عوامل تغییر فاز بازار ارز  

روند نرخ شاخص‌های ارزی در بازار دو روز گذشته افزایشی شده است. این در حالی است که از روز‌های انتهای فروردین ماه روند کلی بازار ارز و طلا کاهشی بوده است. به عقیده برخی از کارشناسان، بازار‌های ارز و طلا با کف قیمتی خود دیدار کرده و اکنون نرخ‌ها در حال تعدیل است. در این میان بازگشایی بازار طلا و بازگشت خریداران به این بازار را نیز می‌توان به عنوان یک عامل افزایشی در نرخ ارز و طلای روز‌های اخیر معرفی کرد. اما در سمت سیاسی بازار به‌نظر می‌رسد به غیر از نزدیکی نشست شورای حکام، ریسک سیاسی دیگری در بازار وجود ندارد.

 دیروز سه‌شنبه ۸ خرداد ماه روند کلی بازار ارز تهران افزایشی بود. قیمت هر برگ اسکناس دلار آزاد که در بازار روز دوشنبه به پله‌های انتهایی کانال ۵۷ هزار تومانی رسیده بود در بازار دیروز رشد قیمت نسبتا چشمگیر هزار و ۲۰۰ تومانی را تجربه کرد و در رقم ۵۹ هزار تومان به فروش رسید. علاوه بر دلار، یورو و پوند نیز در بازار روز گذشته رشد قیمتی‌های قابل توجهی را تجربه کردند. در معاملات عصر روز سه‌شنبه یورو هزار و ۵۰۰ و پوند هزار و ۷۰۰ تومان گران‌تر از روز گذشته در ارقام ۶۴ هزار و ۵۰۰ تومان و ۷۵ هزار و ۵۵۰ تومان معامله شدند. بررسی‌های بنیادین نشان می‌دهد که تنها ریسک سیاسی موجود در بازار مساله نشست پیش‌روی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اعلام مواضع اعضای این شورا نسبت به وضعیت پرونده هسته‌ای ایران است. اما تحلیلگران معتقدند که این امر در حال حاضر نمی‌تواند سیگنال جریان‌سازی برای بازار ارز محسوب شود در نتیجه ریسک سیاسی قابل توجهی در بازار وجود ندارد.

 تحلیلگران تکنیکی با بررسی نمودار نرخ دلار بر این ‌باورند که نرخ با کف قیمتی برخورد داشته و تغییر فاز بازار ناشی از واکنش نرخ به کف کانال ۵۷ هزار تومانی است. نکته دیگری که وجود دارد این است که بازار ارز غیررسمی کم عمق شده و این موضوع شرایط را برای معامله‌گران به‌منظور جهت‌دهی به نرخ‌ها فراهم می‌کند. در زمانی که بیشتر مبادلات ارزی کشور در بازار رسمی صورت بگیرد حجم معاملات آزاد کاهش می‌یابد. این کاهش حجم، قدرت جریان‌سازی معامله‌گران خرد را افزایش می‌دهد و با ایجاد یک شوک تقاضا در بازار نرخ رشد چشمگیری را تجربه می‌کند. همچنین برخی از کارشناسان معتقدند در شرایطی که هنوز رشد نقدینگی و تورم در سطح بالایی است، نباید بر تثبیت نرخ‌ها تاکید داشت. این افراد ضمن اشاره به عدم هماهنگی نرخ بازدهی دلار و نرخ تورم کشور در سال گذشته معتقدند که امکان تعدیل نرخ‌های بیشتر برای شاخص‌های ارزی وجود دارد.

یک سکانس افزایشی در بازار رسمی

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بانک مرکزی به شکل کنترل شده‌ای در حال افزایش نرخ ارز در بازار رسمی است. قیمت اسکناس مرکز مبادله ارز و طلا که در بازار سال گذشته به‌صورت بسیار محدود در کانال‌های ۴۱ و ۴۲ هزار تومانی نوسان می‌کرد در بازار روز گذشته به کانال ۴۵ هزار تومانی رسید.

رئیس کل بانک مرکزی نیز در یکی از تازه‌ترین اظهارنظر‌های ارزی خود گفت: «تک نرخی شدن امکان‌پذیر نیست! شوک‌های سیاسی زیادی برای کشور محتمل است که سبب نوسان نرخ ارز در بازار آزاد می‌شود! اگر این نوسان به بازار نیما نیز کشیده شود بازار کالا ناآرام خواهد شد! باید فاصله دلار آزاد و نیما را کم کنیم تا رانت از بین برود.»

 با توجه به آمار منتشر شده در رابطه با حجم فروش نفت کشور به نظر می‌رسد که دست این نهاد جهت افزایش حجم عرضه خصوصا در بازار رسمی باز است. همچنین قوانین جدید رفع تعهدات ارزی در بازار طلا نیز می‌تواند عامل قابل توجهی در راستای تقویت ذخایر ارزی کشور باشد.

اما به‌نظر می‌رسد بازارساز با هدف کاهش رانت‌های ارزی درصدد رشد کنترل شده نرخ ارز در بازار رسمی و کاهش فاصله آن با نرخ آزاد است.

تنفس مجدد بازیگران فلز زرد

در ماه‌های اخیر قوانین مالیاتی و چارچوب‌های جدید ایجاد شده برای معاملات فلز طلا سبب شده تا فعالان این بازار از سر نارضایتی میزان فعالیت خود را کاهش داده و حتی در برخی از بازه‌های زمانی دست به اعتصاب بزنند. بر اساس قوانین جدید فعالان بازار طلا موظف‌اند میزان دارایی‌ها در کنار اطلاعات دقیق معاملات صورت گرفته توسط بنگاه‌های خود را در سامانه‌های معرفی شده توسط دولت ثبت کنند. فعالان بازار طلا نیز معتقدند که ثبت این اطلاعات از جهات مختلفی می‌تواند به آنها ضرر وارد کند. نخست مساله قانون مالیات بر عایدی سرمایه است که به عقیده فعالان بازار طلا در صورت ثبت میزان دارایی‌ها، از محل آنها مالیات اخذ خواهد شد.

این افراد معتقدند که سود وارد شده بر میزان طلای آنها تورمی بوده و نباید آن را تحت عنوان عایدی سرمایه حساب کرد و از آن مالیات گرفت. علاوه بر آن، این افراد معتقدند که ثبت میزان دارایی‌های طلایی خطراتی نظیر هک شدن سامانه و افشای اطلاعات آنها را به دنبال دارد. میزان نارضایتی بازیگران بازار طلا در هفته‌های اخیر به بالاترین حد خود رسید به صورتی که اکثر فعالان این صنف در شهر‌های مختلف دست به اعتصاب زدند. اما به نظر می‌رسد که از روز‌های ابتدایی هفته جاری بازار معاملات فلز زرد به حالت عادی خود بازگشته است. خروج بازار از حالت رکود می‌تواند یکی از علل افزایش نرخ قطعات مختلف سکه طلا و همین‌طور دلار آزاد باشد. بسیاری از متقاضیان خرید طلا که در هفته‌های گذشته با درهای بسته بازار مواجه می‌شدند اکنون در حال خرید هستند و در نتیجه این رشد تقاضا نرخ نیز تغییر کرده است. در همین راستا قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار عصر روز گذشته با رشد ۹۲ هزار تومانی نسبت به نرخ روز گذشته در رقم ۳ میلیون و ۴۱۷ هزار تومان معامله شد. هر قطعه سکه طلا طرح جدید در روز گذشته ۵۰۰ هزار تومان گران شد و در رقم ۴۱ میلیون تومان به فروش رسید. نیم و ربع سکه نیز با رشد قیمت‌های ۵۰۰ و ۶۰۰ هزار تومانی به ترتیب در ارقام ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و ۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شدند.