مردم دلشان برای تورم تنگ شده است؟ به دنبال تعادل در الاکلنگ تورم و رکود

طی چهار سال گذشته تورم مهمترین شاخصی بود که کاهش چشمگیری نسبت به سال های پیش از خود داشت. کاهشی که البته حالا مورد انتقاد برخی قرار گرفته و بالا رفتن آن را برای شرایط امروز اقتصاد مناسب‌تر می دانند. روز گذشته رسول خضری نماینده پیرانشهر در مجلس شورای اسلامی طی نطق مخالفت خود با وزیر پیشنهادی اقتصاد اذعان کرد رکود کاری کرده است که مردم دلشان برای تورم تنگ شده است.

این اظهار نظر در حالی مطرح می شود که مردم سال های زیادی را با فشار تورم بر معیشت خود تجربه کردند و می دانند که بزرگترین آسیب ها در اقتصاد متوجه معضلی به نام تورم است. طبقه متوسط جامعه که عموماً حقوق بگیران ثابت به حساب می آیند طی سال های ۸۴ تا ۹۲ به واسطه اوج گرفتن تورم و البته عقب ماندن درآمدشان از آن سفره هایشان کوچک و کوچک تر شد. موضوعی که برنده اصلی آن در اقتصاد، دلال ها و سوداگرانی بودند که روی موج تورم به درآمدهای غیر قابل تصوری دست یافتند.

کارشناسان معتقدند رکود و تورم هر دو می‌تواند برای به هم‌ریختگی اقتصادی و اجتماعی مضر باشند. اما درمان یکی برای دیگری نمی تواند راهکار مناسبی باشد. در عین حال اقتصاد ایران سال‌های زیادی را با تورم گذرانده است و به نوعی به این معضل اقتصادی عادت کرده است. ناگفته پیداست که اکثر فعالیت های اقتصادی کشور طی چند دهه اخیر به جز سال های کوتاهی در دوره اصلاحات با تورم بالا صورت گرفته است. نمونه این موضوع را می توان در بازار مسکن به وضوح مشاهده کرد.

رونق در بازار مسکن طی سال های قبل از رکود تنها معطوف به سفطه بازی و نه تقاضای واقعی بود. چنانچه مردم نمی توانستند برای خانه دار شدن به سرعت رشد قیمت ها برسند. با این حال به نظر می رسد در شرایط فعلی دولت دوازدهم باید به عنوان یکی از تاثیرگذارترین ارکان حکومت در اقتصاد به حل مسئله رکود با راه های منطقی مانند اهمیت به تولید و البته سیاست خارجی تعاملی با دنیا مبادرت ورزد. به طور قطع حل معضل رکود توام با تورم اندک می تواند از وخیم شدن معضلات اقتصادی نیز جلوگیری کند.

تعادل در الاکلنگ تورم و رکود

دولت یازدهم توانست با ایجاد انظباط مالی و البته سیاست‌های کنترل نقدینگی تا حدودی بر مشکل تورم فائق آید. برخی منقدان معتقدند این کاهش تورم رونق را قربانی کرد و عملاً نتوانست در سپهر اقتصادی کشور و معیشت مردم اثر خاصی بگذارد. اما به طور قطع می توان گفت ایجاد رونق با بالا بردن تورم نیز راهکار مناسبی برای خروج از بن بست نیست.

مسعود دانشمند کارشناس مسائل اقتصادی در این خصوص به «ابتکار» می‌گوید: رکود تورمی به معنای توقف در اقتصاد است. جامعه تا جایی می تواند رکود را تحمل کند و از آن مرحله به بعد یک آشفتگی و آنارشی در جامعه رخ می دهد. رکود منجر به بیکاری و به هم ریختگی امنیت اجتماعی می شود. خروج از تولید نیز باعث می شود که برگست دوباره به بازارهای هدف به سختی صورت پذیرد. رکود تحت هر شرایطی پدیده مخربی است. این موضوع سبب ایجاد مشاغل غیر مولد و حتی خلاف منجر می شود. 

وی تصریح می کند: اما از سوی دیگر اگر بخواهیم رکود را به هر قیمتی حل کنیم کار اشتباهی است. حل کردن رکود با تورم منجر به آشفتگی دیگری منجر خواهد شد و معیشت مردم را به خطر می اندازد. 

راهکار عبور از رکود بدون تورم چیست؟

دانشمند در ادامه اظهار می کند: ما برای عبور از این شرایط باید به تولید در کشور بها دهیم که منجر به افزایش تولید ناخالص ملی، ایجاد اشتغال و رونق در اقتصاد خواهد شد. از طرفی برای رونق تولید باید بازارهای صادراتی را تقویت کرد. این موضوع مستلزم روابط سیاسی خوب با کشورهای هدف است. ما اگر انبارها کالا تولید کنیم اما بازار صادراتی آن مهیا نباشد اتفاقی رخ نداده است.

وی با بیان اینکه ما باید با بازارهای جهانی در ارتباط باشیم و تولیداتمان در حد استانداردهای جهانی باشد، می افزاید: ما قطعاً باید از رکود به سرعت گذر کنیم و در مرحله اول تولید را تقویت و بازارهای منطقه ای را هدف صادرات قرار دهیم. برای اینکه دچار تورم نشویم باید نرخ سود بانکی را کنترل کرده و سرمایه های خرد مردم را از طریق نظام بانکی به سمت تولید ببریم تا پول پر فشار را از دست مردم به سمت تولید سوق دهیم.

ترک عادت اقتصاد از تورم

پیش از این مرتضی عزتی استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفت و گو با «ابتکار» گفته بود: یکی از مشکلات اساسی که اقتصاد ما دارد این است که حدود سی و چند سال به استثنای یک یا دو سال تورم دورقمی داشته است. این یک معضل بزرگ است. ما اقتصاد را به تورم دو رقمی عادت دادیم و این به معنای آن نیست که اقتصاد هم خواهان آن است. هر بیماری که از سر عادت باشد می توانیم برطرف کنیم و عادت سالم به جای آن قرار دهیم. ما باید باور کنیم که بدون بیماری تورم دو رقمی هم می توان زندگی کرد.

وی در خصوص ضررهای اقتصادی تورم دو رقمی افزوده بود: اشتباه است که بگذاریم این عادت ناسالم را در اقتصاد حفظ شود. در هر شرایط ترک عادت بد، یک پیروزی به حساب می آید. تورم آثار زیان باری برای اقتصاد دارد. اولین اثر آن نابودی دارایی مردم است. هیچ وقت نباید شک کرد که تورم از اساس، معضل بدی است. اما در کنار آن ما نیاز به رشد هم داریم. بنابراین باید با سیاست های درست در شرایط غیر تورمی زیرساخت های رشد را فراهم کنیم .

اگر رشد را در شرایط تورمی خواهان باشیم این استاد دانشگاه در ادامه یادآور شده بود: هیچ گاه بیماری مزمن تورم از بین نخواهد رفت. بالاخره باید یک روز به این سمت حرکت می کردیم و این شرایط موجود در اقتصاد کشور که همراه با رکود ناچار به سمت کاهش قیمت با کمک دولت رفت شاید یکی از فرصت های مناسب بود که ما بتوانیم بر تورم دو رقمی فائق بیایم. باید از این فرصت استفاده کنیم و تورم را بیشتر کاهش دهیم. موفقیت بزرگ آن زمان است که تورم کم را تثبیت کنیم.اگر تورم کم تثبیت شد آن وقت می توانیم رشد و توسعه اقتصادی را با عادت به تورم کم با جدیت بیشتری پیگیری کنیم.

ژوبین صفاری