رشته جامعه شناسی
پس از بررسی رفتار افراد به صورت فردی با رشته روانشناسی سروکار داریم و آنگاه که به بررسی جمعی از افراد می پردازد، از مجموعه رشته های دانشگاهی انسانی، رشته جامعه شناسی را انتخاب می کنیم. جامعه شناسی به معنی علم مطالعه جامعه و فعالیت های انسانی می باشد. در این رشته، دامنه بررسی موضوعات شامل فرد تا جامعه یا به قولی از سطح خرد تا سطح کلان می باشد. تأکیدات سنتی این حوزه بر اموری اجتماعی مطالعاتی انجام داده که از آن امور میتوان به اقشار اجتماعی، فرهنگ، مذهب، جنبش ها و تحرکات اجتماعی، طبقات جامعه، قانون، خانواده و… اشاره کرد.
یکی از رشته های زیر گروه یک کنکور آزمایشی انسانی، رشته جامعه شناسی نام دارد که در این گروه آزمایشی از رشته های پرطرفدار محسوب میشود و داوطلبان گروه انسانی زیادی برای تحصیل در این رشته در دانشگاه تلاش فراوانی می کنند و با یکدیگر رقابت دارند. دفترچه ای تحت عنوان انتخاب رشته کنکور انسانی بعد از برگزاری آزمون سراسری و اعلام نتایج کنکور، از طرف سازمان سنجش منتشر می شود که متقاضیان باید در دفترچه نام برده ، لیست دانشگاه های ارائه دهنده این رشته را بررسی کنند و در فرم انتخاب رشته خود بگذارند.
تاریخچه رشته جامعه شناسی
از زمان های گذشته، مطالعه جامعه شامل بخشی از اندیشه های دانشمندان و اندیشه ورزان بزرگ میباشد و بیشتر فیلسوفان درباره ی این مسأله اظهار نظر می کردند. اندیشمندانی بودند که در مورد جامعه و زندگی، اندیشه هایشان را در اثرهای خود به جا می گذاشتند که بعضی از انها مانند ارسطو، افلاطون، فارابی، ابن خلدون، ابن مسکویه، و ... بودند. علم جامعه شناسی با وجود تلاش های اندیشمندان که بر اندیشه های آنان استوار بود، از قرن هجدهم و نوزدهم میلادی شکل گرفت. آگوست کنت با گذشت زمان نام فیزیک اجتماعی را برای آن برگزید و به تدریج رشته جامعه شناسی گسترش پیدا کرد.
رشته جامعه شناسی در سال ۱۸۸۰ میلادی برای اولین بار در جهان بعنوان یک رشته دانشگاهی شکل گرفت و تدریس این رشته در دانشگاه های اروپا شروع شد تا این که در سرتاسر جهان توسعه و گسترش پیدا کرد.
بسیاری از افراد در ایران، رشته جامعه شناسی را با فردی به نام ابن خلدون می شناسند و حتی از این شخص در کتاب های دبیرستان نیز بعنوان جامعه شناس ایرانی یاد میشود ولی این رشته برای اولین بار در سال ۱۳۱۷ شمسی در دوران مدرن توسط فردی به نام غلامحسین صدیقی در ایران تأسیس و بوجود آمد. وی از سال ۱۳۱۹ شمسی بعد از تأسیس رشته جامعه شناسی، در دانشکده ادبیات تدریس رشته جامعه شناسی را بعنوان زیرمجموعه رشته فلسفه شروع کرد. اکنون این رشته در برخی از دانشگاه های ایران سالیانه تدریس می شود.
گرایش های دکتری رشته جامعه شناسی
گرایش های دکتری رشته جامعه شناسی عبارتست از:
> رشته جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
> رشته جامعه شناسی گروه های اجتماعی
> رشته جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران
> توسعه اجتماعی ـ روستایی
> رشته جامعه شناسی سیاسی
> رشته جامعه شناسی فرهنگی
رشته جامعه شناسی برای چه کسانی مناسب است؟
از ویژگی های مهمی که در زمان انتخاب رشته جامعه شناسی باید مدنظر قرار گیرد، علاقه به جامعه شناسی و مطالعه رفتار مردم است. رشته sociology برای کسانی مناسب است که تحت تأثیر چگونگی و چرایی تعامل مردم با دیگران قرار می گیرند. همینطور دانشجویان رشته جامعه شناسی در حوزه های تئوریک و نظری بیشتر وارد می شوند، به همین جهت باید بتوانند اطلاعات جامعه شناسی را تجزیه، تحلیل و بررسی کنند.
دانشجویان رشته جامعه شناسی باید توانایی رفع تعارض های پیچیده اجتماعی که نیازمند هوش و خلاقیت است را داشته باشند. از دیگر تواناهایی موردنیاز این رشته که بسیار مهم و ضروری است، میتوان به تفکر انتقادی و آشنایی با روش های تحقیق اشاره کرد. جامعه شناس باید توانایی دیدن چیزهای را داشته باشد که دیگران نمی توانند آن را ببینند. از این رو حل مسائل و فهم مسائل نیازمند خوب گوش دادن است.
شرایط تحصیل در رشته جامعه شناسی
بسیاری از دانشجویان به منظور تحصیل در رشته جامعه شناسی دوره کارشناسی ارشد به خارج از کشور مهاجرت می کنند، که بعد از اخذ اقامت تحصیلی و پذیرش در این رشته باید تابعیت یا شهروندی در آن کشور را دریافت کنند. بدین ترتیب یکی از راههای تحصیل در رشته جامعه شناسی مهاجرت کردن می باشد. درصورت داشتن رزومه تحصیلی و کاری خوب در این رشته، میتوانید بورسیه تحصیلی دریافت کنید.
در هر کشوری، زبان تحصیل رشته جامعه شناسی با کشور دیگر فرق دارد ولی زبان تحصیل اکثر دانشگاه ها انگلیسی است. درصورت علاقه داشتن به این رشته باید به دنبال فرصت های داوطلبانه یا تجربه کار با سازمان ها و مشاغل مربوط به رشته موردعلاقه خود باشید و توجه به این موارد برای آینده شغلی رشته جامعه شناسی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
توانایی های یک فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی
یک دانشجوی رشته جامعه شناسی بعد از این که فارغ التحصیل شد با تکیه بر توانایی هایش، می تواند فعالیت شغلی خود را آغاز کند. بعضی از این توانایی ها عبارتست از:
- یک فارغ اتحصیل رشته جامعه شناسی وظیفه دارد برنامه ها و طرح های اجتماعی را ارزشیابی کند.
- دانشجوی رشته جامعه شناسی باید بتواند در سطوح مختلف دستگاه های اجرایی، برنامه های اجتماعی را اجرا کند.
- از جمله وظایف فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی می توان به انجام کارهای پژوهشی و انجام بررسی های اقتصادی و اجتماعی، مدیریت برنامه های مطالعاتی موردنیاز دستگاه های مملکتی اشاره کرد.
- انجام امور مربوط به برنامه ریزی های اجتماعی ( در سطح استادی) از توانایی های یک دانشجوی رشته جامعه شناسی می باشد.
- دانشجوی رشته جامعه شناسی باید بتواند طبق شرایط و ضوابط، بخشی از دروس رشته علوم اجتماعی خاص در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی کشور را تدریس کند.
ضرورت و اهمیت تشکیل دوره کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی
دستگاه ها و سازمان های دولتی به کارشناسانی نیاز دارند که نسبت به مسایل اجتماعی و شناخت فرهنگ و جامعه ایرانی بینش های کلّی داشته باشند وبتوانند با رعایت جنبه های اجتماعی، برنامه های مقطعی و منطقه ای را تهیه نمایند. انجام برخی از کارهای مطالعاتی و برنامه ریزی باتوجه به نقش و اهمیت عوامل متعدد و پیچیده اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… به همکاری کارشناسان ارشد رشته جامعه شناسی با متخصصان مطرح نیاز دارد.
روش تدریس و ارزیابی در رشته جامعه شناسی
ارزیابی های کلاسی در رشته جامعه شناسی به روش های متنوعی صورت ميگیرد که از آن ها میتوان به امتحانات کتبی( هم کتاب باز و هم کتاب بسته)، ارائه کلاسی، مطالعه مروری، پوستر، خلاصه برداری و مقاله نویسی اشاره کرد. دانشجویان رشته جامعه شناسی در سال پایانی تحصیلات خود باید پایان نامه ای ارائه دهند و ممکن است در برخی از دوره ها به کارآموزی نیاز داشته باشند.
واحدهای درسی رشته جامعه شناسی مقطع ارشد
تعداد واحدهایی که دانشجوی ارشد رشته جامعه شناسی باید در اکثر دانشگاه های کشور بگذراند تا به وی مدرک بدهند، ۳۲ واحد است( این تعداد واحد حداکثر تا ۴ واحد کم تر یا بیشتر ممکن است نسبت به دانشگاه های مختلف نوسان داشته باشد). از این ۳۲ واحد ارائه شده، تعدادی از آن ها دروس تخصصی و اجباری است، معمولاً شش واحد از دروس رشته جامعه شناسی اختیاری است و شش واحد دیگر متعلق به پایان نامه است. در هر دانشگاهی، ارائه ی دروس تخصصی و اختیاری این رشته باتوجه به حوزه تخصصی اعضای گروه آموزشی مربوطه، با دانشگاه های دیگر متفاوت است اما تقریباً در اکثر دانشگاه ها، دروسی نظیر روش تحقیق کمّی پیشرفته، روش تحقیق کیفی پیشرفته، نظریه های جامعه شناسی ۱، نظریه های جامعه شناسی ۲، اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان، فلسفه علوم اجتماعی، بررسی مسائل اجتماعی جزء دروس تخصصی و اجباری هستند.
این دروس رشته جامعه شناسی که شامل ۱- جامعه شناسی سیاسی، ۲- جامعه شناسی انقلابات، ۳- جامعه شناسی معرفت، ۴- جامعه شناسی فرهنگ، ۵- جامعه شناسی ادبیات، ۶- جامعه شناسی هنر، ۷- جامعه شناسی دین، ۸- جامعه شناسی قشرها و نابرابری های اجتماعی، ۹- جامعه شناسی تغییرات اجتماعی، ۱۰- جامعه شناسی خانواده، ۱۱- جامعه شناسی آموزش و پرورش، ۱۲- جامعه شناسی پزشکی، ۱۳- جامعه شناسی ارتباطات، ۱۴- جامعه شناسی سازمان ها، ۱۵- جامعه شناسی صنعتی، ۱۶- جامعه شناسی کار و شغل، ۱۷- جامعه شناسی انحرافات، ۱۸- روانشناسی اجتماعی، ۱۹- جامعه شناسی شهری، ۲۰- جامعه شناسی روستایی، ۲۱- جامعه شناسی توسعه، ۲۲- جامعه شناسی علم و تکنولوژی، …. هستند با توجه به تصمیم گروه آموزشی مربوطه، می توانند در قالب دروس تخصصی و اجباری یا اختیاری ارائه شوند.
ادامه تحصیل دررشته جامعه شناسی در دوره دکترا
دانشجویان رشته جامعه شناسی در تمامی گرایش های دکتری علوم اجتماعی مانند جامعه شناسی، جامعه شناسی توسعه اجتماعی روستایی، رفاه اجتماعی، دانش اجتماعی مسلمین، مددکاری اجتماعی، سیاست گذاری فرهنگی، مردم شناسی، جمعیت شناسی، مطالعات زنان می توانند شرکت کنند و به تحصیل بپردازند.
بازار کار رشته جامعه شناسی
بازار کار رشته جامعه شناسی اغلب در مشاغل دولتی و عمومی میباشد ولی در بخش خصوصی صرفا به شکل محدودی در قالب فعالیت های حرفه ای پژوهشگری نیرو می پذیرد. بدین ترتیب، به علت وابستگی نسبی به بخش دولتی و عمومی، به نوعی محدودیت دارد. افرادی که رشته جامعه شناسی را دوست دارند و در این زمینه از خود خلاقیت نشان داده اند، فرصت های شغلی نسبتا مناسبی وجود دارد ولی نسبت به بعضی از رشته های علوم انسانی فرصت های شغلی کم تر است که از این رشته ها می توان به روانشناسی بالینی، حساب داری و حقوق اشاره کرد.
از مهارت های مفید رشته جامعه شناسی می توان به روش ارائه، تحقیق و ارتباطات و همچنین تولید سریع و دقیق متن های پیچیده در موضوعات دشوار فکری اشاره کرد. فارغ التحصیلان رشته جامعه شناسی این فرصت را دارند که بازه ی متنوعی از مشاغل را انتخاب کنند. آنها مهارت های بسیار با ارزشی را در طول دوران تحصیل خود یاد می گیرند.
فارغ التحصیلان رشته جامعه شناسی می آموزند که چگونه مستقل کار کنند، اطلاعات را جستجو کنند و همینطور اطلاعات مهم را از درون آنها استخراج کنند و به یک مبحث خوب و مفید تبدیل کنند. در رشته جامعه شناسی، بیشتر دوره های آموزشی دارای پروژه های گروهیست و به دانشجویان نحوه ی همکاری با دیگران را می آموزند و از این طریق دانشجویان، تحت سرپرستی استاد راهنمای خود کار میکنند. مقصود از تمام دوره های جامعه شناسی اینست که روش تحقیق را به دانشجویان آموزش می دهد و دانشجویان روش استفاده از ابزار های مختلف برگرفته از تحقیقات اجتماعی بزرگ و آمار دانش و اطلاعات را فرا میگیرند، همینطور مصاحبه های عمیق انجام می دهند و زبان رسانه و متن ها را تحلیل میکنند.
مزایا و معایب رشته جامعه شناسی
اگر فرد در رشته جامعه شناسی در مسیر درست قرار بگیرد، میتواند به جامعه خدمت کند، به علت اینکه جامعه امروز از بیماری های اجتماعی رنج می برد و یکی از وظایف جامعه شناس، جراح دردها و مسائل اجتماعی میباشد. حل مسائل سبب میشود فرد جامعه شناس احساس ارزشمندی و عزت نفس پیدا کند.
با توجه به شرایط اشتغال رشته جامعه شناسی در ایران، این رشته بازار کار خوبی ندارد و رقابت فارغ التحصیلان رشته جامعه شناسی در زمینه ی کار، بسیار زیاد است. همچنین این رشته با اقشار آسیب دیده اجتماع هم مرتبط است و برای یک جامعه شناس، علاوه بر پدید آوردن احساس نوعدوستی در انسان، فشارهای روانی را نیز بوجود می آورد.
گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش
- 10
- 7