روزنامه توسعه ایرانی نوشت: یکی از عمده‌ترین ضعف‌های بورس ایران، عدم ارتباط آن با بورس‌های جهانی است که حتی برخی را متقاعد می‌کند ساختار بازار سرمایه در کشور ما رقابتی نیست. اما دیروز خبرهایی درباره ارتباط ایران با بورس بین‌الملل منتشر شد، به‌طوری‌که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ابراز امیدواری کرد که تا پایان امسال پذیره‌نویسی بورس بین‌الملل انجام و این بازار راه‌اندازی شود.
مجید عشقی در دهمین نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک، بیمه، خصوصی‌سازی و معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری کشور، (کیش اینوکس ۲۰۲۳) بیان کرد: تامین مالی مناطق آزاد از طریق بازار سرمایه همواره مطرح اما مبالغ کم و اندکیبوده و یکی از دلایل آن این است که از ظرفیت‌های بورس در این زمینه آگاهی کافی وجود ندارد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تأکید بر اینکه سازمان مناطق آزاد و صنایع فعال در این مناطق، این موضوع را جدی بگیرند، ادامه داد: تاسیس بورس بین‌الملل در دستور کار قرار گرفته و دو بار فراخوان صادر و ثبت‌نام انجام شده است. در اولین فرصت نیز مجوز پذیره‌نویسی بورس بین‌المللی صادر خواهد شد و امیدواریم تا پایان سال این اتفاق بیافتد. او تاکید کرد: یکی از اهداف بورس بین‌الملل این است که بتواند نسبت به جذب سرمایه خارجی اقدام و منابعی را جذب کند.
عشقی تاکید کرد: پیشنهاد دادم که در دبیرخانه مناطق آزاد ساختاری با نام «میز تامین مالی» برای ارتباط مناطق آزاد و بازار سرمایه به ویژه برای مناطق دیگر و خارج از تهران ایجاد و از این رهگذر به تامین مالی مناطق آزاد از طریق بازار سرمایه کمک کنیم.
او به ظرفیت‌های موجود مناطق آزاد اشاره کرد و افزود: می‌توان از طریق اوراق مرابحه، صکوک و غیره خرید تجهیزات تامین مالی پروژه‌ها را در مناطق آزاد از ابتدا پیگیری کرد. از سوی دیگر در صندوق‌های خصوصی ما پتانسیل‌های بسیاری وجود دارد و اگر ارتباط بین مناطق آزاد و بازار سرمایه ایجاد شود و صاحبان این صندوق‌ها توجیه شوند، ظرفیت خوبی در این صندوق‌ها وجود دارد.
اما ذیل این سخنان عشقی و ابراز امیدواری او به راه‌اندازی بورس بین‌المللی در ایران، دو پرسش کلیدی مطرح است: اینکه ویژگی‌های یک بازار سرمایه بین‌المللی چیست و آیا چارچوب اقتصادی ایران و بازار سرمایه و بورس ایران اجازه چنین کاری را می‌دهد؟
دو حالت برای بازار بین‌المللی وجود دارد
یک کارشناس ارشد بازار سرمایه با تاکید بر وجود دو نوع بازار بین‌المللی بورس گفت: اولین حالت این است که در کشور مادر ضوابط و مقررات را به گونه‌ای اصلاح می‌کنند که شرکت‌های خارجی بتوانند در آن شرکت کنند و سهام آنها پذیرفته شود یا سرمایه‌گذاران خارجی بتوانند سهام شرکت‌ها را بخرند.
شاهین شایان آرانی درباره احتمال وقوع این حالت در ایران بیان کرد: چنین روشی بعید است طبق مقررات ایران انجام شود زیرا مقررات را نمی‌توان به این سمت و سو اصلاح کرد و این شکل بازار، مختص کشورهای پیشرفته است. بورس لندن، سنگاپور و نیویورک به این حالت است که شرکت‌های خارجی به راحتی پذیرفته می‌شوند و سرمایه‌گذاران خارجی در آنجا سهام خریداری می‌کنند.
او ادامه داد: حالت دوم به این صورت است که در منطقه آزادی که در کشور مادر است، قوانین و مقررات مناطق آزاد که مورد قبول سرمایه‌گذاران بین‌الملل است، طراحی و تصویب می‌شود و آن محیط، محیطی می‌شود خارج از فضای نظارتی و کنترلی کشور مادر که قوانین خاص خود را دارد و بسیار منعطف است.
این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح کرد: در آن فضا یک بورس بین‌المللی درست می‌شود که هر شرکتی که بتواند قواعد و ضوابط آن بورس بین‌المللی را داشته باشد، در آن منطقه آزاد یا آن بورس منطقه آزاد پذیره‌نویسی شود. این حالت اکنون در مالزی، دبی و قطر جریان دارد.
شایان آرانی خاطرنشان کرد: مدل دوم مختص کشورهایی است که انعطاف کافی برای مقررات خود ندارند و با قوانین منجمد برخورد می‌کنند؛ ازاین‌رو برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش اعتبار بازار سرمایه، به این مدل تمایل دارند.
تاسیس بورس بین الملل در ایران از ۱۸ سال پیش مطرح است
این کارشناس بازارهای مالی درباره تاسیس بورس بین‌الملل در ایران یادآور شد: بحث تاسیس شکل دوم بازار بورس بین‌الملل در ایران نزدیک ۱۸ سال است که مطرح است و قرار بود در منطقه کیش و قشم این بورس بین‌المللی تاسیس شود، اما متاسفانه امکان تحقق این امر، به طور صحیح وجود ندارد.
شایان آرانی تاکید کرد: بورس بین‌المللی یعنی یک شخصیت حقوقی کاملا مستقل از سازمان بورس و اوراق بهادار کشور و قوانین و مقررات حاکم بر آن کشور که نهاد نظارتی خود را دارد. در این حالت کارگزاران بین‌المللی و داخلی که استانداردهای لازم فعالیت را دارا هستند، می‌توانند در آن ثبت‌نام کنند که این مدل برای ایران مطرح بود.
او با اشاره به دلایل عدم موفقیت تاسیس این بورس اظهار کرد: ما نتوانستیم بورس بین‌الملل را به دلایل مختلف در ایران به صورت درست پیاده کنیم. عمده دلایل این عدم موفقیت، عدم تداوم و ثبات مدیریت مناطق آزاد و سازمان است. مباحث تحریمی نیز در عدم موفقیت در جذب کسانی که بتوانند سهام بورس بین‌الملل را خریداری کنند یا کارگزارانی که در این بورس به فعالیت بپردازند؛ بی‌تاثیر نبوده است.
هنوز هم فضا برای تاسیس بورس بین‌الملل مساعد نیست
این کارشناس ارشد بازار سرمایه درباره وضعیت فعلی برای تاسیس بازار بین‌المللی بورس، عنوان کرد: هنوز هم فضا برای تاسیس این بورس مناسب نیست زیرا مسئولین در پی پیاده کردن مدل غلط هستند و همان مدل را هم نصفه پیاده می‌کنند و تداوم رویه ندارند. اگر بتوانند مدل دوم را در ایران پیاده کنند می‌تواند موثر باشد اما احتمال اجرای آن کم است.
شایان آرانی تمایل رئیس سازمان بورس به تاسیس بورس بین‌الملل را اتفاق مثبتی خواند اما متذکر شد: این یک تصمیم حاکمیتی است که از بالا به پایین و در تمام سطوح باید پذیرفته شود. یعنی باید در نظام ما پذیرفته شود که بورس بین‌الملل یک شخصیت حقوقی کاملا مستقل و آزاد از قوانین بورس و اوراق بهادار ایران است و به هیچ عنوان نظام نظارتی بازار سرمایه در داخل کشور نمی‌تواند بر آن بازار و بورس اعمال نفوذ کند.
او افزود: در صورت وجود عزم از بالا هم، تأسیس بورس بین‌الملل نمی‌تواند در ایران محتمل باشد؛ زیرا هیچ سرمایه‌گذار خارجی تمایل ندارد سهام شرکت‌های ایرانی را بخرد، زیرا با ریسک تحریم و غیره مواجه می‌شود. این کارشناس بورس در پایان خاطرنشان کرد: عزم و تخصص مسئولین بورس هم مهم است که بتوانند در راستای جذب شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در بورس لابی‌گری و بازاریابی کنند، اما چنین کاری آدم‌های توانمند و خاص می‌خواهد.
رامتین موثق
- 17
- 1
