سود ۹/۵ میلیارد دلاری ایران از توافق کاهش تولید اوپک

دبیرکل اوپک: ممکن است برای بازگرداندن توازن به بازارهای جهانی، در سال ۲۰۱۸ میلادی اقدام‌هایی دیگر در دستور کار قرار گیرد

سازمان اوپک در ماه سپتامبر ۲۰۱۷ (مهر) گزارشی را منتشر کرد که در آن میانگین تولید نفت خام اعضای اوپک در ۳ ماه آخر بالغ بر ۳۲/۶ میلیون بشکه در روز بود. این در حالی است که اعضای این سازمان برای کاهش سقف تولید در حوالی ۳۲.۵میلیون بشکه در روز توافق کرده بودند.

این آمار از پایبندی نسبی اعضای اوپک به توافق کاهش تولید خبر می‌دهد و به گفته محمد بارکیندو، دبیرکل این سازمان شاخص پایبندی اعضای اوپک تا کنون حدود ۹۸درصد بوده است. توافقی که دایره آن تنها منوط به اوپکی‌ها نبود و کشورهای صادر کننده نفت خام غیراوپک نیز در آن شرکت کرده‌اند.

کشورهایی نظیر روسیه که متعهد شدند تا تولیدشان را در مجموع نزدیک به ۶۰۰ هزار بشکه کاهش دهند و مجموع کاهش عرضه نفت خام اوپک و غیر اوپک را به یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز برسانند. چندی پیش شبکه خبری راشاتودی به نقل از «کریل دیمیتری اف»، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه اعلام کرد: «تلاش‌های بین‌المللی برای تثبیت قیمت‌های نفت مؤثر بوده و قیمت‌ها را به بالای ۵۵ دلار در هر بشکه رسانده است، بدون این توافق، قیمت‌ها اکنون زیر ۳۵ دلار در هر بشکه بود. بر این اساس مسکو و ریاض هر یک ۴۰ میلیارد دلار از توافق کاهش تولید میان اوپک و تولید‌کنندگان غیر اوپکی سود کسب کرده‌اند.»

همکاری مسکو و ریاض در توافق کاهش تولید توانسته است قیمت نفت را از نوامبر ۲۰۱۷ (آذرماه ۱۳۹۵) به یک ثبات نسبی برساند. اگر این توافق نبود حتی ممکن بود که اکنون قیمت نفت خام به بشکه‌ای ۲۰ دلار و یا حتی پایین‌تر از آن هم برسد اما با یک حساب سر انگشتی بر اساس مقیاس عنوان شده از سوی مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه می‌توان ادعا کرد که ایران نیز در این مدت حدود ۹.۵ میلیارد دلار سود کرده است. یعنی رقمی بالغ بر ۳۸ هزار میلیارد تومان.

البته توافق فعلی تا ماه مارس ۲۰۱۸ (اسفند ۱۳۹۶-فروردین ۱۳۹۷) ادامه دارد و تا آن زمان با احتساب قیمت‌های فعلی نفت خام سود ایران از این توافق به ۱۴.۵ میلیارد دلار نیز خواهد رسید.

ناگفته نماند که همکاری میان ریاض و مسکو علاوه بر تثبیت قیمت‌ها، جان تازه‌ای به اوپک نیز داده است. موضوعی که چندی پیش «خالد الفالح»، وزیر انرژی عربستان نیز به آن اشاره کرد.

این سازمان در سال ۲۰۱۴ در شرایطی بود که نمی‌توانست تولید و عرضه خود را مدیریت کند و میزان ذخایر جهانی سریع‌تر از تقاضا در حال رشد بود. اما الان وضعیت این سازمان فرق کرده است و روس‌ها هم ظاهراً تمایل به ادامه این همکاری با اوپکی‌ها دارند. موضوعی که بازار نفت به آن نیاز دارد.

در این باره دبیرکل اوپک اعلام کرده «ممکن است برای بازگرداندن توازن به بازارهای جهانی، در سال ۲۰۱۸ میلادی اقدام‌هایی دیگر در دستور کار قرار گیرد.»

بارکیندو می‌گوید: «شاید لازم باشد تولیدکنندگان نفت عضو و غیرعضو این سازمان در سال آینده میلادی «برخی اقدام‌های فوق‌العاده» برای بازگشت توازن به بازار انجام دهند. گفت‌وگوها برای تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت فراتر از ماه مارس سال ۲۰۱۸ میلادی در جریان است و شاید کشورهای بیشتری به این توافق بپیوندند.»

به گفته دبیرکل اوپک، نیجریه و لیبی که از توافق جهانی کاهش تولید نفت معاف شده بودند، به سوی بازسازی کامل تولید پیش می‌روند و پس از آن، آنها نیز با کاهش تولید همراه خواهند شد.

بارکیندو به آینده بازار امیدوار است و می‌گویددرباره رشد تولید نفت و گاز شیل در امریکا نگران نیست. بازار نفت بزرگ و تقاضا قوی است. میان نیمه نخست تا نیمه دوم سال جاری میلادی، رشد تقاضا نزدیک به دو میلیون بشکه در روز است که بسیار بالاست و هر کس می‌تواند نقشی ایفا کند.

میانگین تولید نفت خام ایران از ابتدای سال جاری حدود ۳.۶ میلیون بشکه در روز و صادرات آن ۲.۲ میلیون بشکه در روز بوده است. هر یک دلار افزایش قیمت نفت خام درآمد نفتی ایران را به همین نسبت بالا خواهد برد و از این نظر ایران از هرگونه عامل تثبیت کننده بازار و افزایش دهنده قیمت نفت خام حمایت می‌کند؛ البته به شرط آنکه منافع ایران به خطر نیفتد. روز گذشته قیمت نفت خام برنت ۵۵.۳۶ دلار برای هر بشکه و نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (WTI) بشکه‌ای ۴۹.۳۱ دلار بود.