چرا دانشگاه علوم و تحقیقات نوک کوه ساخته شد؟

حادثه دلخراش دانشگاه علوم و تحقیقات داغ بر دل خیلی از خانواده‌ها‌ گذاشت. دانشجویانی که قرار بود در راه علم و دانش پیشرفت کنند و آینده سازان کشور باشند حالا زیر خروارها خاک خوابیده‌اند! این طور هم که معلوم است مسئولان مربوطه اتوبوس را دلیل اصلی حادثه شناخته اند و بدون اینکه کسی عذر خواهی کند و یا استعفا دهد بسیاری پشت میزهای مدیریت‌شان بازگشتند! اما چند وقتی است که در بین اخبار روزانه خیلی‌ها‌ به دنبال این هستند که چرا دانشگاه علوم و تحقیقات که قرار بود یکی از معتبرترین دانشگاه‌ها‌ی ایران باشد، باید در ارتفاعی معادل ۱۸۰۰ متر ساخته شود! در این بین پای مسئولان قدیمی نیز به میان آمده است، خیلی از کارشناسان معتقدند که ساخت دانشگاه در این مکان یک اقدام غیر کارشناسی بوده اما سوالی که مطرح می‌شود این است که به راستی چرا مسئولان وقت اقدام به ساخت دانشگاه در ارتفاع ۱۸۰۰ متری کرده اند؟

دانشگاهی که با زور ساخته شد!

داستان از آن جایی شروع شد که پس از رخ دادن این حادثه، احمد خرم وزیر اسبق راه و ترابری در گفت و گو با برخی خبرگزاری‌ها‌ گفت: «زمین دانشگاه علوم و تحقیقات را خارج از ضوابط قانونی در ارتفاع ۱۸۰۰ متری، قلدرمآبانه تصرف کردند و ساختند و به این قلدری هم افتخار می‌کردند. طرح احداث دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات در شمال غرب تهران در دولت پنجم یا ششم و زمان شهرداری آقای کرباسچی مطرح شد. 

این دانشگاه در ارتفاع بالای ۱۸۰۰ متر ساخته شده که در اختیار منابع ملی بود و قانونا ساخت و ساز در آنجا غیرمجاز محسوب می‌شد. همان زمان بنده وزیر راه و ترابری بودم و در آن دوره و قبل از آن مسئولیت کمیته راهبردی سبز کردن دامنه البرز را بر عهده داشتم که با این پروژه مخالفت کردیم اما به دلیل حمایت‌هایی که از دانشگاه آزاد صورت می‌گرفت، یک تکه زمین را تصرف کردند و سپس هر از گاهی ده‌ها هکتار دیگر را به تصرف خود درمی‌آوردند. محل احداث دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات در منطقه ۵ تهران یکی از بدترین مکان‌های استقرار در جهان است. طبق اصول شهرسازی، محیط دانشگاه و اطراف آن حتما باید برای عبور پیاده، دوچرخه و خودرو شیب ملایم داشته باشد و به هیچ عنوان نباید در محیط ناهموار اینچنینی اقدام به ساخت و ساز کرد.» همین حرف‌ها‌ کافی بود تا پای خیلی‌ها به عنوان مسئول غیر مستقیم این اتفاق به میان بیاید! 

پای کرباسچی به حادثه دانشگاه آزاد باز شد

پس از آن بود که پای کرباسچی شهردار گذشته تهران نیز به عنوان یکی از این مسئولان گذشته به میان آمد! در همین حین واکنش‌ها‌ برای مقصر شناختن کرباسچی افزایش یافت تا جایی که حسین آخانی استاد دانشگاه تهران در یادداشتی نوشت: «وزیر سابق راه‌وترابری آقای خرم که اتفاقا از نظر جناحی با شهردار وقت همسو است، در مصاحبه‌ای به‌طور مشخص شهردار آن زمان؛ آقای کرباسچی را مقصر این فاجعه می‌داند که با قلدری و غیرقانونی زمین‌های بالای هزارو ۸۰۰ متر ارتفاع را برای ساخت دانشگاه آزاد تغییر کاربری دادند. به نظر من این موضوع باید به‌طور جد از سوی دستگاه‌های نظارتی و قانونی پیگیری شود و کسانی که در این ساخت‌وساز درگیر بودند، در مقابل عدالت پاسخگو باشند.» با این اوصاف خواسته یا ناخواسته پای کرباسچی نیز به این موضوع باز شد!

پاسخ‌ها‌شمی به پرسش درباره حادثه دانشگاه آزاد

این ماجرا تا جایی ادامه پیدا کرد که پای محسن‌ها‌شمی نیز به ماجرا باز شد تا درباره اقدامات پدرش در دانشگاه آزاد توضیح دهد. او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا به حادثه دانشگاه آزاد واکنش نشان ندادید، چرا که می‌گویند این ساختمان در زمان پدر شما ساخته شده، به شوخی گفت:« قرار شد پدر به پسر کاری نداشته باشد.» این جواب هر چند کوتاه بود اما تیر خلاص برای کسانی که دنبال مقصر می‌گشتند به شمار می‌آید. از طرف دیگر به نظر می‌رسد مثل مسئولان کنونی که مسئولیتی در قبال کارهایشان نمی‌پذیرند، مسئولان گذشته نیز عواقب تصمیمات خود را بر عهده نمی‌گیرند! اما سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که آیا امتیازی در این منطقه وجود داشته که مسئولان وقت تصمیم گرفتند دانشگاه را در چنین شرایطی بسازند؟ برای بررسی این موضوع با کارشناسان و مهندسان شهرسازی به گفت‌وگو نشستیم.

کارشناسی صورت نگرفته است!

مهندس تفضلی در گفت‌وگو با آفتاب یزد در این باره می‌گوید: طبیعتاً ساختار چنین ساختمانی در این مکان با ۱۸۰۰ متر ارتفاع کار درستی نبوده است، اصلا لزومی نداشت که در آن ارتفاع که ساخت و ساز آنقدر دشوار است بخواهیم چنین دانشگاهی بسازیم که حالا بعد از چند سال معضل این را داشته باشیم که جاده‌های آن را درست کنیم! به نظر من وقتی دانشگاه در یک مکانی ساخته می‌شود باید اولین چیزی را که مورد بررسی قرار می‌دهیم دسترسی آن باشد! در حال حاضر تقریبا همه دانشگاه‌ها‌ی ما با دسترسی‌های سختی همراه هستند! ساخت دانشگاه در چنین مکان‌ها‌ی دورافتاده‌ای نه تنها با هیچ امتیازی همراه نیست بلکه دانشجو را هم از تمام دسترسی‌ها‌ی ساده محروم می‌کند! من فکر می‌کنم کارشناسی برای جانمایی این دانشگاه در این مکان صورت نگرفته است.

دانشگاه نوک یک کوه ساخته شده است!

مهندس صفاری نیز در گفت و گو با آفتاب یزد معتقد است: مشخصاً برای ساخت چنین مجتمعی کارشناسی‌ها‌یی انجام شده اما باید تمام جوانب این موضوع را مدنظر قرار می‌دادند! باید موقعیت‌ها‌ی آب و هوایی، رفت و آمد، دسترسی‌ها و خیلی مسائل دیگر نیز مورد بررسی قرار می‌گرفت و بعد تصمیم به ساخت چنین مجتمعی گرفته می‌شد. به نظر می‌رسد مسئولان وقت تنها یک زمین وسیع پیدا کردند و شروع به ساختن آن کردند بدون اینکه هیچ جوانبی را در نظر بگیرند! حتی در نظر گرفته نشده که دانشجویی که می‌خواهد تحصیل کند چگونه باید رفت و آمد کند! ساخت دانشگاه در چنین مکانی با هیچ امتیازی همراه نیست که بتوان آن امتیاز را دلیلی برای ساخت چنین مجتمعی دانست. ما در شهر تهران زمین‌ها‌ی وسیع و خوب زیادی داریم که می‌توان مجتمع خیلی بهتری در این مناطق ساخت تا هم دسترسی‌ها برای دانشجویان راحت باشد و هم رفت و آمد برای آنها سهل شود.»

او در ادامه افزود:« مکانی که دانشگاه علوم و تحقیقات در حال حاضر در آن واقع شده ۱۸۰۰متر ارتفاع از سطح زمین دارد! یعنی در واقع می‌توان گفت این دانشگاه نوک یک کوه ساخته شده! چطور می‌توان گفت که امتیازی نوک آن کوه بوده که به آن دلیل دانشگاه را در آن موقعیت جغرافیایی ساختند! آن هم در شرایطی که هیچ تجهیزات ایمنی برای این دانشگاه در نظر گرفته نشده و حتی جاده‌ها‌ی آن را هم تجهیز نکردند! وسیله نقلیه مناسبی هم برای دانشجو درنظر گرفته نشده است! این مکان باید به فضای سبز اختصاص داده می‌شد و دانشگاه علوم و تحقیقات را در یک شرایط و موقعیت همسطح در شهر تهران می‌ساختند.»

به طور قطع می‌توان گفت که دانشگاه آزاد را روی یک کوه ساخته اند، هیچ‌کس نمی‌تواند پاسخگو باشد که چرا مسئولان وقت نظر به ساخت چنین دانشگاهی با این عظمت در این مکان داده بودند! کاش مسئولان گذشته نسبت به رفع ابهامات این موضوع اقدام می‌کردند و شفاف سازی می‌کردند که چرا با یک تصمیم غیرکارشناسی جان این همه جوان را به خطر انداختند؟!