از سال‌ها قبل و همزمان با کاهش ارزش ریال در بازارهای جهانی و به دنبال آن بالا رفتن نرخ ارز در اقتصاد ایران، بانک مرکزی بحث حذف صفر از پول ملی را مطرح کرد که البته تمامی این طرح‌ها تاکنون از مرحله اجرا دور مانده و عملا نتوانستند تمام جوانب و نظرات کارشناسان را به خود جلب کنند.
چند ماه پس از آغاز به کار دولت دوازدهم، این بار همتی - رئیس کل بانک مرکزی - اعلام کرده که بحث حذف صفر از پول ملی را در قالب یک لایحه دنبال می‌کند و در صورت دریافت موافقت‌های لازم از سوی دولت و مجلس می‌توان انتظار داشت که این طرح طولانی سرانجام به مرحله اجرا برسد.
پس از اعلام این خبر برخی از اقتصاددان‌ها و فعالان عرصه اقتصادی نظرات خود را ارائه کرده‌اند و به نظر می‌رسد در شرایطی که هنوز جزئیات برنامه‌ریزی بانک مرکزی در این رابطه منتشر نشده، طرح حذف صفر طیف گسترده‌ای از مخالفان و موافقان را با خود همراه می‌کند. موضوعی که به نظر می‌رسد در اتاق بازرگانی نیز روالی مشابه با دیگر بخش‌های اقتصاد ایران دارد.
در این رابطه یحیی آل اسحاق - از اعضای اتاق بازرگانی تهران - در گفت‌وگو با ایسنا، معتقد است در صورتیکه بانک مرکزی بتواند تمام جوانب مورد نیاز در اجرای طرح حذف صفر از پول ملی را لحاظ کند، می‌توان انتظار داشت که این طرح نتایجی مثبت از خود بر جای بگذارد.
به گفته وی از سال ۱۳۰۸ که رسما جابه جایی نرخ از تومان به ریال صورت گرفت تاکنون ریال نتوانسته لااقل در معاملات مردم نقش محوی ایفا کند و همچنان بخش قابل توجهی از معاملات اقتصادی به تومان صورت می‌گیرد.
این فعال اقتصادی ادامه داد: در کنار آن بحث کاهش تعداد صفرهای پول ملی می‌تواند از نظر جنبه روانی نیز تاثیراتی داشته باشد. برای مثلا وقتی یک دلار از ۱۰ هزار تومان به ۱۰ تومان کاهش ارزش پیدا کند جدای از واقعیت‌های اقتصادی در عرصه بین‌المللی و جنبه روانی می‌تواند اثرگذار باشد.
آل اسحاق با اشاره به تجربه تعدادی از کشورها در زمینه کاهش صفر از پول ملی‌شان تاکید کرد: آنجا که این سیاست‌ها اجرایی شده و موفقیت آمیز بوده‌اند به پشتوانه یک برنامه‌ریزی کلان اقتصادی و وحدت رویه صورت گرفته است. اگر اقتصاد ایران در عرصه سیاستگذاری بتواند جنبه‌هایی همچون کنترل تورم و روابط بین‌المللی پولی را در راستای طرح کاهش صفر از پول ملی قرار دهد می‌توان انتظار داشت که این طرح در عرصه واقعیت‌های اقتصادی نیز نقشی کلیدی ایفا کند.
به گفته وی قطعا کاهش صفر در عرصه‌هایی همچون پایین آمدن هزینه چاپ اسکناس یا ضرب سکه اثر مثبت خواهد داشت اما نمی‌توان طرحی به این بزرگی را تنها با اهداف کوتاه‌مدت به اجرا رساند بلکه باید تمام مسائل کلان اقتصادی در این زمینه لحاظ شود تا بتواند انتظار داشت که طرح از خود جنبه‌ای مثبت نشان دهد.
اما مجیدرضا حریری - نایب رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین - نیز در گفت‌وگو با ایسنا، به بررسی ابعادی از طرح جدید بانک مرکزی پرداخت و اظهار کرد: از حدود ۱۰ سال قبل بحث کاهش صفر از پول ملی مطرح بوده و چند بانک مرکزی در دولت‌های مختلف در رابطه با آن اظهارنظرهایی داشتند. این در حالی است که اقتصاد ما در طول این ۱۰ سال با اتفاق‌ها و تغییراتی جدی روبرو بوده است.
وی ادامه داد: در طول این مدت ارزش پول ملی ما حدودا به یک دهم کاهش یافته، اقتصاد ما دو بار نرخ تورم بالای ۴۰ درصد و نرخ رشد منفی ۵ درصد را تجربه کرده است. حالا سوال ما این است که اگر همچنان بحث اجرای همان طرح ۱۰ سال قبل مطرح شده آیا تمامی جوانب و تغییرات به وجود آمده در این مدت رصد شده است یا خیر؟
این فعال اقتصادی با اشاره به عدم انتشار جزئیات طرح بانک مرکزی در کاهش صفر از پول ملی توضیح داد: تا زمانی که جزئیات ارائه نشود نمی‌توان تحلیل دقیقی در رابطه با این تصمیم داشت اما فعلا باید این سوال را مطرح کنیم که آیا در شرایط فعلی که اقتصاد ایران با مشکلاتی مواجه بوده و تصویر دقیقی از آینده خود ندارد، می‌توان به اجرای چنین طرح کلانی فکر کرد یا باید در دوره زمانی دیگری آنرا به مرحله اجرا رساند. اقتصاد ما امروز نامتعادل است و باید بیش از هر چیز تلاش کنیم که تعادل به این عرصه بازگردد.
- 9
- 2
