جمعه ۱۱ آبان ۱۴۰۳
۱۱:۳۲ - ۱۳ شهریور ۱۳۹۷ کد خبر: ۹۷۰۶۰۳۵۸۹
نفت و انرژی

هشدار؛ پاییز خشک در راه است

پاییز,اخبار اقتصادی,خبرهای اقتصادی,نفت و انرژی

به گزارش آرمان، با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی شهریور، رفته‌رفته شهر رنگ و بوی پاییز به خود می‌گیرد. شاید تا سال‌ها پیش این فصل نویدبخش شروع شاعرانه‌ها بود، اما چند سالی است که پاییز تداعی‌گر بحران کم‌آبی است. شاید اگر حیات اخوان‌ثالث در این دوره اتفاق می‌افتاد دیگر پاییز را پادشاه فصل‌ها نمی‌خواند چراکه دیگر نه ساز این فصل باران است و نه سرودش باد.

 

به‌دلیل تغییرات اقلیمی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که خزان امسال زردتر از همیشه باشد. «پاییز خشک» جدیدترین پدیده‌ای است که در ماه‌های پیش‌رو اقلیم کشور را تهدید می‌کند. در حالی که مسئولان همواره در تابستان با بحران آب دست و پنجه نرم می‌کنند، اما در صورتی که در آبان امسال بارش‌ها کمتر از حد پیش‌بینی‌شده باشد، باید منتظر تنش‌های آبی سخت‌تری باشیم.

 

قرارگرفتن ایران در ناحیه‌ای گرم و خشک باعث شده است همواره کشور را خطر کم‌آبی تهدید کند. بروز خشکسالی و تنش آبی در برخی مناطق ایران طی سال‌های گذشته نگرانی‌ها نسبت به آینده آبی را افزایش داده است. آمار نشان می‌دهد طی یک دهه اخیر میزان بارش حدود ۱۰‌درصد نسبت به دهه‌های گذشته کاهش یافته است.

 

این درحالی است که حجم روان‌آب‌ها در این بازه زمانی، حدود ۴۰‌درصد کمتر شده و این مساله، ناشی از رعایت‌نکردن سقف برداشت از منابع آبی تجدیدپذیر در مصارف مختلف شهری، صنعتی و کشاورزی است. علاوه بر این بروز برخی سیاست‌های نادرست بر سرعت بروز بحران بی‌آبی افزوده است. برداشت مازاد و حفر غیرمجاز چاه‌های کشاورزی که در دولت محمود احمدی‌نژاد شدت گرفت، افت آب‌های زیرزمینی را در پی داشت و منابع آبی را به خطر انداخت.

 

بر اساس گزارش سازمان بازرسی کشور از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۹۲ ۳۰۰‌هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور احداث شد، در حالی که از ابتدای انقلاب تا سال ۱۳۸۴ تنها ۱۰۰‌هزار حلقه چاه غیرمجاز احداث شده بود که سبب شد میلیارد‌ها مترمکعب آب از سفره‌های زیرزمینی برداشت غیرمجاز و بیش از حد صورت بگیرد و خیانتی بزرگ که همان غارت منابع آبی است، انجام شود. خشک‌شدن دریاچه ارومیه نیز در این دوران بود که صورت گرفت. در کنار این امر، بی‌توجهی به سهم تالاب‌ها، دشت‌ها و گونه‌های گیاهی و جانوری، باعث شده خشکسالی با شدت بیشتری به کشورمان لطمه وارد کند.

 

اکنون نیز با نزدیک‌شدن به پایان فصل تابستان نگرانی‌ها درباره بروز پدیده «پاییز خشک» افزایش یافته است. تسنیم در این زمینه گزارش داده است که پس از گذر از تنش‌های آبی تابستان که ۳۳۴ شهر را تحت تنش آبی قرار داد و تامین آب ۳۳‌میلیون نفر از جمعیت ۸۰‌میلیون‌نفری ایران با تنش آبی مواجه بود، با کاهش دمای هوا و گذر از روزهای پیک مصرف، در حال بازگشت به شرایط تقریبا نرمال از لحاظ میزان تقاضای آب هستیم. این کاهش تقاضا نسبت به دو ماه گرم تیر و مرداد موجب شده تعداد شهرهای دارای تنش آبی کاهش یابند، اما در بعد تامین آب نگرانی‌های جدیدی جای نگرانی‌های تابستانی را گرفته است که از جمله آن می‌توان به «پاییز خشک» اشاره کرد.

 

سدهای نیمه‌خالی

در حال حاضر از مجموع حجم ۵۰‌میلیاردمترمکعبی سدهای کشور، تنها ۲۱‌میلیاردمترمکعب آب در مخازن سدها وجود دارد، یعنی در حالی به‌استقبال پاییز می‌رویم که بیش از نیمی از ظرفیت سدهای کشور خالی است. طبق اعلام رسمی وزارت نیرو، کاهش بی‌سابقه بارش‌ها در پاییز و زمستان سال گذشته و در پی آن افت روان‌‌آب‌ها موجب شده است تا به‌رغم رشد ۱۲درصدی بارش‌ها در بهار امسال، حجم ذخیره آب سدهای موجود در شش حوضه آبریز دریای خزر، خلیج‌فارس، دریاچه ارومیه، فلات مرکزی، هامون و سرخس به ۲۹/۲۱‌میلیارد مترمکعب برسد که در مقایسه با سال گذشته آب موجود در مخازن سدهای کشور کاهش ۱۵درصدی پیدا کرده است.

 

ورودی و خروجی آب از سدها نیز متاثر از افت نزولات جوی با کاهش‌های محسوسی مواجه شده‌اند، ‌طوری که ورودی به این سازه‌های آبی ۳۳‌درصد و خروجی از آنها نیز نسبت به سال گذشته ۲۷‌درصد افت داشته و هم‌اکنون به‌طور میانگین ۴۳‌درصد مخازن سدهای یادشده دارای منابع آبی است. در حالی به روزهای پایانی سال آبی نزدیک شده‌ایم که با افت ورودی به مخازن سدها در فصل تابستان ذخیره این سازه‌های آبی نیز پیش از شروع فصل بارندگی‌ها رو به کاهش است، به‌گونه‌‌ای که در میان ۱۷۷ سد بزرگ موجود در این شش حوضه آبریز ۹۰ سد بزرگ کشور از جمله سدهای زاینده‌رود، شهیدرجایی، ساوه، کوثر و ملاصدرا کمتر از ۴۰‌درصد آب ذخیره‌شده دارند.

 

وزارت نیرو در طرحی پیشنهادی به هیات‌دولت به‌دنبال اصلاح ساختار تعرفه‌گذاری مصرف آب است تا بتواند مصرف آب در بخش شرب را تا ۱۰‌درصد کاهش دهد. هنوز برنامه مشخصی برای تسریع در افزایش راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی با همکاری وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی تدوین نشده و در بخش استفاده از آب در صنایع نیز بخش نهادینه‌کردن بازچرخانی آب در بخش صنعت با کندی گسترش می‌یابد که این مساله مهم نیازمند توجه بیشتر وزارت نیرو و وزارت صنعت است.

 

عوامل کاهش منابع آبی

همان‌طور که اشاره شد برداشت بی‌رویه و غیرکارشناسی از منابع آب زیرزمینی و حفر چاه‌های غیرقانونی آسیب جدی به اقلیم کشور وارد کرده است. استفاده از آب رودخانه‌ها در صنایع گوناگون به‌صورت مجاز یا غیرمجاز و همچنین آلوده‌سازی آنها و افزایش سدسازی بدون رعایت حق و نیاز محیط‌‌زیست کشور فقط چند مورد از بی‌توجهی به مدیریت منابع آبی در ایران به حساب می‌‌آید و شرایط امروز در درجه اول حاصل این ضعف مدیریتی است. سال‌ها طول می‌کشد که محیط‌زیست عوامل بحران را تجربه کند، اما سوءمدیریت و استفاده نادرست از منابع باعث شده است محیط‌زیست کشور، از جمله منابع آبی با بحرانی جدی مواجه شوند.

 

بی‌توجهی به این مسائل باعث شده است امروز تالاب‌ها یکی پس از دیگری خشک شوند، پدیده گرد و غبار شدت یابد و نشت زمین بر اثر پایین‌رفتن سفره‌های آب زیرزمینی بروز پیدا کند. ادامه خشکسالی طولانی‌مدت باعث توقف کشاورزی در روستاها می‌شود و وقتی معیشت جایگزین برای روستاییان تعریف نشده باشد، آنها ناچارند برای گذران زندگی به شهرها مهاجرت کنند. این کوچ اجباری که به معضل حاشیه‌نشینی در شهرها دامن زده، فقط یکی از عوارض مدیریت نادرست منابع است، چراکه تبعات متعدد اجتماعی، سیاسی و امنیتی بحران آب مدتی است کشور را درگیر ‌کرده است.

 

این مساله سبب شده جمعیت روستانشین کشور در یک بازه ۵۰ساله، از ۷۰‌درصد به کمتر از ۳۰‌درصد کاهش یابد. البته این روند در استان‌های کویری کشور همچون یزد، خراسان‌جنوبی و سیستان‌وبلوچستان شدت بیشتری داشته، اما این امر به این معنی نیست که دیگر استان‌های کشور، حتی استان‌های پرآب‌تر از مشکلات ناشی از بحران کم‌آبی مصون باشند و با ادامه روند موجود، بدون شک این استان‌ها نیز درگیر چنین مشکلاتی می‌شوند.

 

ادامه پاییز کم‌آب ۹۶

پاییز سال۱۳۹۶ به‌عنوان ششمین پاییز خشک نیم‌قرن اخیر در مدیریت منابع آب ایران به ثبت رسید. بر اساس گزارش‌های موجود طی نیم‌قرن پیش میزان بارندگی فصل پاییز به‌صورت میانگین ۶۲میلی‌متر بود، اما این رقم سال گذشته با ۳/۲۹میلی‌متر، پاییز ۱۳۹۶ را در رتبه ششمین پاییز خشک نیم‌قرن اخیر قرار داده است. پاییز سال‌های آبی ۷۸-۷۷ با ۹/۱۷میلی‌متر، ۹۰-۸۹ با ۶/۱۸میلی‌متر، ۷۰-۶۹ با ۳/۲۴میلی‌متر، ۷۶-۷۵ با ۱/۲۵میلی‌متر، ۵۳-۵۲ با ۶/۲۶میلی‌متر به ترتیب رتبه اول تا پنجم خشک‌ترین پاییزهای نیم‌قرن اخیر کشور را به خود اختصاص داده‌اند که به‌نظر می‌رسد با شرایط موجود پاییز امسال جای یکی از این پنج سال آبی را بگیرد.

 

امیر داداشی

 

  • 15
  • 6
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
هیثم بن طارق آل سعید بیوگرافی هیثم بن طارق آل سعید؛ حاکم عمان

تاریخ تولد: ۱۱ اکتبر ۱۹۵۵ 

محل تولد: مسقط، مسقط و عمان

محل زندگی: مسقط

حرفه: سلطان و نخست وزیر کشور عمان

سلطنت: ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰

پیشین: قابوس بن سعید

ادامه
بزرگمهر بختگان زندگینامه بزرگمهر بختگان حکیم بزرگ ساسانی

تاریخ تولد: ۱۸ دی ماه د ۵۱۱ سال پیش از میلاد

محل تولد: خروسان

لقب: بزرگمهر

حرفه: حکیم و وزیر

دوران زندگی: دوران ساسانیان، پادشاهی خسرو انوشیروان

ادامه
صبا آذرپیک بیوگرافی صبا آذرپیک روزنامه نگار سیاسی و ماجرای دستگیری وی

تاریخ تولد: ۱۳۶۰

ملیت: ایرانی

نام مستعار: صبا آذرپیک

حرفه: روزنامه نگار و خبرنگار گروه سیاسی روزنامه اعتماد

آغاز فعالیت: سال ۱۳۸۰ تاکنون

ادامه
یاشار سلطانی بیوگرافی روزنامه نگار سیاسی؛ یاشار سلطانی و حواشی وی

ملیت: ایرانی

حرفه: روزنامه نگار فرهنگی - سیاسی، مدیر مسئول وبگاه معماری نیوز

وبگاه: yasharsoltani.com

شغل های دولتی: کاندید انتخابات شورای شهر تهران سال ۱۳۹۶

حزب سیاسی: اصلاح طلب

ادامه
زندگینامه امام زاده صالح زندگینامه امامزاده صالح تهران و محل دفن ایشان

نام پدر: اما موسی کاظم (ع)

محل دفن: تهران، شهرستان شمیرانات، شهر تجریش

تاریخ تاسیس بارگاه: قرن پنجم هجری قمری

روز بزرگداشت: ۵ ذیقعده

خویشاوندان : فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا و برادر فاطمه معصومه

ادامه
شاه نعمت الله ولی زندگینامه شاه نعمت الله ولی؛ عارف نامدار و شاعر پرآوازه

تاریخ تولد: ۷۳۰ تا ۷۳۱ هجری قمری

محل تولد: کوهبنان یا حلب سوریه

حرفه: شاعر و عارف ایرانی

دیگر نام ها: شاه نعمت‌الله، شاه نعمت‌الله ولی، رئیس‌السلسله

آثار: رساله‌های شاه نعمت‌الله ولی، شرح لمعات

درگذشت: ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری

ادامه
نیلوفر اردلان بیوگرافی نیلوفر اردلان؛ سرمربی فوتسال و فوتبال بانوان ایران

تاریخ تولد: ۸ خرداد ۱۳۶۴

محل تولد: تهران 

حرفه: بازیکن سابق فوتبال و فوتسال، سرمربی تیم ملی فوتبال و فوتسال بانوان

سال های فعالیت: ۱۳۸۵ تاکنون

قد: ۱ متر و ۷۲ سانتی متر

تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت ورزشی

ادامه
حمیدرضا آذرنگ بیوگرافی حمیدرضا آذرنگ؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: تهران

محل تولد: ۲ خرداد ۱۳۵۱ 

حرفه: بازیگر، نویسنده، کارگردان و صداپیشه

تحصیلات: روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آزاد رودهن 

همسر: ساناز بیان

ادامه
محمدعلی جمال زاده بیوگرافی محمدعلی جمال زاده؛ پدر داستان های کوتاه فارسی

تاریخ تولد: ۲۳ دی ۱۲۷۰

محل تولد: اصفهان، ایران

حرفه: نویسنده و مترجم

سال های فعالیت: ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴

درگذشت: ۲۴ دی ۱۳۷۶

آرامگاه: قبرستان پتی ساکونه ژنو

ادامه
ویژه سرپوش