خمیرهای ترشیده نانوایی‌ها در اثر قطعی مکرر برق

به گزارش ایلنا، همه چیز از قطعی مکرر برق شروع شد. قطعی پیاپی جریان برق که به نظر می‌رسد در روزهای گرم تابستان، روند عادی امور را مختل کرده‌ است. در هفته‌های اخیر، چه در خانه نشسته باشی یا پا به کوچه و خیابان بگذاری، فرقی نمی‌کند؛ هر لحظه، هر جا و در هر شرایطی ممکن است غفلتاً برق قطع شود.

این اختلال برای برخی «تحمل‌پذیر» نیست. چند روز پیش، یک نانوا در شهرستان رویان استان مازندران، به نشانه‌ی اعتراض، ورقه‌های خمیر نان را که احتمالاً به علت قطعی برق ترشیده و بلااستفاده شده بود، روی راه‌پله‌ی اداره برق این شهرستان پهن کرد و اعلام کرد با این شرایط، ادامه کار نانوایی‌ها دیگر میسر نیست. همین حرکت اعتراضی توسط نانوایی دیگری در «خاش» سیستان و بلوچستان هم صورت گرفت.

قطعی برق که شرکت توانیر آن را نتیجه بالا رفتن مصرف و سربار غیرقابل تحملِ ظرفیت می‌داند، محدود به یک شهر و یک استان نیست و علاوه بر مشکلاتی که مردم عادی در گرمای شدید تابستان  متحمل می‌شوند، اشتغال را در بخش‌های وابسته به برق و ازجمله در خبازی‌ها با مشکلات بسیار مواجه می‌کند.

کسی جوابگوی اتلافِ منابع غذاییِ مردم نیست

عبدالله بلواسی (فعال صنفی خبازان مریوان در استان کردستان) در رابطه با این شرایط با اشاره به اینکه نانوایان مریوان از قطعی‌های مکرر برق به ستوه آمده‌اند، می‌گوید: هر روز در این شهرستان، نانوایی‌ها خمیرهای ترشیده خود را دور می ریزند؛ در این شرایطِ اقتصادی که نان و گندم برای مردم ایران، حکم طلا را دارد، کسی جوابگوی این همه دورریز و اتلاف منابع غذایی مردم نیست.

به عقیده این فعال صنفی نانوایی‌ها، اگر قطعی برق، برنامه و ترتیب از پیش مشخص داشت، می‌شد جلوی اتلاف هزینه‌ها را گرفت: متاسفانه قطعی برق هیچ برنامه و نظم مشخصی ندارد؛ کارگر می‌رود سر کار، خمیر درست می‌کند و بعد ناگهان برق قطع می‌شود، هم کارگر از کارش می‌ماند و هم هدررفتِ آرد به وجود می‌آید؛ و در این میان، کارگران خمیرگیر و شاطری که حق‌الزحمه ای دستمزد می‌گیرند، بیشتر متضرر می‌شوند. از آن طرف، مردم هم ‌سرگردان و معطل می‌مانند؛ در این گرمای تابستان به قصد نانوایی و ابتیاع نان از منزل خارج می‌شوند ولی نانی در کار نیست.

کسانی هستند که به اندازه صد نفر ایرانی از سرمایه‌های ملی سهم برده‌اند

بلواسی از مسئولانی انتقاد می‌کنند که در تصمیم‌گیری‌ها انواع ریاضت‌ها را به مردم و طبقه کارگر تحمیل می‌کنند:  مشکل اصلیِ کمبود برق، ناکارآمدی سیاست‌گذاری‌هاست؛ این مشکل هم مشابه دیگر مشکلات و معضلاتِ مدیریتی، نشان از بی‌برنامگی‌های گسترده دارد. فرض کنیم این درست باشد که می‌گویند در ایران بیشتر از میانگین جهانی برق مصرف می‌شود، ولی باید این سوال را مطرح کرد که مصرف مردم عادی مگر چقدر است؛ چه کسانی در ایران برق را مثل دیگر سرمایه‌های ملی حیف و میل می‌کنند؛ در ایران امروز افرادی هستند که هر نفر به اندازه حداقل صد نفر ایرانیِ متوسط‌الحال، از سرمایه‌ها سهم برده و می‌برند.

وی ادامه می‌دهد: سالهاست که خطاب به  مردم فقیر و کم درآمد می‌گویند صرفه‌جویی کنید ولی آیا از خودشان پرسیده‌اند چرا هرگز صرفه‌جویی نمی‌شود؟ عامل اصلی اسراف کیست؟ آیا غیر از بالادستی‌ها و دولتی‌ها، کسی عامل اسراف و زیاده‌روی است؛ آیا این آقایان یکبار از خودشان پرسیده‌اند کارگران و مزدبگیرانی که با دستمزدهای زیر خط گرسنگی مطلق، زندگی می‌کنند و حتی خیلی از این کم‌درآمدها زیر یک میلیون تومان درآمد دارند، چگونه و چه چیزی را اسراف می‌کنند؛ اصلا مگر چیزی دارند که بتوانند اسراف و زیاده‌روی کنند؟

شرایط ناگوار قطعی برق در حالی برای کارگران خباز در گوشه و کنار کشور، مشکل‌ساز شده‌ که در چند سال اخیر مزد خبازان که طبق روال عرفی آن، براساس پیمان‌های دسته جمعی افزایش می‌شود، ریالی زیاد نشده‌است.

کارگران خباز مستاصل شده‌اند

علی یزدانی (رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران خباز سراسر کشور) با اشاره به مشکلات معیشتی کارگران نانوایی‌ها گفت: چهار سال است از افزایش دستمزد محرومیم. در این چهار سال، طبق محاسبات انجام شده باید دستمزد کارگران نانوایی‌ها، ۸۲ درصد زیاد می‌شد که باتوجه به مشکلات و کاستی‌ها، این اتفاق نیفتاد.

رئیس انجمن صنفی کارگران خباز اصفهان ادامه داد: بالا رفتن هزینه‌های زندگی و ثابت ماندن دستمزدها شرایطی را به وجود آورده که می‌شود گفت کارد به استخوان کارگران خباز رسیده و به معنای واقعی کلمه مستاصل شده‌اند.

بلواسی نیز از شرایط شغلی و دستمزدی کارگرانِ نانوایی‌های مریوان انتقاد می‌کند: کارگران خباز مریوان هنوز با دستمزد سال ۹۳ کار می‌کنند، یعنی حداقل دستمزد آنها، فقط ۲۵ هزارتومان در هر روز است؛ این درحالی‌ست که با قطعی نامنظم برق و «کیسه‌ای» بودن دستمزد، این مبلغِ حداقل، کمتر  از این نیز می‌شود؛ در واقع، وقتی کار بخوابد، از دستمزد کارگر کم می‌شود.

لااقل برنامه مشخصی برای قطعی برق اعلام کنند

در روزهای گذشته، کارگران خباز مریوان بارها به اداره برق این شهرستان مراجعه کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد قطعی برق و تنظیم چند و چون آن، در دست ادارات برق شهرستان‌ها هم نیست. بلواسی در این رابطه می‌گوید: ما مثل همکار مازندرانی‌مان، خمیرهای ترشیده را به اداره برق نبردیم، اما خودمان بارها به این نهاد دولتی مراجعه کردیم؛ متاسفانه این اداره هم جوابی برای قطعی نامنظم و بی‌برنامه‌ی برق نداشت چون بدون هماهنگی با این نهاد، در سطح استان برای قطعی برق تصمیم می‌گیرند. حداقلش این است که می‌توانند برنامه مشخصی به اداره برق شهرستان مریوان اعلام کنند تا آنها هم بتوانند به نانوایی‌ها و مراکز حساس دیگر از قبل، زمان تقریبیِ قطعی برق را اطلاع بدهند.

او ادامه می‌دهد: همین پنج‌شنبه گذشته از ساعت ۱۱:۳۰ برق نانوایی ما رفت؛ ما هشتاد کیلو خمیر داشتیم که مجبور شدیم همه‌ی آن را دور بریزیم. فقط روز جمعه، قطعی برق نداشتیم  وگرنه روزهای کاریِ وسط هفته، گاه و بیگاه، با این مشکل مواجه می‌شویم. کمتر روزی‌ست که قطعی ناگهان برق نباشد و ما به مشکل برنخوریم.

کارگران خبازى استان کردستان پیش از این، مهم‌ترین مطالبات خود را به این ترتیب بیان کرده بودند: ۱. در اسرع وقت موضوع عدم افزایش چندین ساله دستمزدهای‌مان رفع شده و از این به بعد ما کارگران خباز می‌خواهیم برابر قانون هر ساله از افزایش دستمزد بهره‌مند شویم و این عرف غیرقانونی که افزایش دستمزد کارگر خباز را به افزایش نرخ نان منوط کرده‌اند، برچیده شود؛ چون به زعم ما قرار افزایش نرخ نان که در برنامه بودجه سال ۹۷ تعریف شده در راستای اهداف سیاسی و اقتصادی دولت و به نفع شریک اجتماعی‌شان (کارفرمایان) می‌باشد، نه در راستای رفاه اجتماعی طبقه کارگر.

۲. تمامی کارگران شاغل در کارگاه‌های خبازی به دلایلی که شرح آن داده می‌شد، می‌بایست کار آنها سخت و زیان‌آور تلقی شده و همه آنان از بازنشستگی پیش از موعد بهره‌مند گردند.

۳-  کارگران خباز خواستار آزادی کنش صنفی و  امکان تشکل‌یابی مستقل هستند.

اگر شرایط تغییر نکند، کارفرمایان خباز قادر به پرداخت دستمزدها نخواهند بود

حال به این مطالباتِ بر زمین مانده، اختلال در ساعات کاری و قطعی نامنظم برق در این تابستان گرم را هم بیافزایید؛ شغلی که ماهیتاً سخت و زیان‌آور است و درآمدش با نوع کارش هیچ تناسبی ندارد، با مشکل قطعی برق، مشکل‌تر هم می‌شود؛ شاید بتوان گفت، این شرایطِ ناگوار،  محصول تصمیم‌گیری‌هایی است که در آنها شرایط زیستی مردم به حساب نمی‌آید.

 رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران خباز سراسر کشور پیش از این در رابطه با افزایش هزینه‌های جانبی کارگران خبازی‌ها گفته بود : در طول این چهار سال  علاوه بر ثبات مزدی، هزینه‌های جانبی نانوایی‌ها نیز افزایش یافته و اگر دولت، حمایت نکند، کارفرماهای این صنف قادر به پرداخت افزایش مزد نخواهند بود.

افزایش ناگهانی هزینه‌ها، کاهش درآمدها و درنهایت قطعی برق؛ همه‌ی اینها دست به دست هم داده‌اند و حیات شغلی خبازان سراسر کشور را به صورت جدی تهدید می‌کنند. این شرایطِ غیرقابل تحمل برای نانوایان در مازندران، مریوانی و همه جای ایران،  نیازمند تدبیری در سطح کلان است تا از  بارِ سنگین این مشکلاتِ درهم تنیده، اندکی کاسته شود.

نسرین هزاره مقدم