همه چیز در مورد بودجه سال ۹۷

حسن روحانی رئیس جمهوری دیروز نخستین لایحه بودجه ۱۱۹۴ تریلیون تومانی دولت دوازدهم را با هدف اشتغالزایی، از بین بردن فقر و عدالت تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. جزئیات لایحه بودجه سال آینده بودجه کاملاً متفاوتی نسبت به سال‌های قبل به تصویر می‌کشد. دراین لایحه یکی از مهم‌ترین اقدامات بودجه‌ریزی و تخصیص بودجه براساس عملکرد دستگاه‌های اجرایی است.

علاوه برآن در نخستین لایحه بودجه دولت دوازدهم به یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصاد ملی ایران که همان پرداخت غیرهدفمند یارانه نقدی است پرداخته شده است به طوری که حدود نیمی از یارانه بگیران پردرآمد حذف شده و تنها نیازمندان واقعی در فهرست یارانه بگیران باقی می‌مانند. در لایحه بودجه ۹۷ نرخ محاسباتی دلار ۳۵۰۰ تومان و هر بشکه نفت ۵۵ دلار درنظر گرفته شده است.روزگذشته دولت لایحه بودجه ۱۳۹۷ را با سقف ۱۱۹۴ تریلیون تومان به مجلس تقدیم کرد. در لایحه سال آینده مجموع کلی منابع و مصارف دولت در مقایسه با آنچه در لایحه سال ۱۳۹۶ به مجلس رفته بود حدود ۱۰۰هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. در سال گذشته سقف منابع و مصارف حدود ۱۰۸۴ هزار میلیارد تومان بود.

در لایحه بودجه سال بعد مجموع بودجه عمومی دولت حدود ۴۲۹ هزار میلیارد تومان است که در مقایسه با رقم ۳۷۱ هزار میلیاردی لایحه امسال حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان افزایش دارد. مجموع بودجه عمومی در قانون بودجه سال‌جاری ۳۹۸ هزار میلیارد تومان تصویب شده بود.بودجه عمومی شامل دو بخش منابع عمومی و درآمدهای اختصاصی دولت است که در اصل منابع عمومی تشکیل دهنده منابع مالی دولت در سال خواهد بود که برای سال آینده حدود ۳۶۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که در مقایسه با لایحه بودجه سال‌جاری که ۳۱۹ هزار میلیارد تومان بود تا ۴۰ هزار میلیارد تومان افزایش دارد. منابع عمومی دولت در قانون بودجه سال ۱۳۹۶ در مجلس به ۳۴۶ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. همچنین از بودجه ۴۲۹ هزار میلیاردی بودجه عمومی تا ۵۶ هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای اختصاصی تأمین خواهد شد.

  بودجه شفاف‌تر شد

سقف لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ از حیث منابع و مصارف نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۶ با افزایش ۳.۶ درصدی روبه‌رو بوده است. این در حالی است که میزان رشد لایحه بودجه ۱۳۹۶ حدود ۱۱ درصد بود.

آن‌طور که از ردیف‌های لایحه بودجه سال آینده پیداست، به نظر می‌رسد نسبت به بودجه سال ۱۳۹۶ از شفافیت بیشتری برخوردار بوده است؛ به طوری که ردیف‌ها در لایحه بودجه سال آینده کاهش یافته است.

اما با این حال، بررسی بودجه تقدیمی دولت نشان از آن دارد که در لایحه بودجه سال بعد مجموع بودجه عمومی دولت حدود ۴۲۹ هزار میلیارد تومان است که نسبت به قانون بودجه سال ۱۳۹۶ از رشد ۷.۷ درصدی برخوردار بوده است. در قانون بودجه امسال منابع بودجه عمومی دولت ۳۹۸ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود.بودجه عمومی شامل دو بخش منابع عمومی و درآمدهای اختصاصی دولت است که در اصل منابع عمومی تشکیل‌دهنده منابع مالی دولت در سال خواهد بود که منابع عمومی برای سال آینده حدود ۳۶۸ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که در مقایسه با قانون بودجه سال‌جاری که ۳۴۷ هزار میلیارد تومان بود، تا ۲۱ هزار میلیارد تومان افزایش دارد. این یعنی منابع عمومی با رشد ۶ درصدی مواجه شده است.

از سوی دیگر، درآمد اختصاصی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی نیز در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۵۶ هزار و ۸۶۲ میلیارد تومان خواهد بود که این رقم در قانون بودجه امسال ۵۲ هزار و ۱۰۱ میلیارد تومان بود؛ این یعنی این بخش از بودجه از رشد ۹.۱ درصدی برخوردار بوده است.در همین حال، بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتقاعی وابسته به دولت از لحاظ درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار بالغ بر ۸۱۳ هزار و ۹۸۷ میلیارد تومان در نظر گرفته شده؛ این در حالی است که بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت از لحاظ درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار در قانون بودجه سال ۱۳۹۶ حدود ۸۰۰ هزار و ۵۰۲ میلیارد تومان بود.

به عبارتی، این بخش بودجه ۱.۶ درصد رشد کرده است.جداول لایحه بودجه سال آینده نشان می‌دهد که دولت ۶۰ هزار و ۴۳۱ میلیارد تومان برای طرح‌های عمرانی در قالب تملک دارایی‌های سرمایه‌ای در نظر گرفته است؛ این رقم در قانون بودجه سال ۱۳۹۶ حدود ۷۱ هزار و ۳۶۷ میلیارد تومان بود؛ به عبارتی بودجه طرح‌های عمرانی در سال آینده ۱۸ درصد کاهش یافته است.

   ثروتمندان از لیست یارانه‌بگیران حذف می‌شوند

بررسی لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد در حالی که تاکنون دولت در هر سال حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان بابت یارانه‌های نقدی پرداخت کرده است اما این رقم را برای سال آینده تا ۲۳ هزار میلیارد تومان کاهش داده است. با کاهش ۱۹ هزار میلیاردی هزینه یارانه نقدی باید در انتظار حذف گسترده یارانه بگیران بود.

اگر قرار باشد فقط ۲۳ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی پرداخت شود باید تا حدود نیمی از یارانه‌بگیران فعلی حذف شوند تا رقم ۲۳ هزار میلیاردی پاسخگوی پرداخت‌های نقدی باشد.

البته این موضوع می‌تواند خبر خوبی برای اقتصاد باشد زیرا اقتصاددانان معتقدند پرداخت یارانه به افراد و اقشاری که نیازی به آن ندارند تنها باعث هدررفت منابع مالی کشور شده است در حالی که این مبالغ را می‌توان صرف امور مهمتری چون سرمایه‌گذاری برای ایجاد شغل کرد.

  سهم ۱۷.۴ هزار میلیارد تومانی اشتغالاز افزایش قیمت حامل‌های انرژی

لایحه بودجه سال ۹۷ به دولت اجازه می‌دهد از مابه‌التفاوت قیمت حامل‌های انرژی در مقایسه با سال قبل تا سقف ۱۷۴ هزار میلیارد ریال برای حمایت از طرح‌های تولید، اشتغال، آموزش و کمک به کارورزی جوانان دانش آموخته دانشگاهی پرداخت کند.

بر اساس تبصره ۱۸ لایحه بودجه سال آینده کل کشور با هدف اجرای برنامه اشتغال گسترده و مولد با تأکید بر اشتغال جوانان، دانش آموختگان دانشگاهی، زنان و اشتغال حمایتی به دولت اجازه داده می‌شود صددرصد منابع حاصله از مابه التفاوت قیمت حامل‌های انرژی در سال ۱۳۹۷ نسبت به قیمت این حامل‌ها در ابتدای سال ۱۳۹۶ را به حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز و منابع حاصله را تا سقف ۱۷۴ هزار میلیارد ریال به شکل وجوه اداره شده و یارانه سود و ترکیب با منابع صندوق توسعه ملی و تسهیلات بانکی در جهت حمایت از طرح‌های تولید، اشتغال و آموزش و کمک به کارورزی جوانان دانش آموخته دانشگاهی پرداخت کند.

   خبر خوب برای مددجویان کمیته امداد و بهزیستی

لایحه بودجه سال آینده حاوی خبر خوبی برای مددجویان کمیته امداد و بهزیستی است به‌گونه‌ای که مقرر شده از محل منابع سازمان هدفمندی یارانه‌ها که از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی‌ به آن اختصاص پیدا می‌کند تا ۷هزار میلیارد تومان برای کاهش فقر مطلق در خانواده‌های هدف از طریق افزایش پرداخت به خانوارهایی که درآمد آنها کمتر از خط حمایتی کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی است تعلق گیرد.

  افزایش درآمدهای مالیاتی

دولت در نظر دارد در سال آینده ۱۲۸ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی و گمرکی داشته باشد که نسبت به هدف‌گذاری سال‌جاری حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. برآورد ۱۲۸ هزار و ۷۱۹ میلیارد تومان درآمد مالیاتی نسبت به بودجه سال‌جاری رشد ۱۰.۵ درصدی نشان می‌دهد. در لایحه بودجه سال آینده کل کشور کسب ۱۰۵ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی پیش‌بینی شده که نسبت به سال‌جاری ۵ درصد رشد دارد.

  اعتبار ۶۰ هزار میلیاردی طرح‌های عمرانی

بررسی لایحه بودجه ۱۳۹۷ نشانگر کاهش ۱۰ هزار میلیاردی بودجه‌های عمرانی در سال آینده است. پیش‌بینی ۶۰ هزار میلیارد تومانی برای بودجه‌های عمرانی در سال آینده گرچه این رقم را به واقعیت نزدیک کرده است، اما نسبت به رقم مصوب سال‌جاری تا ۱۰ هزار میلیارد تومان کاهش دارد.

  عوارض خروج از کشور ۲۲۰ هزار تومان شد

در لایحه بودجه ۱۳۹۷ عوارض خروج از کشور برای هر نفر ۲۲۰ هزار تومان تعیین شده که نسبت به ۷۵ هزار تومان سال قبل تا ۱۴۵ هزار تومان رشد داشته است.طبق این لایحه روند دریافت عوارض خروج از کشور برای سال‌ آینده متفاوت خواهد بود به‌گونه‌ای که برای سفر اول از هر نفر ۲۲۰ هزار تومان دریافت می‌شود، اما در سفر دوم این عوارض۵۰ درصد افزایش یافته و به ۳۳۰ هزار تومان می‌رسد همچنین در سفر سوم و سفرهای بعدی تا صددرصد افزایش خواهد داشت.

  وام ازدواج ۱۰ میلیونی باقی ماند

اما خبر مهم دیگری که در دل لایحه بودجه ۱۳۹۷ قرار دارد ثابت ماندن مبلغ ۱۰ میلیون تومانی وام ازدواج برای سال آینده است. براین اساس تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هر یک از زوج‌ها در سال آینده هم ۱۰میلیون تومان است که باید با دوره بازپرداخت چهار ساله و با کارمزد چهار درصد پرداخت شود.

    حقوق و بازخرید خدمت گروه‌های مختلف

تبصره ۱۲ ماده واحده لایحه بودجه به افزایش حقوق گروه‌های مختلف حقوق بگیر از قبیل هیأت علمی، کارکنان کشوری و لشکری و قضات اختصاص دارد که بر اساس پیشنهاد دولت، این افزایش به طور جداگانه توسط دولت انجام می‌شود به نحوی که تفاوت تطبیق موضوع ماده (۷۸) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۸/۷/۱۳۷۶ در حکم حقوق، بدون تغییر باقی بماند.

همچنین در این تبصره دستگاه‌های اجرایی مجازند از محل فروش اموال و دارایی‌های غیرمنقول مازاد در اختیار خود به استثنای انفال و اموال زیر نظر رهبر معظم انقلاب پس از واریز به درآمد عمومی نسبت به بازخرید کارکنان رسمی و غیررسمی و پرداخت پاداش پایان خدمت به افرادی که براساس قانون بازخرید یا بازنشسته می‌شوند، اقدام کند.

  سقف معافیت مالیات بر درآمد کارکنان

براساس تبصره ۶ ماده واحده، سقف معافیت مالیاتی در سال ۱۳۹۷ نسبت به پارسال تغییری ندارد و معادل ۲۴۰ میلیون ریال در سال است؛ نرخ مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر مبلغ مذکور تا پنج برابر این رقم مشمول مالیات سالانه ۱۰ درصد و نسبت به مازاد آن ۲۰ درصد است.

  تداوم خرید خدمت مشمولان غایب

براساس بند ب تبصره ۱۱ این لایحه، دولت پیشنهاد کرده است که تمام مشمولان خدمت وظیفه عمومی که بیش از ۸ سال غیبت دارند، بتوانند با پرداخت جریمه مدت زمان غیبت به صورت نقدی و اقساطی، از انجام خدمت سربازی معاف شوند به شرطی که جریمه یاد شده تا سال ۹۷ تسویه شود.میزان جریمه مشمولان غایب برای صدور کارت معافیت نظام وظیفه برای افراد زیردیپلم ۱۰۰ میلیون ریال، دیپلم ۱۵۰ میلیون ریال، فوق دیپلم ۲۰۰ میلیون ریال، لیسانس ۲۵۰ میلیون ریال، فوق لیسانس ۳۰۰ میلیون ریال، دکترای عمومی علوم پزشکی ۳۵۰ میلیون ریال، دکترای تخصصی غیرعلوم پزشکی ۴۰۰ میلیون ریال و دکترای تخصصی رشته‌های علوم پزشکی و بالاتر ۴۵۰ میلیون ریال پیش‌بینی شده است.

  انتشار اوراق مالی اسلامی برای طرح‌های توجیهی

تبصره ۵ لایحه پیشنهادی بودجه ۱۳۹۷ به شرکت‌های دولتی و وابسته وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی و همچنین دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری اجازه می‌دهد تا سقف ۷۰ هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی ریالی برای اجرای طرح‌های دارای توجیه فنی، اقتصادی و مالی خود که به تصویب شورای اقتصاد می‌رسد، با تضمین و بازپرداخت اصل و سود توسط خود، منتشر کنند.

  افزایش سقف تسهیلات تأمین مالی خارجی (فاینانس)

بر اساس تبصره ۳ ماده واحده این لایحه، سقف تسهیلات تأمین مالی خارجی برای طرح‌ها، علاوه بر باقیمانده سهمیه سال قبل معادل ارزش ریالی ۳۰ میلیارد دلار تعیین شده است که نسبت به سال گذشته ۲۰ میلیارد دلار افزایش دارد.