صدای پای قحطی آب

از بین رفتن پوشش گیاهی در ایران، سرنوشت تیره ای را در آب و غذا برای همه ما رقم می زند. شهرکرد پس از دو هفته بی آبی مطلق و کم آبی ، از روز گذشته آب در لوله های شهری را دید؛ کم فشار است، زلال نیست، اما با جوشاندن، قابلیت خوردن دارد. این وضعیت بهتر از آن است که مقابل تانکرهای آب صف بکشند یا برای دریافت چند کیسه آب مقابل سازمان آبفای ردیف شوند.

تجربه مشترک قحطی آب

قطعی آب شهرکرد از دو هفته قبل و همزمان با گل آلود شدن آب کوهرنگ آغاز شد. منبعی که قابلیت تصفیه و انتقال به شبکه آبرسانی نداشت. به همین دلیل با سرعت طرح عمان و فدک اجرایی شد که آب چشمه ها و کشاورزی را به شهر آوردند. در روزهای آخر بی آبی شهرکرد و از روز پنج شنبه گذشته، همدان نیز وضعیتی مشابه پیدا کرد. در مراکزی قطعی آب کامل بود و در مناطقی آب جیره بندی شده بود. ۱۶ ساعت بی آبی. مردم همدان هم در این چند روز در انتظار تانکرهای آب هستند که از شهرهای مختلف به سمت این دو استان رفته اند. همزمان آب معدنی، در دو شهر، قیمت لحظه ای پیدا کرد. قیمت ها بسته به انصاف فروشنده تعیین می شد که در این آشفته بازار بی آبی می خواست چقدر بارش را ببندد.

شمارش معکوس افتتاح آب رسانی همدان

در روزهایی که محله های همدان یکی در میان آب ندارند، علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو از مردم درخواست کرده چند هفته ای منتظر و صبور باقی بمانند تا مرحله اول طرح آب رسانی به بهره برداری برسد و دوباره آب به جوش وخروش سابق بازگردد. البته این پروژه ۱۷ سال است که روی زمین مانده و حالا قرار است ظرف دو تا سه هفته به سرانجام برسد. وزیر نیرو برای تسریع در انجام این پروژه ۲۰۰ میلیارد تومان به این طرح تخصیص داده است.

قحطی آب بیخ گوش ایران

ایران کشور کم آب و بارانی است، اما نوع مدیریت بر کشور به گونه ای بوده است که بارش های اندک هم مدیریت نشده است. گذر زمان، زیان خلأ مدیریت را بیشتر نشان خواهد داد و حتی می تواند شرایط را خطرناک کند. هاشم فاطمی، کارشناس مسائل آب، در گفت وگو با« دنیای اقتصاد» می گوید:« با دقت در سیلاب های اخیر کشور، این سیلاب ها به شدت غلیظ بودند و بار رسوبی آن به شدت بالاست. یعنی ما در حفظ پوشش گیاهی سهل انگاری کرده ایم. موضوعی که در مورد همه کشور صدق می کند. در عین حال میزان خسارت و تخریب این سیلاب ها به مراتب بالاتر است.» به گفته او نابودی جنگل ها و چمن زارها و استفاده بیش از ظرفیت مراتع، موجب نابودی مراتع شده و در نهایت بارش باران، ما را دچار محنت می کند. چرا ه پوشش گیاهی از آن محافظت نمی کند به همین دلیل، سرعت فرسایش خاک در ایران، هشت برابر متوسط جهانی است. به گفته فاطمی، عدم توجه به پوشش گیاهی یک معضل کشوری است و درصورتی که با همین روند نابود شود، در آینده ای نزدیک در تامین آب، غذا و گوشت دچار مشکلات اساسی خواهیم شد. این یک هشدار جدی و اساسی است. مراتع پیش از آنکه به بار بنشینند میزبان دام هستند و فرصتی برای سبز شدن پیدا نمی کنند. از آن سو خاک به دلیل نداشتن لایه محافظ زود نابود می شود. در نهایت طرح های آبخیزداری به دلیل ورود رسوبات داخل آن، نفوذپذیری اش صفر می شود. در عین حال دستگاه های متولی از جهاد و کشاورزی گرفته تا سازمان مراتع و جنگل داری هیچ کدام وظیفه خود را در حراست از پوشش گیاهی انجام نمی دهند. پیشنهاد این کارشناس آب، اجرای طرح های آبخیزداری بیولوژیک است، یعنی به جای ایجاد سازه، مراتع و پوشش گیاهی را تقویت کنیم. پیش بینی شده ظرف روزهای آینده چهارمحال بختیاری و استان های همجوار شاهد بارندگی خواهند بود. این همان نقطه ای است که آه از نهاد کارشناسان بلند می کند، چراکه دوباره سیلاب به راه می افتد و کدورت آب بالا می رود و شاید آب قطع شود.

خشکی چشمه های چهارمحال

آب رسانی در شهرکرد از سرگرفته شده، اما بیش از همه تداوم این وضعیت مهم است. فاطمی می گوید:« اکنون معضل آب حل شده و حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه وارد مدار شده است، اما ظرف دو ماه آینده چشمه آبدهی ندارد و باز همین معضل پیش می آید و آبی در چشمه وجود ندارد که به مدار بیاید. به خصوص آنکه در چهارمحال و بختیاری ما منبع پایدار نداریم. همچنین به دلیل نداشتن ذخایر برف و یخ، در ماه های گرم، دبی پایه چشمه ها و رودخانه هایمان پایین می آید و کم کم به سمت خشک شدن پیش می رود.»

محنت باران

استان چهارمحال و بختیاری از جمله استان های پرآب است. البته با توجه به گرمایش زمین، این استان منابع برف و یخچال های یخ خود را از دست داده است، اما همچنان به دلیل قرار گرفتن در ارتفاعات، پر آب است. اما این باران چندان خوشایند نیست و آب کوهرنگ را که آب شرب شهرکرد را تامین می کند، گل آلود می کند.

دکتر مهدی پژوهش، عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، در مورد کدورت آب شهرکرد در گفت وگو با« دنیای اقتصاد» می گوید:« پوشش گیاهی منطقه ظرف سال های اخیر از بین رفته و خاک آن هم سست است. بارندگی مونسون موجب شد سیلاب با غلظت بالایی تشکیل شود.»

کدورت آب در هفته های اخیر به بیش از ۱۴۵ رسیده بود که این عدد قابلیت تصفیه ندارد. به گفته دکتر پژوهش، این کدورت در حال کاهش است، اما این روند دائمی نیست. چرا که باران تازه ای در راه است و قرار است باز آب را گل کند.