هزینه قطعی برق از تولید پیشی گرفت

خاموشی‌های گاه و بیگاه کشور طی یک ماه اخیر صدای صنعتگران را هم درآورده است. آن هم در شرایطی که صنعت برق حدود ۳ هزار مگاوات جذب همکاری صنایع و کشاورزی را برای ساعات پیک امسال در برنامه‌ریزی‌های خود قرار داده و در مواقع لزوم به این بخش خاموشی می‌دهد و خسارت آن را در قالب قراردادهایی پرداخت می‌کند.

اما با این حال صنایع و واحدهای تولیدی کوچک این روزها در کنار مشکلات ارزی با قطع برق نیز دست و پنجه نرم می‌کنند. شرایط به گونه‌ای است که معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز این اواخر از دولت خواست که ضرر و زیان ناشی از قطعی برق واحدهای تولیدی و صنعتی را بپردازد.

بیژن پناهی گفته بود که ضرر و زیان ناشی از قطع برق واحدهای تولیدی و صنعتی بسیار هنگفت است و تولیدکنندگان را با مشکلات بسیار زیادی روبه‌رو کرده که عمده‌ترین آن افزایش هزینه‌های تولید است. این موضوع در شرایطی که بیش از ۵۰ درصد واحدهای تولیدی مستقر در شهرک‌های صنعتی تعطیل یا با ظرفیت کمتر از ۵۰درصد فعالیت می‌کنند، تهدید بزرگی برای پیشبرد اقتصاد ایران به شمار می‌آید. اگرچه کوتاه‌مدت است و دولت قول داده که تا اوایل مرداد شرایط به حالت عادی بازخواهد گشت.

برای بررسی میزان خسارت ناشی از خاموشی‌ها سراغ کارشناسان رفتیم.

خسارت اقتصادی ناشی از خاموشی‌ها

در ایران هنوز آمار روشنی از خسارت‌های احتمالی صنعت ناشی از قطع مکرر برق وجود ندارد. یکی از دلایل آن هم وقوع خاموشی‌های گسترده در ایران بعد از ۱۱سال است که ظاهراً بدون برنامه قبلی و محاسبات اقتصادی رقم خورده است.

اما با این حال آمار‌های جهانی در این خصوص وجود دارد. محمدعلی وحدتی رئیس سندیکای شرکت‌های تولید‌کننده برق در این باره می‌گوید: «ضرر و زیان واحدهای تولیدی و صنعتی از قطع برق دو بخش آشکار و پنهان دارد. اما یک قاعده کلی در دنیا برای محاسبه خسارت اقتصادی ناشی از قطع برق وجود دارد که بر مبنای آن می‌توان گفت که با وقوع خاموشی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ برابر هزینه برق تولیدی خسارت به اقتصاد وارد می‌شود. مگرآنکه واحدهای صنعتی برنامه تولید خود را با جدول زمانبندی خاموشی‌ها در یک ساعت مشخص هماهنگ کرده باشند.»

وحدتی در گفت‌و‌گو با «ایران» ادامه داد: «تولید ناخالص داخلی ایران الان تحت تأثیر این خاموشی‌ها قرار دارد. با در نظر گرفتن قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق که اکنون ۱۱۰ تومان است می‌توان محاسبه کرد که خاموشی‌ها چقدر بر اقتصاد تأثیر دارد. به این ترتیب که نبود هر کیلووات ساعت برق حدود ۱۶ هزار تومان به اقتصاد لطمه می‌زند.

در مقیاس وسیع این رقم به میلیاردها تومان خواهد رسید.» البته ناگفته نماند که برق در ایران با نرخ هر کیلووات ساعت ۷۰ تومان عرضه می‌شود؛ به عبارتی دیگر، وزارت نیرو اکنون به ازای هر کیلووات ساعت برق ۴۰ تومان یارانه پرداخت می‌کند. با این حال محاسبه خسارت‌ها براساس قیمت تمام شده است و وزارت نیرو با در نظر گرفتن این ارقام در ساعات پیک (اوج مصرف) با بخش صنعت و کشاورزی همکاری می‌کند.

در این زمینه ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که واحدهای تولیدی هزینه‌های مختلفی از جمله حقوق و دستمزد کارگران، هزینه‌های مالیاتی و تأمین اجتماعی را پرداخت می‌کنند و در زمان قطعی برق این هزینه‌ها متوقف نمی‌شوند و تولیدکنندگان مجبورند با پایان هر ماه هزینه‌های مذکور را پرداخت کنند.

ناامن شدن فضای کسب و کار در نتیجه قطع برق

علی بخشی رئیس سندیکای صنعت برق ایران نیز در این باره به «ایران» گفت: «بی‌اعتمادی صنعتگران و ناامن شدن تولید در ایران یکی دیگر از پیامدها و تبعات قطع مکرر برق است. در شرایطی که دولت برای جذب بخش خصوصی و سرمایه‌ها نیازمند اعتماد‌سازی است، این اتفاق تأثیری بسیار منفی خواهد داشت.»

او ادامه داد: «شرکت‌های دانش بنیان بشدت تحت تأثیر خاموشی‌ها قرار دارند و نباید اجازه داد که موجی از بی‌اعتمادی در فضای کسب و کار ایران شکل گیرد.»

بخشی در توضیح علل خاموشی‌های اخیر گفت: «۱۰ سال است که در صنعت برق سرمایه‌گذاری‌ها به اندازه کافی نبوده و علت آن هم اقتصاد نابسامان صنعت است که سرمایه را فراری می‌دهد. دومین عامل کاهش تولید نیروگاه‌های برق آبی در سال‌جاری به خاطر کاهش بارش‌هاست. عامل سوم عملکرد ضعیف دولت‌ها در زمینه تبدیل ایران به هاب انرژی و استفاده از توان تولید برق کشورهای همسایه است.» او ادامه داد: «کاهش صادرات برق در روزهای اخیر یکی دیگر از تبعات کمبود تولید است. موضوعی که ممکن است کشورهای همسایه را از تبادل انرژی با ایران دلسرد کند. مانند کشور عراق که به‌دنبال یک صادرکننده مطمئن‌تری رفت.»

عطیه لباف