نرخ تورم برای اقشار مختلف مردم دمای متفاوتی دارد

بار تورم بر دوش طبقه متوسط

با جهش نرخ ارز درماه‌های اخیر نرخ تورم مصرف‌کننده نیز که درچند سال اخیر به روند نزولی عادت کرده بود، صعودی شده است. به طوری که براساس گزارش بانک مرکزی از تیرماه امسال نرخ تورم دوباره به محدوده دورقمی وارد شد. هرچند گزارش مرکز آمار ایران درباره نرخ تورم تیر و مرداد امسال همچنان تک رقمی است، ولی مقایسه این شاخص با ماه‌های قبل به روشنی حکایت از رشد تورم دارد.

درماه‌های تیر و مرداد بخصوص دربرخی از گروه‌ها مانند خوراکی‌ها شاهد افزایش نرخ تورم کل و نقطه به نقطه (نسبت به مدت مشابه سال قبل) هستیم. اما تورمی که به‌عنوان میانگین قیمتی بیش از ۳۵۰ قلم کالا و خدمت محاسبه می‌شود، برای اقشار و دهک‌های هزینه‌ای کشور یکسان نیست و درواقع دمای نرخ تورم برای هر دهک متفاوت است. طبق تقسیم‌بندی صورت گرفته جمعیت کشور به ۱۰ دهک (یک دهم جمعیت) بخش‌بندی شده‌اند که دهک اول فقیرترین و دهک دهم ثروتمندترین است. مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ هزینه دهک اول را ۷۸۰ هزار تومان و دهک دهم را ۱۶ میلیون تومان در ماه محاسبه کرده بود که با این ملاک می‌توان دهک خود را تعیین کرد.

چه کسانی بیشترین تورم را تحمل می‌کنند

بررسی نرخ تورم از اسفند ماه سال گذشته تا مرداد امسال نشان می‌دهد که طبقه متوسط بیشترین فشار را از رشد سطح عمومی قیمت‌ها متحمل می‌شود. این درحالی است که دربسیاری از ماه‌ها تورمی که دهک دهم به‌عنوان ثروتمندترین جامعه احساس می‌کند از تورم دهک اول (فقیرترین) و دهک‌های میانی یا همان طبقه متوسط کمتر بوده است. برای مثال درحالی که نرخ تورم کل در اسفند ماه سال گذشته برابر با ۸.۲ درصد بوده این نرخ برای دهک اول (فقیرترین) ۹ درصد ولی برای دهک دهم یا همان ثروتمندترین‌ها ۷.۷ درصد بوده است به معنای دیگر دراین ماه فقیران به‌طور میانگین ۱.۳ درصد تورم بیشتری را نسبت به اقشار مرفه تحمل کرده‌اند. البته دهک پنجم و ششم نیز به‌عنوان طبقه متوسط به ترتیب با تورم ۷.۷ و ۸.۶ حدود یک درصد تورم بیشتری را تجربه کرده‌اند.

در اسفندماه ١٣٩٦ بیشترین عدد شاخص کل برابر ١١١,٧ مربوط به دهک چهارم و کمترین عدد شاخص کل برابر ١١١.٣ در دهک دهم است. کمترین تغییر ماهانه شاخص کل برابر صفر درصد در دهک اول و بیشترین تغییر ماهانه شاخص کل برابر ٠.٤ درصد در دهک دهم بوده است. نتایج شاخص قیمت مصرف‌کننده در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بر اساس دهک‌های هزینه‌ای در این ماه نشان دهنده آن است که بیشترین عدد شاخص این گروه در اسفندماه ١٣٩٦ برابر ١١٦,٠ در دهک هفتم و کمترین آن برابر ١١٤.٨ در دهک اول اتفاق افتاده است. درنخستین ماه سال‌جاری نیز همین روال حاکم بوده است. درفروردین ماه سال‌جاری نرخ تورم کل ۸.۱ درصد ولی نرخ تورم دهک اول یا فقرا ۸.۵ درصد بوده است.

اما تورم ثروتمندان همچنان روی نرخ ۷.۷ درصد باقی مانده است که از تورم ۸.۴ و ۸.۳ درصدی دهک‌های پنجم و ششم (طبقه متوسط) کمتر بوده است. در فروردین ماه ١٣٩٧ بیشترین عدد شاخص کل برابر ١١٣,٣ مربوط به دهک چهارم و کمترین عدد شاخص کل برابر ١١٢.٨ در دهک دهم است. کمترین تغییر ماهانه شاخص کل برابر ١.٢ درصد در دهک اول و بیشترین تغییر ماهانه شاخص کل برابر ١.٤ درصد در دهک ششم بوده است. دراردیبهشت ماه امسال هم که نرخ تورم کل به ۸ درصد کاهش یافته است فقیرترین ها تورم ۸.۲ درصدی را تجربه کرده‌اند درحالی که ثروتمندان تورم ۷.۹ درصدی داشته‌اند. دراین ماه طبقه متوسط یا همان دهک پنجم و ششم با تورم ۸.۳ درصدی بالاترین نرخ تورم را تحمل کرده‌اند که از تورم فقیرترین و ثروتمندترین‌ها هم بیشتر بوده است. فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ٠,٤ درصد رسید که نسبت به ماه قبل (٠.٨ درصد) ٠.٤ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ٠.٢ درصد افزایش و در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل ٠.٢ درصد کاهش نشان می‌دهد.

تورم ثروتمندان بالا رفت، اما نه بالاتر از طبقه متوسط

اما از خرداد ماه امسال این روند با تغییراتی همراه بوده است. دراین ماه نرخ تورم کل به ۸.۲ درصد افزایش یافته است ولی نرخ تورم فقیرترین جامعه کمتر از این نرخ و به ۸.۱ درصد رسیده است. در طرف دیگر تورم دهک دهم نیز با یک دهم درصد یعنی ۸.۲ درصد بالاتر از تورم فقیرترین‌ها قرار گرفته است. اما همچنان تورم طبقه متوسط با ۸.۴ درصد بالاترین نرخ درمیان دهک‌های هزینه‌ای بوده است. فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ٠,٣ درصد رسید که نسبت به ماه قبل (٠.٤ درصد) ٠.١ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ٠.١ درصد افزایش و در گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل ٠.٣ درصد افزایش نشان می‌دهد. در تیرماه فاصله نرخ تورم دهک اول و دهم ازیکدیگر بیشتر شده است. دراین ماه نرخ تورم کل به ۸.۷ درصد افزایش یافته است. اما تورم دهک اول ۳ دهم درصد کمتر از آن بوده است درحالی که تورم دهک دهم یک دهم درصد بیشتر از نرخ تورم کل (۸.۸ درصد) بوده است ولی همچون ماه‌های قبل این طبقه متوسط است که بالاترین تورم را لمس کرده‌اند. دراین ماه نرخ تورم دهک پنجم و ششم ۸.۹ درصد بوده است. فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ٠,٥ درصد رسید که نسبت به ماه قبل (٠.٣ درصد) ٠.٢ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ٠.١ درصد افزایش و در گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل ٠.٣ درصد افزایش نشان می‌دهد.

افزایش فاصله تورمی دهک‌ها

در مرداد ماه امسال نرخ تورم کل با یک درصد افزایش به ۹.۷ درصد رسیده است رشدی که در تمام دهک‌های هزینه‌ای نیز تأثیر گذاشته است. در ماه گذشته این نرخ با ۵ دهم درصد کمتر برای دهک اول ۹.۲ درصد ولی برای دهک دهم با ۳ دهم درصد بالاتر ۱۰ درصد محاسبه شده است.

فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ٠,٨ درصد رسید که نسبت به ماه قبل (٠.٥ درصد) ٠.٣ واحد درصد افزایش نشان می‌دهد. فاصله تورمی در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ٠.٢ درصد افزایش و در گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» نسبت به ماه قبل ٠.٦ درصد افزایش نشان می‌دهد.

استان‌های پیشتاز در تورم

نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به مرداد ماه ١٣٩٧ برای خانوارهای کشور به عدد ٩.٧ درصد رسید. بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه مربوط به استان کرمانشاه (١٢.٥ درصد) و کمترین آن مربوط به استان‌های بوشهر و سیستان و بلوچستان (٧.٤ درصد) است. شکاف نرخ تورم دوازده ماهه استان‌ها در مرداد ماه ٥.١ درصد است که نسبت به ماه قبل ٠.٢ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد.

سیاوش رضایی