۲۴ اسفندماه سال ۱۳۱۳ رسماً دانشگاه تهران تأسیس گشت تاریخچه دانشگاه تهران:
فکر تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۰۵ خورشیدی توسط دکتر اسماعیل سنگ (نماینده ساری در ششمین دورۀ مجلس شورای ملی) نخستین بار پدیدار شد. کلیات طرح تأسیس دانشگاه تهران از سال ۱۳۰۷ توسط محمود حسابی به وزیر فرهنگ وقت آقای حکمت پیشنهاد شد. طرح تفصیلی تأسیس دانشگاه تهران نیز در سال ۱۳۱۰ تهیه و به وزیر فرهنگ تقدیم شد و با تلاش‌های دکتر حسابی و مذاکرات وی با نمایندگان مجلس، این طرح در سال ۱۳۱۲ به مجلس شورای ملی رفت و در سال ۱۳۱۳ از تصویب مجلس گذشت.
طرح ایجاد دانشگاه تهران در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
در ۱۵ بهمن ماه همان سال بود که کلنگ تأسیس دانشگاه تهران توسط رضاشاه در زمینهای پردیس جلالیه تهران (در جنوب پارک لاله کنونی) به زمین زده شد و در جمعه ۲۴ اسفند رسماً دانشگاه تهران تأسیس گشت.
دانشگاه تهران به دستور رضا شاه پهلوی تأسیس شدنشان رسمی دانشگاه تهران، آرمی به قدمت تاریخ ایران:
نقشی که امروز به عنوان نشان رسمی دانشگاه تهران انتخاب شده، از نقوش تاریخی کشور است که سابقه ممتدی در آثار صنعتی داشته و مقام شامخی در فرهنگ ایران باستان حائز اهمیت بوده است.
آرم یا بهتر بگوییم نشان دانشگاه تهران که توسط دکتر محسن مقدم، استاد فقید دانشکده هنرهای زیبا طراحی شده است، برداشت و تقلیدی است از نقشی که به صورت گچ بری شده در محوطه‌های دوران ساسانی، نقش برجسته‌ها و نقوش مهرهای این دوره دیده شده است و دراین مورد بویژه تقلیدی است از پلاک گچ بری شده مکشوفه از شهر ساسانی تیسفون.
نقوشی که به عنوان نشان از آنها یادکردیم و به ظاهر به صورت داغ احشام در بین طوایف مسکون در ایران مورد استفاده بوده است، همانی است که در شکل مغولی تمغا بدان آشنائیم و کلاً این اشکال به عنوان نشان مالکیت بود بر هر چیزی که صاحب آن بودند. در دوران ساسانی این نشان‌ها در نقش برجسته‌ها، سکه‌ها و ظروف نقره به عنوان نشان‌های خانوادگی به کار رفته‌اند. از آنجا که در ایجاد این نشان‌ها از حروف خط پهلوی ساسانی نیز استفاده شده طبیعت یک منوگرام را هم گرفته‌اند.
آرم دانشگاه تهران از نقش گچ‌بری شده مکشوفه از تیسفون گرفته شده است که نمونه منشاء آن در کاخ ساسانی مشکوفه از دامغان در دست است. هم در این مورد و هم در موارد مشابه آن در مهرهای ساسانی، نشان‌ها عموماً در میان دو بال تزئینی (که می‌تواند بال عقاب باشد) قرار داده شده‌اند که کاربرد آن را در دیگر نقوش این دوره و شکل تاج‌های ساسانی مخصوصاً در اواخر این دوره شاهد هستیم. در شاهنامه فردوسی نیز این گونه تاج‌ها با عنوان تاج‌های دوپر یاد شده است.
در مورد پلاک به دست آمده از تیسفون، نقش میان بال‌ها از ترکیب حروف خط این دوره (پهلوی ساسانی) ساخته شده است و عده ای سعی در خواندن و توجیه این نشان ها کرده اند. در مورد تیسفون نقش مورد بحث به صورت «افزوت » (امرود) به معنای فراوانی و افزونی و نیز به صورت «ایلان» (ایران) نیز به صورت «او» برای کلمه اورمزد به معنای اهورا مزدا و یا صرفاً اسم هرمزه و هرمز خوانده شده است.
استفاده دو کلمه دانشگاه تهران به شیوه نشان های دوران ساسانی (که از ترکیب حروف تشکیل می شود) در میان بال های تزئینی بر این اساس بوده است. حاشیه تزئینی که از دوایر ریز تشکیل شده نیز دوران هخامنشی به عنوان یک عامل تزئینی مخصوصاً در سکه‌ها به کار می رفته و در دوران ساسانی نیز در سکه ها، مهرها و گچ بری مورد استفاده داشته است.
بنابه‌گفته دکتر مظفر بختیار، استاد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، در نشان دانشگاه در زمان ریاست جهانشاه صالح تغییراتی داده شد، نشان اصلی، مانند آرم بیشتر دانشگاه‌های غربی، داخل قابی به شکل سپر رومی قرار گرفت و عنوان دانشگاه تهران به خط لاتین و نیز شعار میاسای ز آموختن یک زمان برآن اضافه شد.
نشان دانشگاه تهران شکل جدید علاوه بر اینکه هیچگونه تناسبی با نقش های اصیل ایرانی نداشت، اهداف و فعالیت های گسترده دانشگاه را در شعار «آموختن» منحصر کرده یود که بار رسالت مهم تربیتی، پرورشی و انسان ساز دانشگاه مغایرت داشت؛ در حدود سال ۱۳۵۰ نیز در شکل اصلی نشان دانشگاه تغییراتی گرافیکی اعمال شد و مدتی هم با آن شکل به کار رفت، ولی به منظور حفظ اصالت نشان قدیم، مجدداً همان نشان به کار برده شده که هنوز هم پا بر جاست.
مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
مؤسسه ژئوفیزیک یکی از مراکز آموزشی و پزوهشی وابسته به دانشگاه تهران است. این مؤسسه مسئولیت تهیه و تنظیم تقویم رسمی ایران را برعهده دارد.
فعالیت‌های پژوهشی مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
با داشتن بخش‌های مختلف تحقیقاتی، مؤسسه ژئوفیزیک بستر مناسبی را برای تحقیقاتی در زمینه ثبت ژئولوژیکی، رصد و بازسازی حالت فعلی زمین فراهم اورده‌است و در نتیجه پروژه‌های تحقیقاتی این مؤسسه بر آن است که اصولی را برای پیش بینی‌های درستی از وضعیت و شرایط آینده جوی بدست آورد. با پروژه‌های تحقیقاتی صورت گرفته این مؤسسه توانسته‌است که عضویت مراکز و انجمن‌های علمی از قبیل IUGG, IAU, COSPAR, IASPEI, IAHS, IAGA, IAMAS را کسب کند.
مسجد دانشگاه تهران:
کلنگ احداث مسجد دانشگاه در تاریخ یکم خرداد ۱۳۳۴ شمسی مصادف با عید سعید فطر به زمین زده شد. این مکان که از معماری زیبای اسلامی برخوردار است، برای برگزاری نماز و انجام مراسم مذهبی بناشده و در سال ۱۳۴۵ به بهره‌برداری رسیده است. در حال حاضر اداره امور مسجد و تأمین هزینه‌های آن از طریق دانشگاه و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری صورت می‌پذیرد.
جایگاه دانشگاه در رتبه‌بندی‌های معتبر بین‌المللی:
دانشگاه تهران (بدون احتساب دانشگاه علوم پزشکی) در سال ۲۰۰۹ در رتبه‌بندی SCImago (که بر اساس تعداد مقالات علمی موسسات تحقیقاتی دولتی و آموزش عالی کشورهای مختلف موجود در دیتابیس Scopus از انتشارات Elsevier بدست آمده‌است) در رتبه ۳۰۸ جهان قرار داشت (که در تمام خاورمیانه پس از چهار دانشگاه اسرائیلی در رتبه پنجم قرار داشت).
براساس جدیدترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا در ژوئیه سال ۲۰۱۱ و بر اساس وب سنجی، دانشگاه تهران برترین دانشگاه ایران می‌باشد؛ دانشگاه تهران با رتبه جهانی ۷۰۸، در شاخص اندازه صفحات وب امتیاز ۵۰۲، در شاخص قابلیت مشاهده از سوی دیگران امتیاز ۹۶۱، در شاخص فایلهای قابل دسترسی امتیاز ۷۸۸ و در شاخص میزان ارجاعات امتیاز ۳۸۴ را به دست آورده‌است. این در حالی است که رتبه این دانشگاه در آخرین نسخه‌ای که از رتبه‌بندی وبومتریک در ماه مرداد منتشر شد، ۹۳۸ اعلام شده بود.
براساس نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای، در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۴، دانشگاه تهران رتبه۵۶۶رابین دانشگاه‌های برتر جهان کسب کرد. در سال ۲۰۱۵ نیز در نظام رتبه‌بندی شانگهای این دانشگاه در رتبه ۳۰۰–۲۰۱ و در رشته‌های فنی و مهندسی نیز در رتبه ۷۵–۵۱ و در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.
آدرس سایت دانشگاه تهران:
https://ut.ac.ir
دانش‌آموختگان دانشگاه تهران:
گشایش دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب‌زمین مقارن افتاده بود، این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن مغرب‌زمین و علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیت‌های آموزشی دانشگاه تهران تاکنون همواره افراد شایسته و شخصیت‌های برجسته و چهره‌های پرآوازه‌ای در آن به تحصیل پرداخته‌اند.
فهرست برخی از این دانش‌آموختگان برجسته در زیر آمده‌است:
- جمشید آموزگار بیست و هشتمین نخست‌وزیر محمدرضا پهلوی
- ابوالحسن بنی‌صدر، نخستین رئیس‌جمهور ایران
- سید محمد خاتمی، پنجمین رئیس‌جمهور ایران
- حسن روحانی، هفتمین رئیس‌جمهور ایران
- اصغر فرهادی، اولین کارگردان ایرانی دارای جایزه اسکار
- شیرین عبادی، تنها ایرانی دارنده جایزه صلح نوبل
- رضا داوری اردکانی، فیلسوف برجسته معاصر ایران و رئیس فرهنگستان علوم کشور
- محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تاریخ‌دان و نویسنده نامدار ایرانی
- سید جواد طباطبایی، از استادان به نام علوم سیاسی در ایران
- سید موسی صدر، رهبر فکری و سیاسی شیعیان لبنان و مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان
- نچیروان ادریس بارزانی، نخست‌وزیر فعلی کردستان عراق
- مرتضی قریب، عضو هیئت علمی دانشگاه کلتک و برنده جایزه دینامیک سیالات از انجمن فیزیک آمریکا در سال ۲۰۱۵
- لطف‌علی عسکرزاده، مهندس برق و استاد بازنشسته علوم کامپیوتر در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و بنیان‌گذار منطق فازی
- سیروان خسروی، خواننده و آهنگساز ایرانی
گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش
- 17
- 5
