آمریکا با توجه به شرایط حاکم بر منطقه و واقف بودن به اقتصاد نفتی آن، اهداف مختلف خود را در راستای بهره بردن از مشکلات خاورمیانه پیش می‌برد. واشنگتن در مورد نفت خاورمیانه با فرصت‌طلبی خاص خویش سعی دارد به نفع سیاست‌های خویش قدم بردارد.
سیاست‌های جهانی به‌گونه‌ای است که ترامپ از سوی مهره‌گردان‌های جهانی انتخاب شده است تا نقش‌آفرینی نهایی در این بازی اقتصادی و سیاسی اروپا انجام دهد. زمزمه‌های روزهای اخیر نشان‌دهنده آن است که حمایت‌های آرام اتحادیه اروپا از ایران به‌گونه‌ای جزو سیاست آنهاست. در حقیقت اروپا در این بین قصد دارد از بهره سیاسی و اقتصادی خود غافل نماند. اروپا هر لحظه ممکن است با توجه به منفعت اقتصادی خود، زیر چتر آمریکا بودن را بر حمایت از ایران ترجیح دهد. از همین رو رهبر انقلاب بارها و بارها بر استفاده هر‌چه سریع‌تر از امکانات اقتصادی برجام تاکید کرده‌اند. حال آنکه اقتصاد ایران نیز به شدت وابسته به نفت است و با اظهارات سه ماه گذشته وزیر صنایع کشور می‌توان گفت اقتصاد کشور با چالش روبه‌رو است.
از طرفی صحبت‌های وزیر صنایع به گونه‌ای تاکید بر نظرات کارشناسان اقتصادی و سیاسی بود که پیش از این درباره موقعیت اقتصادی کشور بیان کرده بودند اما متاسفانه هیچ توجهی به این صحبت‌ها نشده است. بیان دوباره این مشکلات از سوی وزیر صنایع البته هیچ مشکلی را حل نمی‌کند بلکه یاس و ناامیدی بسیاری از برای اقتصاد و صنعت کشور به بار خواهد آورد. پیش از این کارشناسان اقتصادی انتقادات بسیاری نسبت به روند صادرات و تولید داخلی کشور مطرح کرده‌اند. این در حالی است که معاون اول رییس‌جمهور مدعی صادرات ۴۰ میلیون دلاری شده است. در چنین شرایطی این سوال مطرح است که چگونه امکان ۴۰ درصد صادرات وجود دارد آن هم در شرایطی که ۸۵ درصد تولیدات داخلی کشور قابلیت صادرات ندارند.
این امید اما همچنان وجود دارد که دولت در زمان باقی‌مانده مدیریت خود با برنامه‌ریزی‌های اجرایی و جدی صادرات غیرنفتی خود را افزایش دهد و در همین راستا از مسیر تغییرات اقتصادی وابسته به نفت خارج شود. درباره اقتصاد باید واقع‌بینانه اظهار‌نظر کرد و با نگاهی ریشه‌ای به سمت حل شدن مشکلات قدم برداشت.
اظهاراتی از سوی معاون اقتصادی رییس‌جمهور مبنی بر اینکه تغییرات اقتصادی کشور بنا به دلایل سیاسی و روانی است و از سوی دیگر کارشناسان معتقدند روند اقتصادی کشور بر پایه‌های دیگری تغییر می‌کند، موضوع خوشایندی نیست. چنین تضادهایی بین اظهارات مسوولان و کارشناسان از آنجا آغاز می‌شود که هیچ سیاست مدونی در اقتصاد کشور وجود ندارد.
البته نبود سیاست‌های مدون اقتصادی خاص دولت فعلی نیست و در همه ادوار مختلف شاهد نبود سیاست‌های محکم بوده‌ایم. شاید بتوان گفت دولت‌ها هیچ‌کدام ریشه‌ای به موضوع اقتصاد نگاه نکرده‌اند و نبود نگاه مدون و ریشه‌ای موجب بیان ناامیدی در اقتصاد کشور شده است.
شرایط کنونی موجب شده تهدید‌های خارجی از سوی آمریکا موجب شود اتحادیه اروپا یا دیگر کشورهایی که قصد همکاری اقتصادی با ایران را دارند، به دلیل احساس ناامنی در ادامه روابط اقتصادی خود تجدیدنظر کنند یا نسبت به آن حساس شوند. چنین مشکلاتی به طور قطع ناشی از بی‌برنامه بودن اقتصادی است. اما بعد از گذشت سال‌ها هنوز هم امید آن می‌رود که تدبر، منطق، عملکرد کارشناسی و مدیران پاکدست و توانمند اقتصاد کشور را به سمت موفقیت پیش برند تا تحولات خاورمیانه به سادگی در اقتصاد کشور تغییر ایجاد نکند.
امیر واعظی‌آشتیانی
- 18
- 6
