غذای گرانقیمت کارگری

گرانی تخم‌مرغ این روزها سوژه شوخی‌های مجازی ایرانی‌هاست اما این ‌بار اولی نیست که تورم عجیب و غریب غذا در ایران دستمایه انتقادهای طنزآلود مردم می‌شود. غذا در ایران بسیار گران است و نسبت تورم آن با حداقل دستمزد همخوانی ندارد. حالا در شرایطی که حداقل مزد در ایران حدود ٩٣٠‌هزار تومان در ماه است، با قیمت فعلی تخم‌مرغ و گوجه‌فرنگی و با این حقوق یک خانواده چهارنفره می‌تواند در ٣ وعده شبانه‌روز فقط املت بخورد.

اگر حداقل مزد را با قیمت دو کالای اساسی دیگر یعنی گوشت و برنج بسنجیم، صرف‌نظر از سایر هزینه‌ها هر عضو یک خانواده تنها می‌تواند یک وعده ١٨٠گرمی گوشت در روز مصرف کند. اگر این نسبت‌ها را برای برنج درنظر بگیریم، هر ایرانی با مزد حداقلی سرپرست خانوار می‌تواند تنها ٧٠٠گرم در روز برنج مصرف کند. البته لازم است دوباره تأکید کنیم که این محاسبات در شرایطی انجام شده که از سایر هزینه‌های خانوار و سبد ترکیبی هزینه‌های او صرف‌نظر کنیم.

ماهی چقدر می‌توان گوشت خورد؟

اگر قیمت یک‌کیلوگرم گوشت را به‌طور میانگین، ٤٢‌هزار تومان در نظر بگیریم، با ٩٣٠‌هزار تومان (که حداقل دستمزد است) در ماه می‌توان حدود ٢٢کیلوگرم گوشت خرید. اگر این ٢٢کیلوگرم را بر عدد ٤ تقسیم کنیم، متوجه خواهیم شد که هریک از اعضای یک خانواده چهارنفره می‌تواند در یک روز تنها ١٨٠گرم گوشت مصرف کند. این درحالی است که براساس هرم غذایی هر فرد باید روزانه بین ٧٠ تا ٨٠گرم گوشت مصرف کند.

گفتنی است؛ براساس قیمت‌های اعلام‌شده توسط اتحادیه گوشت گوسفندی، راسته گوسفندی کیلویی ٦١‌هزار تومان، خورشتی بدون استخوان کیلویی ٤٢‌هزار تومان، راسته با استخوان کیلویی ٣٥‌هزار تومان، ران پاک‌کرده کیلویی ٤٣‌هزار تومان و ماهیچه کیلویی ٤٢‌هزار تومان است.

گفتنی است؛ این ١٨٠گرم در شرایطی به دست آمده که خبرنگار «شهروند» تنها گوشت مورد نیاز یک وعده غذایی در روز را محاسبه کرده است.

تمام حقوق یک کارگر

روزی ٧٠٠گرم برنج می‌شود

برنج در کشور ما قیمت‌های متفاوتی دارد. آن‌قدر متفاوت که درنظرگرفتن یک میانگین قیمتی برای آن سخت است. برنج ایرانی تا کیلویی ١٥‌هزار تومان قیمت‌گذاری شده و این درحالی است که برنج وارداتی کیلویی ٣‌هزار تومان قیمت دارد. برنج نیم‌دانه ایرانی حدودا کیلویی ٧‌هزار تومان است و برنج طارم بین ١٢ تا ١٥‌هزار تومان. با توجه به تشویق مسئولان برای مصرف کالای داخلی و برنج ایرانی، میانگین را بین ٧ و ١٥، یعنی ١١‌هزار تومان درنظر می‌گیریم.

اما با ٩٣٠‌هزار تومان چند کیلو برنج می‌توان خرید؟ با حداقل دستمزد برای یک‌ماه می‌توان حدود ٨٤کیلو برنج خرید و اگر یک خانواده چهارنفره را مبنا قرار دهیم، هرنفر می‌تواند با ٩٣٠‌هزار تومان، ٧٠٠گرم برنج در روز بخورد که البته این در شرایطی است که همه حقوق خود را بابت برنج ١١‌هزار تومانی پرداخت کرده باشد.

گفتنی است؛ این ٠٧٠گرم در شرایطی به دست آمده که خبرنگار «شهروند» تنها برنج مورد نیاز یک وعده غذایی در روز را محاسبه کرده است.

اگر هر روز املت بخوریم...

شاید با خود فکر کنیم اگر غذاهایی مانند تخم‌مرغ یا املت مصرف کنیم، هزینه مواد خوراکی خانواده پایین می‌آید اما قیمت املت یک خانواده ٤نفره از چلوکباب چیزی کم ندارد! یک محاسبه ساده نشان می‌دهد اگر یک خانوار ۴نفره در یک‌ماه هر ٣ وعده فقط املت بخورد، ۸۰۰‌هزار تومان هزینه دارد که تقریبا معادل حداقل حقوق یک کارگر است.

ستاد تنظیم بازار با وجود این‌که با افزایش قیمت نان موافقت کرده بود، اما در زمان اجرا با دستور مستقیم رئیس‌جمهوری به خاطر مصالح کشور متوقف شد، هرچند که وزن چانه‌های نان کمتر از وزن مصوب است و در واقع کم‌فروشی می‌شود و نان به‌طور میانگین بین ٥٠٠ تا‌هزار تومان است. به تازگی قیمت هر عدد تخم‌مرغ نیز در این مدت با افزایش در حدود دوبرابری به ٦٠٠تومان رسید.

یک خانواده ٤نفره درصورتی‌ که بخواهد در ٣ وعده غذایی خود تنها املت بخورد و از تمام دیگر غذاها و میوه‌ها صرف‌نظر کند، در ماه باید مبلغی نزدیک به حداقل حقوق کارگری پرداخت کند یا به عبارتی حداقل حقوق کارگری به هزینه تهیه املت به‌عنوان جایگزین تمام وعده‌های غذایی نزدیک شده است.

قیمت هر کیلوگرم گوجه‌فرنگی در بازار مصرف به حدود ٤‌هزار تومان رسیده است و درصورتی‌ که برای یک تهیه وعده املت برای ٤نفر، یک‌کیلوگرم گوجه، ٤ عدد تخم‌مرغ، ٤ عدد نان تافتون، ٤٠٠ تا ٦٠٠ تومان، به میزان مورد نیاز روغن، نمک و ادویه استفاده شود، باید ٩‌هزار تومان پرداخت کرد که با محاسبه ٣٠روز و هر روز ٣ وعده، یک خانوار ٤نفره باید ٨١٠‌هزار تومان فقط برای خوردن املت در ٣ وعده پرداخت کند.

براین اساس، هزینه املت یک خانوار ٤نفره به جای وعده‌های غذایی تنها ١٢٠هزار تومان از حداقل حقوق کارگری کمتر است و خانوار باید با مبلغ یادشده (١٢٠‌هزار تومان) روزگار طی کند و نیازهای اولیه‌ای مانند دیگر نیازهای غذایی، مسکن، پوشاک، آموزش، حمل‌ونقل و غیره را تأمین کند.

فشار روی دهک‌های پایین درآمدی

حالا برای نخستین‌بار تورم دهک‌های درآمدی از سوی مرکز آمار ایران محاسبه شده و آمار حاکی از آن است که فشار تورمی بر دهک‌های پایین جامعه همیشه بیشتر است و این به این معناست که قدرت خرید دهک‌های پایین درآمدی، بسیار کمتر از دهک‌های بالای درآمدی است و تورمی که گروه کم‌درآمد متحمل می‌شوند، به‌مراتب بسیار بالاتر از اقشار پردرآمد و مستقر در دهک‌های بالای درآمدی است. این درحالی است که گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها همیشه متحمل تورم‌های بیشتری می‌شوند.

بررسی نتایج شاخص قیمت مصرف‌کننده کل خانوارهای کشور براساس دهک‌های هزینه‌ای بیانگر آن است که بیشترین عدد شاخص مربوط به دهک اول بالغ بر ۱۱۱.۵‌درصد و کمترین مقدار شاخص متعلق به دهک دهم بالغ بر ۱۰۹.۷ است؛ ضمن این‌که کمترین افزایش ماهانه شاخص کل برای دهک دهم بالغ بر ۰.۶‌درصد و بیشترین افزایش ماهانه شاخص کل برای دهک اول بالغ بر ۱.۳‌درصد بوده که در مقایسه با تورم ماهانه کل خانوارها در آذرماه ۰.۶واحد‌ درصد بالاتر است.

بررسی نتایج شاخص قیمت مصرف‌کننده در گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات براساس دهک‌های هزینه‌ای نشان‌دهنده آن است که بیشترین عدد شاخص این گروه در آذرماه ۱۳۹۶ عدد ۱۱۵.۳ متعلق به دهک دهم و کمترین آن عدد ۱۱۳.۹ متعلق به دهک اول است؛ این درحالی است که بیشترین افزایش ماهانه شاخص این گروه معادل ۳‌درصد متعلق به دهک اول و کمترین آن معادل ۲.۱‌درصد بوده که متعلق به دهک دهم است.

این در شرایطی است که داده‌های مرکز آمار حکایت از آن دارد که شاخص قیمت مصرف‌کننده در دهک‌های هزینه‌ای برای گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات مصرفی خانوارهای کشور نمایانگر آن است که بیشترین مقدار شاخص در این گروه عدد ۱۰۹.۷ برای دهک اول و کمترین مقدار شاخص در این گروه عدد ۱۰۸.۵ متعلق به دهک دهم که باز هم نشان می‌دهد بیشترین افزایش ماهانه این شاخص معادل ۰.۲‌درصد متعلق به دهک دهم است و برای دهک اول، این شاخص نسبت به ماه گذشته تغییری نداشته است.