکی خود می‌تواند به فروشگاه‌های مدنظر کالابرگ الکترونیکی مراجعه کند. برای استفاده از این طرح مردم فروشگاه‌هایی که به کارتخوان کالابرگ تجهیز شده‌اند مراجعه می‌کنند و حتی لازم نیست از همان کارتی که یارانه معیشتی به آن واریز می‌شود استفاده شود چون برای خرید و قیمت پایه از هر کارتی می‌توانند استفاده کنند و اعتبار یارانه‌ای آنها هم بر اساس کدملی سرپرست خانوار محاسبه می‌شود. به محض اینکه به میزان ۲۰۰ هزار تومان از ۱۱ قلم کالا خرید کنند نیز،۱۲۰ هزار تومان اعتبار مازاد برایش شارژ می‌شود که باید ظرف یک ماه از آن خریداری کند.
همچنین عسگری تاکید کرده بود: اگر کسانی به دهک‌بندی خود اعتراض داشته باشند می‌توانند به سایت حمایت مراجعه و اطلاعات دهک‌بندی خود را ملاحظه کنند. اگر خارج از آن بود نیز می‌توانند به ادارات کل کار و تعاون استان‌ها به صورت حضوری مراجعه کنند.
لازم به ذکر است از این کالابرگ می‌توان برای خرید اقلامی نظیر مرغ، تخم‌مرغ، گوشت منجمد، قند و شکر، روغن، ماست، شیر، پنیر، ماکارونی و حبوبات استفاده کرد که کالاهای اساسی و مورد نیاز روزانه تمام مردم است.
کالابرگ سفره مردم را رنگین‌تر نمی‌کند
استاد دانشگاه تهران درباره تاثیر کالابرگ بر معیشت مردم تاکید کرد: طرح کالابرگ بر معیشت مردم تأثیر ندارد.
آلبرت بغزیان افزود: در کالابرگ چیز خاصی نیست که سفره‌ای را رنگین‌تر کند و بیشتر این مزیت را دارد که به شیوه‌ای جدیدتر و دقیقتر یارانه را توزیع کند که این یارانه به خود فرد برسد که بررسی شود نیازمند هست یا نه. او خاطرنشان کرد: در شأن خانواده ایرانی نیست که منتظر کالابرگ باشد. دولت بهتر است جای این کار تورم را کنترل کند که توان خرید این اقشار کمتر و کمتر نشود.
این اقتصاددان درباره کلیت سیاست کالابرگ بیان کرد: کالابرگ همان اعطای یارانه است حال چه به صورت کالایی باشد چه به صورت نقدی. اما در این توزیع از شیوه جدیدی استفاده شده است. یعنی کالابرگ الکترونیک از بستر اینترنت استفاده می‌کند، اطلاعات سازمان‌ها و نهادها در آن ثبت است و کنترل می‌کند آیا خود مردم این کالاها را خریداری کرده‌اند؟
بغزیان تصریح کرد: در این شیوه بیشتر بحث اطلاعات جمع‌آوری شده می‌تواند به بررسی معیشت اقشار بهره‌مند از این طرح کمک کند.
آمارها نشان‌دهنده اختلاف طبقاتی شدید است
این اقتصاددان عنوان کرد: آمارها نشان دهنده یک اختلاف طبقاتی شدید است. همین که قرار است از ۸۰ میلیون نفر، ۶۰ میلیون تحت پوشش باشند نشان‌دهنده بی‌تاثیری سیاست‌های توزیع درآمدی است.
بغزیان درباره شیوه دهک‌بندی افراد اظهار کرد: شناسایی دهک‌ها و طبقه‌بندی آنها در ۱۰ طبقه شیوه دقیقی نبود. معلوم نیست شیوه دهک‌بندی به درآمدهای ابرازی بستگی دارد یا به تفاوت‌های شغلی. او تاکید کرد: خود این شیوه زیرسوال است. در صورتی که اگر دولت قصد اجرای سیاست حمایتی دارد اولین گام شناسایی افراد نیازمند است، دومین گام تعیین میزان کمک و سومین گام نحوه انتقال کمک به صورت نقدی یا کالایی است.
با توجه به صحبت‌های بغزیان و نظر اکثر کارشناسان اقتصادی می‌توان نتیجه گرفت چارچوب اقتصادی ایران مانع از بروز آثار مثبت احتمالی سیاست اعطای یارانه می‌شود. وجود تورم و بی‌ارزش شدن پول ملی همین مقدار یارانه اندک هم بی‌اثر می‌کند و تاثیری بر قدرت خرید مردم ندارد. در واقع این تورم است که در تمام این سالیان تاثیر منفی خود را بر سفره مردم گذاشته و سیاست‌های تورم‌زا اختلافات طبقاتی را به وجود آورده است که در اقتصاد نیاز به حضور یارانه و کالابرگ حس می‌شود.
بنابراین، سیاست‌هایی که به رفع تورم و حفظ ارزش پول ملی بینجامد، مفیدتر از اعطای یارانه است. همچنین دولت باید به فکر تغییر یا اصلاح سیاست‌های توزیعی باشد که در دهک‌بندی اقتصادی بیش از ۸۰ درصد مردم در ۶ دهک نیازمند حمایت قرار نگیرند و ۲۰ درصد بقیه برخوردار باقی بمانند.
رامتین موثق
- 19
- 2
