روزنامه جهان صنعت نوشت: وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم ایران در سال‌های اخیر تحت‌تاثیر عوامل متعددی قرار گرفته است. افزایش نرخ تورم و نوسانات شدید ارز منجر به افزایش ناگهانی قیمت کالاهای اساسی، از جمله موادغذایی شده است. این افزایش قیمت‌ها فشار زیادی بر خانواده‌ها وارد و زندگی روزمره را برای بسیاری از افراد دشوارتر کرده است.
در این وضعیت، هر روز یک کالا یا افزایش قیمت پیدا می‌کند یا نایاب می‌شود؛ از داروهای بیماران گرفته تا شیر خشک و محصولات لبنی و دیگر اقلام؛ موضوعی که با داده‌های تورمی مرکز آمار ایران نیز قابل اثبات است.
طبق گزارش مرکز آمار، در شهریورماه سال‌جاری، هویج‌فرنگی با تورم ۹/۸۹ درصد، لیموترش با ۹/۷۲درصد و پیاز با ۲/۷۰ درصد، بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. در رتبه‌های بعدی گوجه‌فرنگی با تورم ۱/۶۹درصدی قرار دارد. همچنین، قیمت یک قوطی شیر خشک ۴۵۰گرمی از ۷۲هزار تومان در سال گذشته به ۱۱۷هزار تومان در سال‌جاری افزایش یافته است.
آخرین تغییرات قیمتی کره در بازار به‌عنوان یک محصول پرطرفدار در سفره ایرانی‌ها نیز حکایت از رشد چشمگیر ارزش این کالای اساسی دارد. آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد قیمت کره در یک ماه اخیر نزدیک به دو برابر گران شده است. به‌عبارت دیگر کره ۱۰۰گرمی از ۲۹هزار و ۲۰۰تومان به ۵۵هزار و ۲۰۰تومان رسیده است.
مردم معتقدند این مسائل به روشنی ناکارآمدی در مدیریت اقتصادی و عدم توانایی در کنترل بازارها را نشان می‌دهد. کمبود کالاهایی که به‌طور معمول در دسترس بوده‌اند، نه‌تنها بر معیشت مردم تاثیر منفی می‌گذارد بلکه می‌تواند بر تغذیه و سلامت آنها نیز اثرگذار باشد. فعالان اقتصادی می‌گویند برای حل این مشکلات، نیاز به برنامه‌ریزی‌های دقیق و سیاست‌های اقتصادی موثر وجود دارد. شفافیت در توزیع کالاها و نظارت بر بازارها از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود وضعیت معیشتی مردم کمک کند.
این درحالی است که تنظیم بازار کالاهای اساسی از صنایع غذایی تا میوه و صیفی‌جات یکی از وظایف وزارت جهادکشاورزی است. در کنار تامین، کیفیت و سلامت این اقلام خوراکی نیز ضرورتی مؤکد در بخش بهداشتی است.
طی سال‌های اخیر، با افزایش تولید به نظر می‌رسد کیفیت و سلامت محصولات کمتر مورد توجه بوده است. در حال حاضر یکی از چالش‌های حوزه صیفی‌جات و محصولات گلخانه‌ای، دوره کارنس آفت‌کُش‌های تولیدی و وارداتی است که عموما طی نمی‌شود و محصولات زودتر چیده و به بازار عرضه می‌شوند. این امر باعث می‌شود تا سموم درون محصولات از بین نروند. همچنین در تولید محصولات گوشتی بخش زیادی از گوشت قرمز از طریق دامداری‌های نیمه‌صنعتی تامین می‌شود که نظارت بهداشتی روی آنها کمتر است.
وضعیت بازار گوشت قرمز
در حال حاضر تامین بازار کالاهای اساسی به لحاظ آمار مشکل کمتری داشته اما در حوزه قیمت امسال شاهد افزایش زیادی بودیم. گوشت قرمز در چند سال اخیر وضعیت مناسبی نداشته و با از بین رفتن زیرساخت‌های صنعت دامپروری و کشتار دام‌های مولد در سال‌های پیش از ۱۴۰۰ موج گرانی را در سال ۱۴۰۲ دامن زد.
در ادامه دولت سیزدهم برای کنترل قیمت مبادرت به واردات گوشت گرم و منجمد کرد. رصد بازار کالاهای اساسی نشان می‌دهد هر بسته گوشت تازه گوساله با قیمت دولتی ۲۸۵هزار تومان و هر بسته یک‌کیلوگرمی گوشت یخ‌زده گوساله بین ۳۰۵ تا ۳۱۵هزار تومان عرضه می‌شود. این تفاوت قیمت بین گوشت گرم گوسفندی و منجمد گوساله نیز صدق می‌کند؛ به‌طوری که هر کیلوگرم گوشت گرم گوسفندی نسبت به گوشت منجمد گوساله نرخ پایین‌تری دارد. جواد آزاد، مدیرعامل اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور درباره علت تفاوت قیمت‌ها اعلام کرد: این امر به منبع تامین ارز این دو نوع گوشت قرمز (تازه و منجمد) برمی‌گردد. تامین ارز گوشت گرم گوساله تالار اول، ارز ۲۸۵۰۰تومانی است و ارز تامین‌شده برای گوشت یخ‌زده تالار دوم، ارز حدود ۴۲هزار تومانی است.
وی افزود: این درحالی است که برای واردات دام پایه پروار، شش‌ماه است که درخواست تخصیص ارزشده اما هنوز ارزی تخصیص داده نشده است.
آزاد در ادامه سخنان خود عنوان کرد که در حال رایزنی هستند تا برای جلوگیری از خارج‌شدن این محصولات از فروشگاه‌ها و فروش با قیمت بالاتر در برخی فروشگاه‌های آنلاین، ارز موردنیاز هر دو نوع گوشت از تالار دوم تامین شود.
اما در نهایت این موضوع از سوی دولت منتفی شد و وزیر جهادکشاورزی در حاشیه هیات دولت در جمع خبرنگاران عنوان کرد: تامین ارز واردات گوشت گرم همچنان از تالار اول خواهد بود.
وی عنوان کرد که ما دام مازاد آماده پروار زیادی برای کشتار در کشور داریم ضمن اینکه روند منظم تامین ارز و تامین کالاهای اساسی ادامه دارد.
انباشت گوشت بدون خریدار
مدیرعامل اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور با بیان اینکه گوشت دام سنگین تولید داخل روی دست دامدار مانده و دولت به‌جای یارانه ۲۰۰هزار تومانی به‌ازای هر کیلوگرم واردات این مبلغ را در اختیار گوشت تولید داخل قرار دهد تا نرخ آن کاهش پیدا کند.
وی درباره علت عدم فروش گوشت دام سنگین به موضوع عرضه زیاد دامداران برای تامین علوفه دام‌شان در زمستان اشاره کرد و گفت: در این فصل برای خرید علوفه موردنیاز، دامدار نیاز به نقدینگی و سرمایه در گردش دارد که متاسفانه در شرایط اقتصادی فعلی چالش مالی سبب‌شده تا آنها مبادرت به فروش دام‌های خود کنند.
این مشکل و چالش انباشتگی دام از ابتدای تابستان پیش‌بینی و همچنین گزارش‌هایی در این خصوص در خبرگزاری‌های مختلف منتشر شده بود.
آزاد با تاکید بر انباشتگی دام سنگین تولید داخل در حال حاضر، درباره علت آن توضیح داد: نخست اینکه وضعیت تولید دام امسال بهتر بود. دوم، روند بازار در چنین فصلی هر سال همین‌گونه است. دامدار ابتدای پاییز برای تامین خوراک دام در زمستان نقدینگی بالایی نیاز دارد؛ از این‌رو تمام دامداران در این فصل عرضه‌کننده هستند.
وی تصریح کرد: در صنعت دامپروری دام‌های پرواری مانند قلک بوده و هر وقت نیاز باشد دامدار از آن استفاده می‌کند. در حال حاضر به فصل آن رسیده ولی خریدار کم است. اگر دولت این یارانه گوشت را به این بخش اختصاص دهد بازار به‌وسیله دام‌های تولید داخل بهتر مدیریت می‌شود. وی گفت: دولت این گوشت را خریداری و در بازار عرضه کند. تولیدکننده هم با دریافت یارانه ملزم می‌شود با همان قیمت ارزان‌تر گوشت را به بازار عرضه کند.
یارانه ۵۰-۵۰ برای تولید و واردات باشد
آزاد با بیان اینکه شرکت پشتیبانی امور دام باید به این موضوع وارد می‌شد که تا امروز انجام نشده است، گفت: اتحادیه و تشکل‌ها ابزاری برای تنظیم بازار در اختیار ندارند. گوشت در میادین میوه و تره‌بار عرضه می‌شود که اجاره غرفه‌ها بسیار بالاست. همچنین مدیریت بازار را در اختیار اتحادیه قرار دهند تا عرضه مستقیم باشد. مدیرعامل اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور یادآور شد: اگر ۵۰درصد یارانه اختصاص داده‌شده به گوشت برای واردات به‌سمت تولید داخل باشد مشکلات داخلی تاحدودی رفع می‌شود. اگر این‌گونه شود تولید رونق پیدا کرده و قیمت تمام‌شده پایین‌تر می‌آید؛ ضمن اینکه گوشت دام ایرانی لذیذتر از وارداتی است.
بهره‌گیری ضریب زایش
در لایحه بودجه ۱۴۰۴ آمده، یک‌درصد تعرفه واردات نهاده دامی به تامین گوشت قرمز و سفید تخصیص داده شود. آزاد در این خصوص گفت: این موضوع بسیار مهم است. قرار است برای سال آینده برنامه‌هایی در راستای بهبود صنعت دامپروری انجام شود. نخست، تامین سرمایه در گردش برای خرید دامپروری و تامین علوفه؛ دوم، بهسازی و نوسازی واحدهای دامی و دیگر ارتقا و بهبود تولیدمثل است که خارج از فصل هم زایش رخ دهد. به این ترتیب تولید گوشت در کشور افزایش می‌یابد.
مدیرعامل اتحادیه سراسری صنعت دامپروران همگام کشور با تاکید بر مساله سوم ادامه داد: امسال آمار تولیدمثل را از این طریق حدود یک‌میلیون راس در نظر گرفته‌اند. اعتبار تامین شود گوشت بره حداقل ۵/۱برابر می‌شود و دیگر نیاز به واردات نخواهیم داشت.
آزاد گفت: در حال حاضر ضریب بره‌گیری در سال ۷/۰درصد است اما این عدد با باروری خارج از فصل (تولیدمثل گوسفند فصلی است)، ضریب بهره‌گیری به یک‌درصد می‌رسد. به این ترتیب عدد بزرگی در تولید گوشت دام سبک اضافه می‌شود. از سوی دیگر، قیمت تمام‌شده هم کاهش می‌یابد. امسال این طرح کلیدخورده که امید است روند ادامه پیدا کند تا مشکل بازار گوشت نیز حل شود.
پشت‌پرده گرانی و کمبود کره در بازار
از طرفی، در یک‌ماه اخیر، قیمت کره نزدیک به دو برابر افزایش یافته و قیمت کره ۱۰۰گرمی از ۲۹۲۰۰تومان به ۵۵۲۰۰تومان رسیده است. همچنین، شایعاتی درباره کمبود و سهمیه‌بندی این محصول به گوش می‌رسد. اما دلیل این وضعیت چیست؟ برخی از فروشندگان گزارش می‌دهند که کره در بازار کمیاب‌شده و شایعاتی درباره سهمیه‌بندی آن نیز در حال انتشار است. عده‌ای می‌گویند این وضعیت می‌تواند نگرانی‌های بیشتری را برای مردم ایجاد کند و آنها را نسبت به تامین نیازهای روزمره خود نگران‌تر سازد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید چه عواملی باعث افزایش ناگهانی قیمت کره شده‌اند و چرا مسوولان در مورد این موضوع که می‌تواند فشار روانی ایجاد کند اقدام خاصی انجام نداده‌اند. براساس اظهارات مغازه‌داران، شرکت‌های لبنی محصولات خود (کره) را تحویل نمی‌دهند و فروش آن نیز به‌صورت سهمیه‌ای انجام می‌دهند.
در گزارش صداوسیما آمده، یکی از مسوولان یک کارخانه لبنی اعلام کرده که تولید و توزیع کره از ۱۵ تن در گذشته به ۳ تن کاهش یافته است. او دلیل این کمبود و افزایش قیمت را صادرات بی‌رویه عنوان کرده و افزود که تمام کره تولیدی کشور به خارج صادر می‌شود و به‌دست مصرف‌کنندگان داخلی نمی‌رسد. این کارخانه‌دار همچنین اشاره کرد که هر درصد چربی را به قیمت ۴هزار تومان خریداری می‌کند، در حالی که قیمت واقعی آن باید ۳هزار تومان باشد.
نوذری، معاون وزیر جهادکشاورزی در گفت‌وگو با صداوسیما این موضوع را تایید کرده و گفت: نوسانات ارزی در نیمه اول سال‌جاری، صادرات را جذاب‌تر کرده و مجموع صادرات در شش‌ماه گذشته بیشتر از کل سال گذشته بوده است.
به گفته او برای رفع این مشکل اقداماتی از جمله اصلاح پایه ارزی صورت گرفته است که به‌طور متوسط قیمت هر کیلوگرم از حدود ۴دلار به حدود ۷دلار افزایش یافته است. همچنین، به‌جای اینکه ارز حاصل از صادرات به بازار آزاد بازگردانده شود، باید این ارز به بازار نیمایی منتقل گردد.
معاون وزیر جهادکشاورزی اعلام کرده که با تصمیماتی که درخصوص صادرات کره در این وزارتخانه و ستاد تنظیم بازار اتخاذشده، نوسانات فعلی بازار این محصول تا سه هفته آینده تحت کنترل قرار خواهد گرفت.
- 12
- 6
