۷۰روز از اجرای دستور دولت درباره افزایش تعرفه گاز بخش خانگی می گذرد و نتایج اولیه نشان از کاهش تدریجی میزان مصرف دارد. درصورت تداوم سیاست های صحیح انتظار میرود کشور اندکی از بحران تامین گاز به ویژه در ماه های سرد سال فاصله بگیرد. با اجرایی شدن آئین نامه مصوب دولت از ابتدای آذرماه امسال، تعرفه های گاز بخش خانگی تغییر کرد.
مشترکان گاز طبیعی بخش خانگی که مصرف گاز آنها در دوره زمانی ۱۶آبان ماه تا ۱۵اسفندماه هر سال، نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش یابد، به ازای هر یک واحد درصد کاهش، مشمول تخفیف یا پاداش صرفه جویی ، معادل ۳ واحد درصد و تا سقف ۴۵ درصد در گازبهای صورت حساب دوره خواهند شد. براساس این آیین نامه درصورتی که مشترکان صنعتی گاز طبیعی با مصرف ۵۰۰۰ مترمکعب در ساعت و بالاتر با درخواست شرکت ملی گاز ایران در دوره زمانی یادشده حداقل برای ۵روز متوالی، مصرف خود را به میزان ۳۰درصد نسبت به روزهای مشابه قبل کاهش دهند، متناسب با میزان کاهش مصرف گاز، مشمول تخفیف معادل ۱۰درصد می شوند. البته دولت به شرکت ملی گاز دستور داده تا اطلاعات خانوارهای محروم تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی را دریافت و تعرفه گاز این دسته از مشترکان را با نرخ صفر محاسبه کند.
۱۸ استان در وضعیت قرمز
براساس آخرین نقشه مصرف گاز کشور میزان مصرف گاز در ۱۸استان ایران هم چنان بالاتر از الگوی مورد انتظار وزارت نفت قرار دارد. مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران اعلام‌کرد که در روز ۱۲بهمن ماه امسال ۷۹۱میلیون مترمکعب گاز طبیعی در کشور مصرف شده که این مقدار نسبت به زمان مشابه پارسال ۱۲درصد افزایش یافته است.
به گفته محمدرضا جولایی، مصرف گاز طبیعی در ۲۴ساعت گذشته در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده ۶۰۴میلیون مترمکعب، صنایع عمده ۹۲میلیون مترمکعب و نیروگاه ها نیز ۹۵میلیون مترمکعب بوده و گاز تخصیص داده شده به نیروگاه ها نیز نسبت به زمان مشابه سال۱۳۹۹ کاهش ۲۴درصدی و گازرسانی به صنایع عمده کاهش ۱۰درصدی داشته است.
الگوی مصرف هنوز نهایی نیست
جلال نورموسوی، مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز در گفت وگوی اختصاصی با همشهری می گوید:بخشی از مشترکان نسبت به سال گذشته اهتمام بیشتری به مسئله صرفه جویی داشته اند و مصارف خود را مدیریت کرده اند. این گفتگو را بخوانید:
الگوی مصرف یعنی چه و چگونه تعیین می شود؟
الگوی مصرف در گاز هنوز مصوب نشده است و براساس ابلاغیه شورای عالی انرژی سازمان ملی استاندارد ، شرکت بهینه سازی و شرکت گاز پس از دریافت اطلاعات لازم از سازمان های دیگر باید این الگو را مشخص کند که هنوز نهایی نشده است. ولی با توجه به آیین نامه اجرای بند (ی) تبصره (۸) قانون بودجه می توان سقف مصرف پله ۳در هر اقلیم را حد مصرف عادی لحاظ کرد که بر این اساس هر واحد خانگی در تهران می تواند ۴۰۰مترمکعب در ماه مصرف داشته باشد.
مشترکان بسیار پرمصرف استان و شهر تهران بیشتر در چه مناطقی ساکن هستند؟
اگرچه مصرف، رابطه مستقیمی با سطح درآمد به دلیل داشتن تجهیزات رفاهی بیشتر دارد، ولی پرمصرف ترین مشترکان کسانی هستند که در مناطق سردسیر زندگی و یا اینکه از وسایل گازسوز با راندمان پایین استفاده می کنند یا ساختمان آنها دارای استانداردهای لازم نیست، با این شرایط ساکنان مناطق شمالی تهران و یا نواحی روستایی پتانسیل مصرف بالا را دارند و مشترکانی که در نواحی ییلاقی قرار دارند و دارای ساختمان های ویلایی با امکانات تفریحی (استخر و...) هستند، نیز دارای مصرف بیشتری خواهند بود.
در قبوض جدید گاز، چند درصد و چه تعدادی از مشترکان، بسیارپرمصرف (پله دوازدهم) بوده اند و درصد و تعداد این مشترکان نسبت به مدت مشابه پارسال، چه تغییراتی داشته است؟
در سال۹۹ حدود ۴ درصد مشترکان در پله های ۷ و بالاتر بوده اند که در سال۱۴۰۰ با یک درصد کاهش به ۳درصد مشترکان رسیده است البته پیش بینی می شود با تکمیل قرائت کنتورها و پایان دوره سرد سال این اختلاف بیشتر هم بشود.
تغییر تعرفه ها شامل چند درصد از مشترکان شد؟
همان طور که پیش بینی شده بود تا به حال تغییرات تعرفه برای حدود ۲۴درصد از مشترکان اعمال شده است که گازبهای ۲۰درصد از این ۲۴درصد کمتر از ۱۳درصد بوده است و بطور متوسط در هر استان حدود ۴درصد پرمصرف هستند و این درصد در شهرهای بزرگ کمی بیشتر از میانگین را شامل می شود.
بیشترین گازبها طبق این الگو چقدر بوده است؟
تعرفه بخش خانگی به صورت پلکانی محاسبه می شود. تعرفه پله۱۲ و بالاتر به نرخ ۱۹هزارو۹۵۹ریال به ازای هر مترمکعب خواهد بود.
ملاک تعیین اقلیم ها در طراحی الگوی تعرفه گاز چیست و چگونه تعیین می شود؟
به طور کلی هر ساختمان نیاز گرمایشی مشخصی با شاخص هایی تعیین شده دارد که این شاخص ها را در قالب اقلیم هواشناسی درنظر می گیریم. در هر اقلیم نیاز گرمایشی به صورت یک عدد متوسط قابل احصا هست. بر مبنای الگوی مصرفی که تاکنون داشتیم، پله سوم اقلیم های مختلف به عنوان مصرف عادی تلقی می شود. به طورمثال، مسکنی را به متراژ ۱۰۰مترمکعب درنظر بگیرید؛ در حالت عادی افراد داخل این خانه، هم آب گرم برای بهداشت نیاز دارند و هم آب گرم برای طبخ غذا و هم وسیله ای برای گرمایش. براساس استاندارد، حدود ۳مترمکعب گاز برای انجام این امور مورد نیاز یک خانوار به صورت ۲۴ساعته لازم و کافی است. همچنین برای بخش گرمایشی هم برای همان ۱۰۰مترمربع، مکانیزمی از نظر محاسباتی بر مبنای مبحث ماده۱۹ وجود دارد، ولی از نظر عملیاتی براساس متوسط سرانه اگر تهران را مثال بزنیم، پله۳ ما که معادل ۴۰۰مترمکعب است، روزانه حدود ۱۵ تا ۱۷مترمکعب گاز مصرفی برای این اقلیم در سردترین زمان ممکن درنظر گرفته می شود. بنابراین، سرجمع اگر ۱۸مترمکعب (۱۵مترمکعب گرمایشی و ۳مترمکعب بهداشتی و...) را درنظر بگیریم، در ماه عددی به دست می آید که که از ۴۰۰مترمکعب خیلی بالاتر نیست. درخصوص آپارتمان ها هم مصرف ۴۰۰مترمکعب به اندازه مورد نیاز هم برای گرمایش و هم برای پخت وپز برای اقلیم ۳کفایت می کند.
با این حساب چه تعداد از مصرف بخش خانگی در ۳پله پائین قرار می گیرد؟
حدود ۷۶.۱درصد کل مصارف گاز در بخش خانگی، در ۳ پله اول قرار دارند و البته معمولاً تا ۳ پله را به دلایلی که ممکن است مانند خانه های روستایی دارای استانداردهای مناسب ساخت وساز نباشند، در این دسته درنظر می گیریم؛ به این معنا که درست است که پرمصرف هستند ولی ما محدودیتی برای اینها قائل نمی شویم چون نمی توانند استانداردها را رعایت کنند. زیرا ساختمان آن ها استاندارد نیست. اما در ۶پله آخر که حدود ۳.۴درصد مشترکان ما را تشکیل می دهند ، اینها قطعا پرمصرف هستند؛ چراکه دارای استخر، جکوزی، سونا و... تجهیزاتی در منزل هستند که خارج از عرف است و از این رو در پله های ۷ به بالا قرار می گیرند. از شاخص های مشترکان پرمصرف می توان به ۲شاخص مهم اشاره کرد؛ یکی اینکه زیربنای بیش از حد متعارف و به تبع آن، گرمایش برای بخش های غیرقابل استفاده دارند که اینها را در منطقه پرمصرف قرار می دهد، ضمن اینکه در مورد دوم، از امکانات رفاهی متعارف هم استفاده نمی کنند به طور مثال دارای استخر و جکوزی هستند.
آیا اصلاح تعرفه ها و اجرای آن از ابتدای آذرماه امسال تأثیری بر کاهش مصرف یا تغییر رفتار پرمصرف ها داشته است؟
پس از مصوبه هیأت دولت که از اول آذرماه اجرایی شد، برای مشترکانی که شروع مصرف شان از همان اول آذرماه بوده، گزارش های رسیده حاکی از آن است که تعدادی از مشترکان به پله های پایین تر راه پیدا کرده، به عبارتی رعایت الگوی مصرف و یا مصرف بهینه در پله های بالاتر را در دستور کار خود قرار دادند و به این ترتیب، حدود ۰.۵ درصد به ۳ پله اول مهاجرت کردند و همانطور که مصوب شده هر یک درصد صرفه جویی ، علاوه بر پاداش مالی ۳درصدی، کاهش مصرف گاز را نیز بهمراه دارد.
چالش حائز اهمیت در تعرفه های گاز بخش خانگی به پله های ۷ تا ۱۲مربوط می شود که براساس گزارش ها ، شاهد بودیم که ۰.۳ درصد از مصارف مشترکان پرمصرف افت پیدا کرده و به پله های ۶ و پایین تر رفتند که مسلما اثر ریالی آن برای این مشترکان بسیار زیادتر است؛ چراکه هر پله بالاتر با نرخ گازبهای بالاتر وقتی به سمت پله های پائین تر مهاجرت می کند، علاوه بر این که به اندازه ۱۰۰مترمکعب هزینه کمتری پرداخت می کنند، مبلغ پاداشی که به مبالغ بالاتر اصابت می کند نیز بسیار بیشتر و قابل توجه تر خواهد بود. این امر نشان می دهد، نگاه ما بر این است که پرمصرف ها جدیت بیشتری در این خصوص یعنی رعایت الگوی مصرف بهینه به خرج دهند تا بتوانیم از این محل و با دسترسی به گازهایی که از این محل صرفه جویی می شود، گاز بیشتری به واحدهای صنعتی و نیروگاهی تحویل دهیم تا به این ترتیب، صنعت کشور هم از رکود خارج شود.
- 17
- 5
